'Etiyopya'nın Tigray bölgesindeki çatışmalarda yaklaşık 2 bin kişi öldü'

DUVAR - Etiyopya'nın Tigray eyaletinde geçtiğimiz yıl kasım ayından bu yana ordu ve isyancı Tigray Halkın Kurtuluşu Cephesi (TPFL) arasında süren çatışmalarda yaklaşık 2 bin kişinin öldüğü ileri sürüldü. Belçika'nın Ghent Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, çatışmanın başından bu yana sahadan aldıkları ve bölgeyi takip eden kuruşlardan edindikleri verileri 'Tigray: İnsani Durum Atlası' başlıklı raporda birleştirdi.

Bölgede 151 katliamın yapıldığına işaret edilen raporda, ölen herkesin ismine tek tek yer verilerek interaktif haritalar üzerinde tüm çatışma alanları kayda geçirildi. 28 Mart itibarıyla ölü sayısının 1942 olarak kaydedildiği raporda, bunların yüzde 93'ünün erkek, yüzde yedisinin kadın; yüzde beşinin din insanı ve topluluk liderleri; yüzde altısının da çocuk olduğu ifade edildi. 

Ölümlere kimlerin sebep olduğuna ilişkin soruşturmanın da yapıldığı raporda, Etiyopya askerleri ölümlerin yüzde 14'ünden, federal güçlerin müttefikleri olan Eritre birlikleri yüzde 45'inden, Amhara mililsleri ise yüzde beşinden sorumlu tutuldu. Görgü şahitleri, vakaların yüzde 18'inden hem Etiyopya hem de Eritre askerlerinin sorumlu olduğunu rapor etti. Rapor, cinsel saldırı, katliam ve zorla yerinden edilme gibi insan hakları ihlalleri ve savaş suçlarının işlendiğine ilişkin iddiaların olduğu bölgeye dair somut rakamlar vermesinden ötürü ilk olma özelliği taşıyor.

'EN AZ 15 KİŞİNİN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ KATLİAMI ORDU GERÇEKLEŞTİRDİ'

Mart başında sosyal medyada, silahlı ve üniformalı kişilerin, silahsız bir grup insanı uçurumun başına götürdüğü bir video yayınlandı. Videodaki bazı kişiler yakın mesafeden vurulurken, bazılarının da cesetleri uçurumdan aşağı atıldı. BBC, Etiyopya'nın kuzeyinde en az 15 kişinin öldürüldüğü katliamın Etiyopya ordusu tarafından gerçekleştirildiğine dair bulgulara ulaştı. Katliamın, ülkenin kuzeyindeki Tigray yakınlarında bulunan Mahbere Dego kasabasında işlendiğini tespit edildi. BBC, Mahbere Dego'da yaşayan bir kişiye ulaştı.  Bu kişi, Etiyopya ordusunun ocak ayında bu kasaba ve çevredeki yerleşim birimlerinden 73 erkeği götürdüğünü, üçü akrabası olan bu kişilerden bir daha haber alamadıklarını söyledi. 

Videoda görülen silahlı kişilerin kimliği doğrulanamadı ancak kamuflaj deseni, cepler, kesim ve Etiyopya bayrağı rengindeki armalar gibi üniforma detayları, Etiyopya Ulusal Savunma Gücü'nün (ENDF) üniformalarınınkiyle örtüşüyor. Ayrıca silahlı kişilerden biri ENDF'ninkiyle örtüşen yeşil bir bere takıyor. 

Etiyopya'nın resmi ana dili olan Amharca konuşan silahlı bu kişiler, ilk videoda, yere oturtulan silahsız insanların başında birbirleriyle konuşuyor. Videoda görünmeyen bir kişi "Bu insanları serbest bırakmamalıyız. Bir tanesini bile" diyor. Başka bir kişinin de "Bunu; nasıl öldüklerini videoya almalıyız" dediği duyuluyor. Diğer dört videoda silahsız kişilerin uçurumun başına götürüldükleri görülüyor. Silahlı kişiler bazı tutsakları öldürüp cesetlerini uçurumdan atıyor.  

'SAVAŞ SUÇU İŞLENDİ'

Videoların bazı bölümlerinde silahlı kişilerin tutsaklara yakın mesafeden ateş ettikleri görülüyor. Bazı bölümlerde de bir kişinin "Keşke bunların üzerine benzin döküp yaksaydık" dediği duyuluyor. Bir başka kişi "Benzin olsaydı harika olurdu. Kızılderililer gibi yakardık" diyor. Öldürülen sivil kıyafetli kişilerin kimlikleri bilinmiyor. Ancak bu kişilerin aralarında Tigray dilinde konuştukları duyuluyor. Silahlı kişilerden biri "Woyane'nin (TPFL) sonu. Kimseye merhamet yok" diyor. Bu konuşmalar öldürülen kişilerin Tigray Halkın Kurtuluşu Gücü'nden olabileceğine işaret ediyor.  

İnsan Hakları İzleme Örgütü Human Rights Watch'un Afrika Boynuzu Direktörü Laetita Bader, BBC'ye gözlemcilerin bölgede son aylarda ciddi ihlallere tanık olduğunu ancak bu görüntülerin özellikle kaygı verici olduğunu söyledi. Bader, "Silahsız kişilerin infaz edildiği görülüyor. Bunun soruşturulması gerekiyor. Zira görüntüler savaş suçlarına işaret ediyor" dedi. 

'BAĞIMSIZ SORUŞTURMA YÜRÜTÜLECEK'

Etiyopya hükümetinden yapılan açıklamada, 'sosyal medya paylaşımları ve iddiaların kanıt olarak sayılamayacağı' belirtildi. Başbakan Abiy Ahmed, Tigray'da bağımsız soruşturma yürütüleceğini ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ile Etiyopya İnsan Hakları Komisyonu'nun bölgeye gideceğini aktardı.

Tigray'da Etiyopya ordusuyla TPFL arasında çatışmalar yaşanıyor. Etiyopya ordusu, kasım ayında TPFL'ye harekat başlatmıştı. Başbakan Abiy Ahmed, TPFL'yi bir ordu karargahına saldırı düzenlemekle suçlamıştı.  Ordu, TPLF'nin kontrolündeki Mekelle şehrinin kontrolünü 28 Kasım 2020'de almıştı. Başbakan Ahmed, Mekelle'nin alınmasının ardından operasyonun son aşamasının tamamladığını duyursa da bölgede çatışmaların sürdüğü bildiriliyor. Yaklaşık 30 yıl boyunca TPLF'nin yönettiği eyalette son 5 ayda yerinden edilenlerin sayısı 900 bini buldu, Sudan'a kaçanların sayısı 75 bini aştı. (AA/BBC Türkçe)