Erdoğan 10 Mart’ta seçim kararı alacak: Depremzedeler nasıl oy kullanacak?

ANKARA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kabine toplantısının ardından deprem öncesi duyurduğu 14 Mayıs’ta seçim planından vazgeçmediklerini söyledi, kararın Resmi Gazete’de yayınlanacağı gün için de 10 Mart Cuma gecesini işaret etti. Cumhurbaşkanı Kararı yayınlandıktan sonra Yüksek Seçim Kurulu 60 günlük takvimi açıklayacak, böylece Türkiye 2 ay sürecek seçim sürecine girmiş olacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, aynı açıklamasında göç etmek durumunda kalan depremzedelerin seçim sürecinde hak mahrumiyeti yaşamaması için de bir Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yayımlayacaklarını belirterek şunları kaydetti:

"Bu süreçte başka ile taşınan, yurt ve misafirhanede konaklayan, çocuğun kaydını başka ile alan, sağlık nedeni ile başka ile giden, seçmen kütüğünü yaşadığı yere nakleden hangi sebeple olursa olsun 6 Şubat felaketinden sonra ikametgahını, seçmen kaydını değiştiren depremzedelerimizin kendilerine sağlanan hak ve imkanlarından mahrum kalmamalarını sağlayacak Cumhurbaşkanlığı Kararnamesini yayınlıyoruz.”

Cumhurbaşkanlığı bürokratlarınca hazırlandığı öğrenilen kararnamede ne gibi düzenlemelerin yer alacağı bilinmezken konuyla ilgili cevabı aranan temel soru, göç etmek durumunda kalan depremzedelerin nasıl oy kullanacağı.

YSK SEÇİME HAZIR

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarını değerlendiren siyasi partilerin YSK temsilcileri, YSK’nin seçime, hatta önümüzdeki birkaç seçime hazır olduğunu ve bu açıdan kurulun görev ve sorumluluk alanlarında bir sıkıntı yaşanmayacağı görüşünde. YSK’nin muhalefet temsilcilerine göre seçim sürecinde yapılması gereken en önemli şey sandık güvenliğini sağlamak.

YSK temsilcilerinin Cumhurbaşkanı’nın işaret ettiği depremzede seçmenlerle ilgili kararnameye de itirazları yok. Depremden dolayı göç etmek zorunda kalan seçmenler için kolaylaştırıcı uygulamaların gerekliliğine dikkat çeken muhalefet partilerinin YSK temsilcileri, söz konusu kararnamenin yasal ve Anayasal çerçevede olması ve oy kullanma süreçlerinde herhangi bir şaibeye yol açabilecek tüm seçenekleri ortadan kaldıracak şekilde hazırlanması gerektiği görüşünde.

‘KARARNAME 'İKAMETİMİZİ TAŞIDIĞIMIZDA HAKKIMIZI KAYBEDER MİYİZ’ KAYGISINI GİDERECEK’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözünü ettiği kararnamenin Cumhurbaşkanlığı’nda hazırlandığını ifade eden YSK’nin AK Parti Temsilcisi Recep Özel, deprem sebebiyle başka illere gitmek zorunda kalan vatandaşların bazı tereddütleri olduğuna dikkat çekerek şunları ifade etti: “Vatandaşlarımızın ikametgahlarının belirlenmesi noktasında tereddütleri var. ‘İkametgahımızı taşıdığımız zaman hakkımızı kaybeder miyiz’ diye düşünüyorlar. O tereddütleri gidermek anlamında bir kararname olacak. Hiçbir hak kaybına uğramayacaklar. Depremzede vatandaşımızın, nereye giderse gitsin o bölgedeki tüm haklardan faydalanmasını sağlayacak bir genelge çıkacak."

‘SEÇİM GÜNÜ VATANDAŞIMIZ NEREDE OLMAYI PLANLIYORSA ORANIN KAYDI GEÇERLİ OLACAK’

Kendi illerinden taşınmak zorunda olan depremzedelerin adres tespiti konusunda Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün çalışma yürüteceğini ifade eden Özel, "Bu vatandaşlarımızın AFAD’da, valiliklerde kayıtları var. Nüfus Vatandaşlık il-ilçe müdürlükleri, valilikler, kaymakamlıklar çalışma yapıyorlardır. Oy verme gününde vatandaşımız nerede olmayı planlıyorsa oranın kaydı geçerli olacak. Oy verme hakkından mahrum kalmayacaklar" dedi. 

‘NÜFUS HAREKETLİLİĞİ DEVAM EDİYOR, LİSTELERİN GÜNCELLENMESİ EN ÖNEMLİ KONU’

Seçmen listelerinin güncellenmesinin seçim sürecindeki en önemli konu olduğuna vurgu yapan Özel, "Ne kadar kayıt altına alınsa da nüfus hareketliliği devam ediyor. Stabil bir hale ne zaman gelir bilemiyorum. Bu süreci sağlıklı bir şekilde götürürsek seçim iyi bir şekilde neticelenecek. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi de bunu sağlayacak. Seçmen olan tüm vatandaşlar mutlaka bir yerde seçmen listesinde yer alacaklar" diye konuştu.

‘TÜM VERİLER SİSTEMDEN ÇEKİLİYOR, SPEKÜLASYON SÖZ KONUSU OLAMAZ’

Depremzede hareketliliği ve bu hareketlilikten kaynaklı güncel adres kaydı oluşturma işleminin hiçbir soru işareti yaratmayacak şekilde ilerleyeceğini belirten Özel, "Tüm veriler sisteme işleniyor ve YSK verileri sistemden çekiyor. Herhangi bir spekülasyon söz konusu olamaz” değerlendirmesini yaptı. 

‘TÜRKİYE’NİN EN İYİ YAPTIĞI ŞEY SEÇİM, BU SEÇİMİ DE EN İYİ ŞEKİLDE YAPARIZ’

Deprem bölgesinde yapılacak seçimlerle ilgili de endişe duyulmaması gerektiğini kaydeden Özel, YSK bürokratlarının deprem bölgesinde çalışma yaptığını belirterek, "Bir rapor hazırlanıyor. Raporda kendi malzemelerinde, ilçe binalarında hasar, eksilme var mı, bunun tespiti var. Bir personel kaybı varsa personel takviyesi yapılır. Seçim malzemeleri enkaz altında kaldıysa ihalelere çıkılır. Türkiye’nin en iyi yaptığı işlerden biri seçim, bu seçimi de en iyi şekilde yaparız” diye konuştu.

‘KARARNAMEYE DESTEK VERİRİZ, TEMEL YAKLAŞIMIMIZ ANAYASA VE YASALAR ÇERÇEVESİNDE OLMASI’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sözünü ettiği kararname ile depremzedelerin adres taşımalarına kolaylık sağlanmasına yönelik bir uygulama getirebileceğini ifade eden CHP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Hadimi Yakupoğlu, “CHP olarak temel yaklaşımımız Anayasa ve yasalar çerçevesinde depremzedelerin gerek bulundukları yerlerde gerek zorunlu olarak gittikleri yerlerde oy kullanabilmelerini sağlamak. Bunu sağlayacak her türlü tedbirin alınmasına destek veriyoruz. Ama bunun bir sınırı var, başta Anayasa ve yasalar çerçevesinde yapılması” değerlendirmesinde bulundu.

‘DEPREMZEDELERİN OY KULLANMASIYLA İLGİLİ ÖNGÖRÜLEMEYEN BİR SÜREÇ VAR’

Depremzedelerin oy kullanmasının kolaylaştırılması gerektiğini ifade eden Yakupoğlu, depremzede seçmenlerle ilgili öngörülemeyen bir süreç olduğunu belirterek, “Örneğin Ankara ciddi bir göç aldı. Ne olacağı belirsiz. Bu insanların geldikleri yerde de bir nüfus azalması oldu. Bunların yerine yığma kamu görevlisi adı altında seçmen olacak mı olmuyor mu bilemiyoruz. Geçmiş seçim tecrübeleri bunu akıllara getiriyor” diye konuştu.

CHP’nin her türlü hazırlığının bulunduğunu, seçmen kütüklerini güncel olarak takip ettiklerini ve mükerrer oy kullanılmasının mümkün olmadığını da belirten Yakupoğlu, “En son güncel seçmen kütüklerini depremden birkaç gün önce aldık. Deprem sonrasında da elimizdeki listeyle sonraki yapıyı karşılaştıracağız. Hem yabancı seçmen hem nüfus hareketliliği açısından bakacağız. Önümüzde öngöremediğimiz süreçler var” dedi.

‘PARLAMENTO SEÇİMLERİ HER İKİ İTTİFAK İÇİN DE ÖNEMLİ’

Bu konudaki kaygıların sadece CHP’ye has olmadığını AK Parti’yi de ilgilendirdiğini belirten Yakupoğlu, “Cumhurbaşkanlığı seçiminde kamu görevlisi Ankara’dan Adıyaman’a gitmiş, orada oy kullanmış, bunun çok bir önemi yok. Ankara’da da oy kullansa aynı kazana düşecek oyu, Adıyaman’da da. Tek sorun illerin çıkaracağı milletvekili sayılarında herhangi bir etki olacak mı, bu etki parlamento aritmetiğini etkileyecek mi etkilemeyecek mi? Bu durum hem Cumhur hem Millet ittifakı için kritik” ifadelerini kullandı.   

‘2018’DE SORUN YAŞAMADIK ÇÜNKÜ SANDIK BAŞINDAYDIK’

Yaklaşan seçimde YSK açısından bir problem çıkacağını düşünmediğini de ifade eden Yakupoğlu, “YSK çok doğru bir yolda yürüyor. YSK’nin her seçim döneminde çıkardığı genelge ve kararlar var. Bunlar hem YSK tarafından hem siyasi partiler tarafından hem de kamuoyu tarafından benimsendi. En son cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimi 2018’de yapıldı. Bu seçimde siyasi partilerin ciddi bir itirazları olmadı. Seçim sonucunu etkileyecek bir şey tespit etmedik. Çünkü tüm seçmenler sandık başındaydı, ıslak imzalar, tutanaklar alındı” dedi.

‘YSK SEÇİME HAZIR OLMAK DURUMUNDA, DEPREM SEÇİMİ İMKANSIZ KILMADI’

YSK’nin seçime hazır olmak durumunda olduğunu belirten HDP’nin YSK Temsilcisi Mehmet Tiryaki, “Seçim malzemeleri seçim kararı alındıktan sonra 15-20 gün içinde hazırlanacak malzemeler değil. 50 milyon seçmen var ve seçimlerin yenilenmesi, ikinci tura kalması; bunların hepsi ihtimal dahilinde. YSK’nin her zaman elinde iki seçimlik malzeme bulundurması gerekiyor” diye konuştu.

‘SEÇİMİN YAPILMASININ ÖNÜNDE ENGEL YOK’

Deprem nedeniyle seçim kurullarının olduğu binaların etkilendiğini, bazı malzemelerin zarar gördüğünü belirten Tiryaki, ancak bu durumun seçimin yapılmasının önünde engel olmadığını kaydetti. YSK’nin bir an önce deprem bölgesindeki durumu değerlendirmesi gerektiğini belirten Tiryaki, “Geçen hafta YSK bürokratları bölgeye gittiler, seçim kurullarını incelediler. Ancak seçim yapılması muhtemel okullarda, sandık kurulu merkezlerinde bir araştırma inceleme yapmadıklarını duyduk. Bu konuda bize bir brifing verecekler. Bir an önce bu konunun netleşmesi gerekiyor. Bu brifingden sonra tablo biraz daha netleşecektir” değerlendirmesinde bulundu.

‘DEPREMZEDELERİN OY KULLANMASINI KOLAYLAŞTIRMADA SORUN YOK AMA SIRF BEYANLA OLMAMALI’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın işaret ettiği kararnameye ilişkin değerlendirmelerde de bulunan Tiryaki, “Bulundukları seçim bölgesi dışına taşınmak zorunda kalan, evleri yıkıldığı, orada bir yaşam olanakları kalmadığı için başka kentlere gitmek zorunda kalan insanların seçmen kayıtlarını kolaylaştırmak açısından bir kararname ise bunda sorun yok. Fakat bu sadece bir beyan üzerine ‘Ben şurada oturuyorum, beni kaydedin şeklinde olmamalı. Bu, keyfi durumlara yol açabilir. Bazı bilgi ve belgeler istenmeli. Kamuya ait yurt gibi yerlerde kalıyorsa bunun belgesi olmalı, yakınının evindeyse o yakınından beyan alınmalı. Bu yurttaşlara yedi gün 24 saat hizmet verilmeli. Taşındıkları kentlere adres nakillerini kolaylaştıracak merkezler kurulabilir” diye konuştu.

‘YASAL DÜZENLEME KARARNAME İLE YAPILIRSA KARŞI ÇIKARIZ’

Kararnamenin Meclis’in iradesi ve Anayasa yok sayılmadan düzenlenmesi gerektiğine vurgu yapan Tiryaki, “Kanunen yapılması gereken işleri, seçim kanununun değiştirilmesiyle yapılacak işleri bir kararname ile yaparlarsa karşı çıkarız” dedi.

‘İRADENİN SANDIĞA YANSIMASI GEREKİR, DÜZENLEME YAPILMASI KÖTÜ BİR ADIM DEĞİL’

İYİ Parti’nin YSK Temsilcisi Tolga Öztürk de partisinin depremzede seçmenler için yurt dışı seçimlerde olduğu gibi depremzede seçmen kütüğü oluşturulmasını öngören bir kanun teklifi hazırladığını hatırlatarak, "Yasal ve anayasal düzenleme yapılamıyorsa depremzedelerin oy kullanmasını sağlayacak bir kararname hazırlanması kötü bir adım değil. En azından oy kullanacaklar. Bu önemli çünkü sayı hiç az değil. Bu iradenin sandığa yansıması gerekir” diye konuştu.

‘DEPREMZEDELERİN GÖÇ ETTİKLERİ İLİN SEÇMENİ OLACAĞI BİR DÜZENLEME OLABİLİR’

Depremzedelerin oy kullanabilmesi için üniversite öğrencileri için uygulanan yönteme benzer bir düzenleme yapılabileceğini kaydeden Öztürk, “Üniversite yurtlarında kalan öğrenciler ikinci adres işaretleyebiliyorlar oy kullanmak için. Yani depremzedeler de resmi olarak ikametlerini taşımasalar da kaldıkları misafirhanede yurtta, akrabasının yanında kaldığına dair bir evrakla seçim kuruluna başvurursa göç ettiği ilin seçmeni olacak. Böyle bir düzenleme hazırlanıyor olabilir” değerlendirmesinde bulundu.  

‘YSK İLE İLGİLİ PROBLEM YOK, MÜKERRER OY İHTİMALİ YOK, YAPILMASI GEREKEN SANDIĞI KORUMAK’

Deprem bölgelerinde yapılacak seçimle ilgili de teknik olarak bir problem yaşanacağını düşünmediğini ifade eden Öztürk, “YSK sadece bu seçime değil, önümüzdeki 2-3 seçime hazır olacak güce sahip. 3-4 seçim yapabilecek kapasitede. YSK ile alakalı problem yok. Seçmen kütüğü açısından da problem yok. Eskiden ev ev gezilerek sayım yapılıyordu. Şimdi TC kimlik numaraları ile birlikte veriler sisteme giriyor. Yani mükerrer oy olma ihtimali de yok. Yapılması gereken sandığı korumak” dedi.

‘ISLAK İMZALI TUTANAK SANDIĞIN TAPUSU, DEPREM BÖLGELERİNDE DE SANDIĞA SAHİP ÇIKACAĞIZ’

Tüm Türkiye’de olduğu gibi deprem bölgelerinde de parti üyelerinin, vatandaşların sandıklara sahip çıkacağını belirten Öztürk, “Deprem seçimden iki gün önce de olabilirdi, öngörülebilir bir şey değil. Parti üyeleri olduktan sonra deprem bölgelerinde de bir şey yapılamaz. Islak imzalı tutanak sandığın tapusu. Yapılması gereken sandık başlarında bulunmak. Sandığı koruduktan sonra problem olmaz. Bunu sağlayacağız, deprem bölgelerine de gideceğiz, sandığa sahip çıkacağız. İstedikleri yerde oy kullansınlar” diye konuştu.