'Favipiravir etkili olduğu için değil, başka ilaç olmadığı için kullanılıyor'

ANKARA - Dünyayı etkisi altına alan, bir milyonun üzerinde kişinin ölümüne neden olan yeni tip korona virüsüne karşı aşı çalışması devam ederken, Covid-19 hastalığına yakalanan kişilerin tedavisinde kullanılacak ilaç araştırmaları da sürüyor.

TÜRKİYE’DE COVİD-19 TEDAVİSİNDE İKİ İLAÇ

Öte yandan ilk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan bu güne de yurtdışında başka hastalıkların tedavisi için geliştirilmiş, korona virüsü vakalarında etkili olduğu belirtilen bazı ilaçlar da Covid-19 tedavisinde kullanılıyor. Türkiye’de kullanılan bu ilaçlardan ikisi Favipiravir ve Hidroksiklorokin.

'FAVİPİRAVİR SON DÖNEMDE ZATÜRRE GELİŞİMİNİ ÖNLEYEMİYOR'

Akademik Solunum Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Bülent Tutluoğlu, bilimsel araştırmaların sıtma ilacı olarak bilinen hidroksiklorokinin Covid-19 tedavisinde işe yaramadığını ortaya koyduğunu, Japonya tarafından grip ilacı olarak üretilen Favipiravir’in de son dönemde hastalarda zatürre gelişimini önleyemediğini savundu.

'SALGININ BAŞINDA KLİNİK GÖZLEMLERİMİZ OLUMLUYDU'

Türkiye’nin Favipiravir’i salgının ilk ortaya çıktığı mart ayında Japonya’dan ithal ettiğini, klinik gözlemlerin o süreçte olumlu seyrettiğini ifade eden Tutluoğlu, “Favipiravir, Japonya tarafından grip hastalıklarında kullanılmak üzere keşfedilmiş bir ilaç. Çin’de başlayan korona virüsü salgınının son döneminde Covid-19’a iyi geldiği gözlemlendi. Bu doğrultuda Türkiye’de salgının başında bu ilacı Japonya’dan ithal etti. O dönemde hekim arkadaşlarımız bu ilaçtan faydalandıklarını söylemeye başladılar. Benim de klinik gözlemlerim bu yönde gelişti. Zaten bu ilacın tedavi süresini kısalttığına, yoğun bakıma gidişleri azalttığına dönük bir araştırma da yayımlanmıştı” ifadelerine yer verdi.

'AĞIR HASTA SAYISINDAKİ ARTIŞ KLİNİK GÖZLEMLERİMİZE PARALEL'

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank  tarafından Covid-19 salgını başında Japonya’dan ithal edilen Favipiravir isimli ilacın yerli muadilinin üretildiği birkaç ay önce açıklanmıştı. Prof. Dr. Tutluoğlu, Covid-19 hastalarında son zamanda erken dönemde en etkili ilaç olarak kullandıkları Favipiravir’in zatürre gelişmesine engel olamadığını, ağır hasta sayılarındaki artışın klinik gözlemlerine paralel olduğunu açıklayarak, bu duruma neden olabilecek olasılıkları şu şekilde açıkladı:

“Son dönemde gerek meslektaşlarımdan aldığım geri bildirimler gerekse bu ilacı kullandığım hastalarımın klinik seyrinden ilacın zatürreyi engelleyemediğini gözlemlerdik. Salgının ilk dönemlerinde bu ilacı kullandığımız hastalarda çok çabuk düzelme elde edebiliyorduk. Ama şu an bir fayda sağlayamıyoruz. Kendi hastalarımda da bir sonuç elde edemiyorum. Bu konuda iki ihtimal var: Ya uzun süredir ve yaygın kullandığımız için bir direnç gelişmesi söz konusu ya da ilacın ham maddesinde bir sorun olabilir.”

'SAĞLIK BAKANLIĞI VERİLERİ BİLİM İNSANLARINA AÇMALI'

“Sağlık Bakanlığı, her iki durumda da ellerindeki verileri bilim insanlarına açmalı. Şu an Türkiye’de kullanılan iki ilaç var: Favipiravir ve Hidroksiklorokin. Hidroksiklorokin’in etkisiz olduğuna ilişkin son zamanda çok sayıda çalışma yayımlandı. Bizim klinik gözlemimizde buna paralellik gösteriyor. Bir seçenek olarak gördüğümüz Favipiravir’le ilgili de kafamızda soru işareti olduğunda elimiz kolumuz bağlı kalıyor. Bu gözlemsel deneyimlerimizi bilimsel bir yaklaşımla getirebiliriz. Son dönemdeki ağır hasta sayılarındaki artış gözlemlerimizi rakamlar ile doğruluyor. Pandemi döneminde acil durum söz konusu olduğu için hiçbir ilaç kontrolden geçmeden uygulanabiliyor. Bu konunun araştırılması gerektiğini düşünüyorum.”

REMDESİVİR KARABORYASA DÜŞTÜ: 5 GÜNLÜK MALİYETİ 50 BİN TL CİVARINDA

Öte yandan Amerika’da üretilen Remdesivir isimli ilaç da korona virüsü tedavisinde kullanılan pahalı bir ilaç. Tutluoğlu, yurtdışında semptom gösteren hastalarda kullanılan ilacın Türkiye’ye de getirilmesi gerektiği görüşünde. Hastalık sürecini kısaltan, yoğun bakımlara gidişleri azaltan ilaca ilişkin, “Denize düşen yılana sarılır misali durumu iyiye gitmeyen Covid hastalarına karaborsa Remdesivir başlanmak zorunda kalınıyor. Zaten kendisi de pahalı olan bu ilaç karaborsadan 5 günlük tedavi maliyeti 30-50 bin TL arası değişen fiyatlarla zorlanarak temin edilebiliyor. Sağlık Bakanlığı bir ara 400 adet Remdesivir getirmişti. Herhalde birilerine kullanıldı. En son Trump’a da kullanılan ve bazı hastalarda çok iyi sonuç aldığımız bu ilaç en azından belli bir kurul onayıyla kullanılmak üzere Bakanlık tarafından getirtilmelidir” dedi. 

MEHMET CEYHAN: FAVİPİRAVİR İLACININ İYİ GELDİĞİNE DÖNÜK BİLİMSEL BİR KANIT YOK

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan’a göre ise Favipiravir ilacının Covid-19’a iyi geldiğine yönelik bilimsel bir kanıt yok.

Söz konusu ilacın yapılan çalışmalarda klinik durumu değiştirdiğine yönelik bir kanıt bulunamadığını belirten Ceyhan, “Ham maddesine ilişkin bir sorun yok. Ama klinik seyri değiştirdiğine ilişkin yapılan çalışmalarda bir şey bulunamadı. Başka bir tedavi olmadığı için birçok yer kullanılıyor. Kontroller yapılırken ilaç verilen hastalar ile verilemeyen hastalar arasında hiçbir fark görülmüyor. Bu ilaçlar hiçbir yerde etkili olduğu için değil, daha etkili bir ilaç henüz bulunamadığı için veriliyor. Favipiravir çok eskiden bilinen bir grip ilacı, Hidroksiklorokin çok eskiden bilinen bir sıtma ilacı” dedi.

'KULLANILAN HİÇBİR İLAÇ COVID-19 İLACI DEĞİL'

Son dönemde Remdesivir isimli ilacın tedavi süresini kısalttığına yönelik bir takım araştırmalar olduğunu ifade eden Ceyhan, “Bu ilaç da yurtdışında ve çok pahalı bir ilaç. Ama bu ilaçların hiçbiri korona virüsü için geliştirilen ilaçlar değil, belki etkili olur diye kullanılan ilaçlar” dedi.

FARMAKOLOLİ UZMANI: YENİ RUHSAT ALAN İLAÇLARIN KALİTE KONTROLÜ NASIL YAPILDI TARTIŞILMALI

Tıbbi Farmakoloji Uzmanı Prof. Dr. Ersin Yarış ise, Favipiravir ilacına ilişkin ‘işe yaramıyor’, ‘ham maddesinde sorun var’ iddiaların genellenmemesi gerektiği görüşünde. Türkiye’de gelen ilk ilaçların Japonya ürünü olduğunun altını çizen Yarış, şöyle konuştu:
“İlacın önceleri işe yarayıp son dönemde yaramadığını düşünmek de kişisel bir gözlem de olabilir. Çok genelleme yapmak tartışmalı bir nokta. Türkiye’ye gelen ilk ilaçlar Japon ürünüydü. Yaklaşık 3 aydır Türkiye’de üretilmeye başlandı. Ama bunların kalite kontrolünün yapılmış olması gerektiğini düşünüyorum. Bu ilaçlar daha çok yeni ruhsat aldı. Kalite kontrolünün nasıl yapıldığı tartışılmalı.”