Eski Fransız Yetimhanesi’ne el konulmuştu: Mahkeme Beyoğlu Belediyesi’ne ikinci kez ‘dur’ dedi

DUVAR - Beyoğlu Belediyesi, Sultan Abdülaziz'in 1866'da Fransız Katolik bir topluluk olan Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul (Aziz Vincent de Paul’ün Hayırsever Kızları) adlı vakfa fermanla verdiği Fransız Yetimhanesi'ne 1 Haziran'da el koydu. Belediye, mahkeme süreci devam ederken yetimhanede ‘peyzaj çalışması’ gerekçesiyle yıkım başlattı. Çalışmalar sırasında tarihi salon, duvarlar, salona inen merdivenler, seramikler ve bir dehliz ortaya çıktı. Zarar gören bu yapıların ortaya çıkması üzerine belediye yetkilileri çıkan kalıntıların üzerini toprakla ve betonla kapattı. Çalışmalarını tamamlayan Beyoğlu Belediyesi, bahçede kafe açtı.

İSTANBUL’DAKİ TARİHİ YAPILARIN PARÇALARI

Eski Fransız Yetimhanesi’nde Kartonpiyer Müzesi bulunuyor. Müzede 1653 yılına dayanan ve sadece Türkiye’de bulunan İsa’nın çarmıha gerilişinin dört tasviri ile birlikte yaklaşık 3 bin kartonpiyer kalıp da sergileniyor. Bu kalıplar arasında İstanbul’da bulunan Topkapı Sarayı, Yıldız Sarayı gibi tarihi yapıların motif ve kartonpiyer kalıpları da bulunuyor. Yine bahçede 1870’li yıllarda inşa edilen yetimhanenin salonları yer alıyor.  

Fransa Başkonsolosluğu bu çalışmaların engellenmesi ve el koyma işleminin sona erdirilmesi için mahkemeye başvurdu. İstanbul 2’inci İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararı verdi. Ancak mahkemenin kararına rağmen belediye dozerlere çalışmayı sürdürdü. Yapılan şikayetler üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü İstanbul 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nden bir ekip bölgede incelemeler yaptı.

Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü, burada yaptıkları incelemenin ardından Beyoğlu Belediyesi'nden çalışmalarını ‘ivedilikle’ durdurmasını istedi. Ancak Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız, bu kararın gereğini de yerine getirmedi. Belediye yönetimi, kiraları yüzde 100 artırarak kartonpiyer müzesinin de boşaltılmasını istedi. Boşaltılmaması halinde ise müzede bulanan kalıpların çöpe atılacağı belirtildi. Belediye daha sonra müzenin olduğu binanın kapısına kilit vurdu. 57 yıllık müze kartonpiyer atölyesi sahibi Cemal Cinbiz, aylardır içeri alınmıyor.

İstanbul Bölge İdare Mahkemesi 6’ıncı İdari Dava Dairesi, Beyoğlu Kaymakamlığı'nın İstanbul 2’inci İdare Mahkemesi yürütmeyi durdurma kararına yaptığı itirazı reddetti. Mahkeme, ‘’İstinaf dilekçesinde ileri sürülen iddialar, dayandığı hukuki ve kanuni gerekçeleri Dairemizce de uygun bulunan İstanbul 2’inci İdare Mahkemesinin kararını kaldırılmasını gerektirecek nitelikte bulunmadığından istinaf talebinin reddine” yönünde karar verdi.

Mahkemenin verdiği kararı değerlendiren avukat Arman Yılmaz, şunları söyledi: ‘’Bu karar sonrası olması gereken şu. Kartonpiyer Müzesi olan şirket şu anda giremiyor. Ancak kira sözleşmesi kabul edildiği için şirketin oraya girmesi gerekiyor. Bunu belediye engelliyorsa, belediye bu engeli kaldırarak teslim etmeli.’’

Ne olmuştu?

Beyoğlu Belediye Başkanı Haydar Ali Yıldız ve ekibi, geçtiğimiz yıl mülkte bulunan Cemal Cinbiz’in yanına giderek binayı kendilerine devretmesini talep etti. Ancak Cinbiz, 56 yıllık kiracısı olduğu binanın Fransızlara ait olduğunu ve kirasını Fransız Büyükelçiliği'ne bağlı bir vakfa ödediğini belirterek bu teklifi reddetti. Olumsuz yanıt alan Yıldız iddiaya göre “Ben almasını bilirim” diyerek binayı terk etti. Kısa süre sonra belediye yetkilileri ile çok sayıda zabıta ve polis 1 Haziran sabahı baskın düzenleyerek binayı boşaltmak için harekete geçtiler. İstanbul 2. İdare Mahkemesi aynı gün yürütmeyi durdurma kararı vermesine rağmen zabıtalar Zanaat Atölyesi'ne girdi ve tahliyeye başladı. 
Daha sonra Beyoğlu Belediyesi talebiyle defterdarlık tarafından binaya kayyım atandı. Fransız başkonsolosluğu, kararın iptali için mahkemeye başvurdu. Belediye ekipleri kartonpiyer kalıplarının yapıldığı atölyenin tüm malzemelerine el koydu. Yetimhane döneminden kalma sera ve merdiven demirleri söküldü.

4 katlı binada 1970’ten beri Fransa elçiliğine kira ödeyen Cemal Cinbiz, darp edilerek dışarı çıkartıldı. Kartonpiyer Müzesi’nde sergilenen kartonpiyer kalıpları zarar gördü. Bahçenin etrafını saran 250 metrelik demir korkuluklar ve bahçedeki sütunlar söküldü. Taşıma sırasında Cinbiz, tarihi değeri olan çok sayıda sandık ve parçanın kaybolduğunu öne sürerek hasarın büyük olduğunu aktardı. Son tahliye olayının ardından Fransa hükümeti inceleme yapmak için bir heyet gönderdi. Heyet incelemelerde bulunduktan sonra Beyoğlu Belediyesi'ne dava açtı. İlk duruşma 21 Şubat saat 10.20’de İstanbul 13. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görülecek. Ancak belediye mahkeme öncesi çalışmalarını başlattı.