Gazetecilerin yeni asistanı: yapay zeka
Yapay zekaya ilk yatırım yapan kuruluşlardan biri olan Associated Press, kullandığı uygulama sayesinde her gün finans haberleri geçtiği kurum sayısını 300’den dört bine çıkardı. Yapay zeka, Reuters’a veriye daha hızlı ulaşım sağlarken canlı yayın haber metinlerinde veriyi eş zamanlı olarak da güncelliyor.
Türkiye’nin medya gündemi özgürlük, etik ve adalet gibi temel konularla hala oldukça meşgulken, dünyada medya sektörünü meşgul eden konulardan biri yapay zekanın gazeteciliğe adaptasyonu. Uluslararası birçok basın kuruluşu yapay zekaya bütçe ayırmaya ve haber merkezlerinde muhabirlerin iş yükünü hafifletecek pratikleri uygulamaya çoktan başladı. Reuters, Associated Press, BBC, The Washington Post ve The New York Times ilk akla gelen dev kurumlardan birkaçı.
Yapay zekaya ilk yatırım yapan kuruluşlardan biri olan Associated Press, kullandığı uygulama sayesinde her gün finans haberleri geçtiği kurum sayısını 300’den dört bine çıkardı. Stanford Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırmaya göre, uygulama sayesinde AP’nin raporlarından yararlanan kurumlar piyasadaki ticari aktivitelerinde önemli bir artış gözlemledi. Yapılan başka bir araştırma ise önümüzdeki 15 yıl içinde haber metinlerinin yüzde 90’ının yapay zeka tarafından yazılacağını öngörüyor. Hali hazırda benzer bir uygulama uzun haber makalelerini özetleyerek sosyal medyanın tadımlık metinlerine uyarlayabiliyor. Birçokları için bu durum medya çalışanlarını işsiz bırakan distopik pratikler olarak görülse de, aslında yapay zeka özellikle muhabirlere ciddi anlamda zaman kazandırıyor. Bu sayede masa başında geçirilen süre kısalıyor ve gazeteciler dışarıya çıkıp daha fazla haber üretmek ve röportaj yapmak için eskisinden daha çok vakit buluyor.
Reuters ise yapay zekadan veri görüntüleme alanında yararlanıyor. Uygulama, Reuters’a veriye daha hızlı ulaşım sağlarken canlı yayın haber metinlerinde veriyi eş zamanlı olarak da güncelliyor. En çok ekonomi haberlerinin yazım sürecinde kullanılan Lynx Insight adlı uygulama, ayrıca gazetecilere haber önerileri sunuyor ve metin için birkaç cümle de yazabiliyor. Yine buradaki amaç haber yazım sürecini robotlaştırmak değil, kısıtlı zamanda çok içerik üretmesi beklenen gazetecilerin yükünü biraz olsun hafifletebilmek.
Yapay zeka sadece yazılı basında değil, görsel basında da gazetecilerin çok işine yarıyor. Eş zamanlı doğruluk kontrolü sağlayan uygulamalar sayesinde gazeteciler televizyonda veya radyoda röportaj yaptığı siyasi aktörlerin vaatlerinin ve iddialarının sağlamasını yapabiliyor. Örneğin, canlı yayında 2018 ekonomik büyüme oranı yüzde 7.4 olarak açıklayan bir bakanın bu iddiasını gazeteci saniyeler içinde uygulamaya “2018 ekonomik büyüme oranı nedir?” diye yazarak teyit etme imkanına sahip.
London School of Economics Medya Politikaları Projesi Direktörü Profesör Charlie Beckett’a göre yapay zeka kullanımı gazeteciliğin üç temel sorununa – okurda kafa karışıklığı yaratan çok sayıda bilgi üretimi, dezenformasyon sonucu gazetecilere olan güvenin azalması ve kaliteli gazeteciliğin en büyük açmazı iş modeli krizi – çare bulabilir. Reuters Enstitüsü ve Oxford Üniversitesi’nin yayınladığı Gazetecilik, Medya ve Teknoloji Trendleri ve Öngörüleri 2018 raporunda yer verilen araştırmaya göre, katılımcıların yüzde 71’i yapay zekayı içerik üretimini ve dağıtımını daha verimli kılan bir yardımcı olarak görüyor. Yüzde 35’i gazetecilere haberler öneren akıllı ajanslar konumunda görürken, yüzde 59’u içerik önerilerini geliştirmede kullanılan bir yöntem olarak haber merkezlerine dahil ediyor. Katılımcıların yüzde 91’inin üretim verimliliğini birinci öncelik olarak nitelemesi haber merkezlerinin, akıllı otomasyon sayesinde muhabirleri yıldırmadan az zamanda daha çok içerik çıkarması anlamına geliyor. Kişisel asistanları bütçe yetersizliği yüzünden terk eden medya şirketleri, bu akıllı teknolojiyi bir nevi gazetecilerin yeni asistanları olarak ofislerine getiriyor.
Yapay zeka nicelik anlamında gazetecilerin üzerindeki yükü azaltsa da etik gazetecilik, kapsamlı haber metinleri ve eldeki veri ve bilginin yorumlanması gibi konular hala insanı odağında bulunduran meseleler. Bu nedenle robotlar işimizi kapacak endişesi taşımaktansa teknolojiyi işimizi daha kaliteli, etkili ve verimli kılacak bir araç olarak algılamakta fayda var. Teknolojinin hakim olduğu iletişim çağı, gazeteciliğin dönüşerek belki de hiç olmadığı kadar aktif ve zengin bir şekilde yaşamasına imkan tanıyacaktır.
Kaynaklar:
http://www.wired.co.uk/article/reuters-artificial-intelligence-journalism-newsroom-ai-lynx-insight