Financial Times: Kurnaz Barzani hesap hatası yaptı

DUVAR - Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bağımsızlık referandumuna ilişkin gerilim sürerken, dünya basınının da gözü bölgede. İngiliz gazetesi Financial Times başyazılarından birini bu konuya ayırdı. "Kürdistan üzerine bir ihtilaftan kaçınmak için diplomasiyi kullanın" başlıklı yazıda, savaş çıkmaması için referandum sonuçlarının kontrol altında tutulması gerektiği belirtildi.

'TEK SEBEP MİLLİYETÇİLİK DEĞİL'

Makalenin tercümesi şöyle:

Irak'ın Kürt azınlığının yoğun baskıya rağmen geçen hafta ezici biçimde bağımsızlık yönünde oy vermesinin tek sebebi atalarının özgürlük hayalini paylaşıyor olmaları değil, aynı zamanda Irak'ın federal bir devlet olarak başarısız olmasıydı.

İçinde bulundukları poziyon dünya çapında sempati topluyor fakat karmaşa içindeki bir Ortadoğu'nun, bu kez Araplar ve Kürtler arasında, Türkiye ve İran'ın da katıldığı yeni bir savaşa ihtiyacı yok. Irak'ın kuzeyindeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi tarafından düzenlenen referandumun zamanlaması talihsizdi. Şimdi, sonuçların kontrolden çıkmaması gerekiyor.

'BAĞDAT'TAKİ SİYASİ KÜLTÜR DIŞLADI'

Saddam Hüseyin'in 1980'lerdeki soykırıma varan saldırının ardından ve 1990'ları bir uçuşa yasak bölgenin altında ulus inşasıyla geçirmelerinden sonra, Iraklı Kürtler Amerikan liderliğindeki Irak işgali sonrasında Şii çoğunluk ve azınlıktaki Sünni Araplarla iktidarı paylaşacakları federal bir anayasayı kabul etti. Fakat devlete bir ganimet muamelesi yapan, kazananın her şeyi aldığı bir siyasi kültürde, iktidar paylaşımı deneyimi büyük ölçüde başarısız oldu.

İşgal altındaki Irak'ta Şiilerle Sünnilerle arasında bir kan banyosunun hüküm sürdüğü dönemde, KBY toprakları eşmerge güçlerinin olgunlukla koruduğu bir güvenli bölgeye dönüştü. IŞİD 2004'te Irak'ı ezip geçtiğinde, içi boşalmış ulusal ordu dağıldı. Kürt savaşçılar başta sendeledi ama sonrasında birleşerek, petrol zengini Kerkük kenti dahil, Bağdat'la uuzn zamandır tartışma konusu olan bölgelere yayıldılar. Irak'ın başkenti ile KBY'nin başkenti Erbil arasındaki nezaket de ortadan kayboldu.

'HESAP HATASI'

KBY'nin kurnaz başkanı Mesud Barzani, ABD ve diğer müttefiklerinden gelen acil iptal çağrılarına rağmen oylamayı düzenledi. Barzani'nin motivasyonu kısmen iktidarı kaybetmeme isteğinden (iki yıl önce seçim düzenlemiş olması gerekiyordu), kısmen de Kürtlerin Irak ve Suriye'de bu iki devletin yapamadığını yapıp IŞİD'le savaştıkları için uluslararası alanda kahramanlaştırıldıkları bir anı kullanma amacından kaynaklanıyor. IŞİD bir kez yenilgiye uğratıldıktan sonra, Kürtlerin nüfuzu da buharlaşacaktır.

Barzani hesap hatası yapmış da olabilir. KBY'nin yanında, Suriye'nin kuzeyinde bir diğer Kürt devletinin doğum aşamasında olmasından zaten hoşlanmayan ve ayrılıkçılığın kendi huzursuz Kürt azınlıklarına yayılmasından korkan Türkler ve İranlılar, saldırgan bir biçimde düşmanca davranıyor.

Bağdat ve İran destekli Şii milisler de Barzani'nin provokatif bir biçimde referandumuna dahil ettiği, çok etnili Kerkük'ün etrafında kavgaya başladı. Bağdat, tam da kuzeyin ayrılmak için harekete geçtiği bir dönemde federal otoriteyi yeniden tesis etmek için referanduma Kürdistan'ın hava sahasını kapatarak ve havalimanlarının kontrolünü talep ederek tepki gösterdi. Irak Başbakanı Haydar Abadi, daha güçlü adımlar atması için Şii partilerin baskısı altında.

Şu an ihtiyaç duyulan şey gerilimin düşürülmesi, diplomasiye ağırlık verilmesi ve Erbil ile Bağdat arasında görüşmelere başlanması. Barzani, Bağdat'la anlaşma yapılmadan kurulmuş bağımsız bir Kürdistan'ın uzun ömürlü olmayacağını biliyor.

'KERKÜK'TE YENİ REFERANDUM GEREK'

Kerkük ve diğer tartışmalı bölgelerde ayrı bir referandumun düzenlenmesi gerekecek - savaştan sonrası hazırlanan anayasa, 2007 yılına gelindiğinde böyle referandum düzenlenmiş olmasını öngörüyordu ancak bu oylama hiçbir zaman yapılamadı. Nihai bir çözüm, KErkük'te iktidarın ve petrol gelirinin paylaşılmasını gerektirebilir.

KBY'nin geleceği bir noktada, şimdiden kendi kendilerini yöneten ve sözgelimi Rusya'nın federal bir Suriye'de yetki devredilmiş bölgelere dönüştürülmesini önerdiği Kürt kantonlarının geleceğiyle kesişecek. Tüm bu denklemin doğru bir biçimde çözülmesi mucize olur. Yanlış bir çözüm ise felaket getirir." (Dış Haberler)

BAŞYAZININ TAM METNİ