Ferit Edgü kimdir?

DUVAR - Öykü, roman ve deneme yazarı Ferit Edgü hayatını kaybetti. 24 Şubat 1936, İstanbul doğumlu İsmail Ferit Edgü, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümü son sınıf öğrencisiyken gittiği Paris’te Academie Feu’da altı yıl seramik öğrenimi gördü.

Sorbonne’da felsefe, Louvre’da sanat tarihi kurslarına devam etti (1958-64). Kendisine O (Hakkari’de Bir Mevsim) adlı eserini yazdıracak askerliğini Hakkari’nin bir köyünde ve Beypazarı’nda yaptıktan sonra bir yıl daha Paris’te kaldı.

Bir yıl sonra İstanbul’a dönerek bir süre İstanbul Manajansta metin yazarı olarak çalıştı. Kendi kurduğu DATA Reklam Şirketini, 1977’den sonra Ada Yayınlarını ve Narmanlı Yurdundaki Bedri Rahmi Sanat Galerisini yönetti. 

İlk şiiri Kaynak (1952) dergisinde, ilk hikâyesi Yeni Ufuklar dergisinde çıktı (Ocak 1954). Edebiyat dünyasına Kaynak (1952-53), Şairler Yaprağı (1954), Mavi (1954), Yeni Ufuklar (1962) dergilerinde çıkan şiirleriyle girdi. Sonra daha başarılı olduğu hikâye ve romana yöneldi. Hikâye, inceleme ve çevirileri Yeni Ufuklar, Pazar Postası, Dost (1954-59), Yeni Dergi, Papirüs, Antalya, Soyut gibi dergilerde yer aldı.

Kaçkınlar, Bozgun, Av ve Bir Gemide adlı ilk dört öykü kitabında, felsefî boyutlu bir bunalımın konu alındığı, bireyin Kafkaesk bir dünyada hiçliği, kendi üzerine kapanışı, varlığını sorgulayışı işlendi. Özellikle Bir Gemide, yoğun ve detaylandırılmış öykülerden oluştu. Bu kitap, A Kuşağı öykücülerinin 1960’lardaki varoluşçuluğuna, bunalıma, yer yer gerçeküstünün motiflerle öyküledikleri ana temalara paraleldir. Çığlık’taki öyküler, dilleri ve kurguları ile olaya değil dilin kendisine yöneldiler.

Bir Gemide (1979) adlı hikâye kitabıyla Sait Faik Ödülünü, Ders Notları (1978) kitabıyla TDK 1979 Deneme Ödülünü aldı. Eylül’ün Gölgesinde Bir Yazdı (1988) romanıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülünü İlhan Berk’le paylaştı. O adlı romanı “Hakkari’de Bir Mevsim” adıyla Onat Kutlar’ın senaryosuyla sinemaya uyarlandı. Film, 33. Berlin Festivali (1983) ve 2. Akdeniz Film Festivalinde ödüller kazandı (1984). Alfred Jarry’nin Übü Kralı’ndan başlayarak, Camus’den, Beckett’ten birçok oyun çevirdi.

ESERLERİ:

ÖYKÜ: Kaçkınlar (1959), Bozgun (1961), Av (1967), Bir Gemide (1978), Çığlık (1982), Ressamın Öyküsü (1991), Binbir Hece (seçmeler, 1991), Doğu Öyküleri (1995), İşte Deniz, Maria (1999), Do Sesi (2002), İlk Öyküler-Kaçkınlar-Bozgun-Devam (2003).

ROMAN: Kimse (1976), O (1977, O / Hakkari’de Bir Mevsim adıyla, 1986), Eylül’ün Gölgesinde Bir Yazdı (uzun öykü, 1988).

ŞİİR: Ah Minel Aşk (Fikret Muallâ’nın desenleriyle, 1978), Dağ Şiirleri (1999).

DENEME: Kültür Emperyalizmi (oturum notları; Abidin Dino, Pertev Naili Boratav, Güzin Dino, Abdel Malek ile), Ders Notları (1978), Yazmak Eylemi (1980), Şimdi Saat Kaç (1986), Van Gogh Yüzyıl Sonra (1990), Yeni Ders Notları (1991), Tüm Ders Notları (2000), Sözlü-Yazılı (2004), Avara Kasnak (2005).

DİĞER ESERLERİ: Yaşayan Bedri Rahmi (1976), Bedri Rahmi Binbir Bedros (albüm, Mehmet Eyuboğlu ile, 1977), Bedri Rahmi-Babatomiler (albüm, Mehmet Eyuboğlu ile, 1978), [Yüksel] Arslan (1982), Aliye Berger (1980), Eren Eyüboğlu (1981), Türk Hat Sanatı (karalamalar, meşkler, 1984, İngilizcesi ayrı bir kitap olarak, 1988), Osman Hamdi (Mustafa Cezar ile, 1986), Ergin İnan (resim, 1988, Almancası ayrı kitap olarak, 1988), Mustafa Pilevneli (resim, 1988), Abidin Dino / Antibes Resimleri (1989), Karapınar Türü Halılar (1989), Ressamın Öyküsü (Ergin İnan ile, 1991), Avni Arbaş (1992), Füreya / Ateş ve Sır (1992), Türkiye Bir Portre: 18 Fotoğrafçının Yapıtları (1993), Fikret Mualla (1995), Seyir Sözcükleri (öykü-şiir arası serbest metin, 1996), Komet (1999), Adnan Varınca (2000), İnsanlık Halleri (2003), Görsel Yolculuklar (2003), Abidin (2004).

HAKKINDA: TDE Ansiklopedisi (c. 2, s. 447-448), Fethi Naci / 100 Soruda Türkiye’de Roman ve Toplumsal Değişme (1981), Behçet Necatigil / Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü (18. bas. 1999), Şükran Kurdakul / Şairler ve Yazarlar Sözlüğü (6. bas. 1999), TBE Ansiklopedisi (c. 1, 2001, s. 297-298), İş’te Kitap (Bahar 2002), Ahmet Kabaklı / Türk Edebiyatı (c. 5, 11. bas. 2002, s. 728-750), Gürsel Aytaç / Ferit Edgü’nün Öykücülüğü (Heceöykü, Aralık-Ocak 2004), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006).

(KÜLTÜR SANAT SERVİSİ)