Geçen haftanın hak ihlalleri (21-27 Ekim): Mahkumlar cezaevinde gözaltına alınıyor!

* Şenal Sarıhan 

Bu hafta Yeni Türkiye’de her hafta olduğu gibi hak ihlalleri yaşandı. Gazeteciler hâkim karşısına çıkarıldı, avukatlar gözaltına alındı, cezaevlerindeki kötü muamele iddiaları arttı.

'TEHLİKELİ BELİRSİZLİK' SÜRÜYOR

Türkiye’de hak ihlallerinin aldığı boyut bu hafta AİHM’e taşındı. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Muiznieks, tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması için yaptıkları başvuruya ilişkin AİHM’e sunduğu dosyada Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni (AİHS) ihlal ettiği belirtildi. Gazetecilere yönelik terör suçlamalarının somut delillere dayanmadığını vurgulayan komiser, “Yasal görevleri terör suçlaması yapılıyor” dedi. Komiser, Türkiye’yi AİHS’in özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili 5’inci ve ifade özgürlüğüyle ilgili 10’uncu maddelerini ihlal etmekle suçlarken, Venedik Komisyonu’nun ceza kanununa dair yıllar önce “Tehlikeli belirsizlik” tanımlaması yaptığını anımsattı.

HAK SAVUNCULARI 113 GÜN SONRA ÖZGÜRLER

Temmuz’da Büyükada’da toplantı halindeyken gözaltına alındıktan sonra sekizi tutuklanan 10 insan hakları savunucusunun ilk duruşması da bu hafta görülen duruşmalar arasındaydı. İstanbul 35’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada savcı, sekiz kişiden yedisinin tahliyesini talep ederken İnsan Hakları Gündemi Derneği’nden (İHGD) Veli Acu’nun tutukluluğunun devamını istedi. Mahkeme, tüm sanıkların tahliyesine karar verdi.

SAVUNMA HAKKINA GÖZALTI

677 Sayılı KHK ile kapatılan Çağdaş Hukukçular Derneği'nin İzmir Şubesi'ne polisler tarafından baskın düzenlendi. Polis baskınında yedi avukatın gözaltına alındığı duyuruldu.

HAK SAVUNUCUSU GEYLANİ TUTUKLANDI

Roboski Katliamı’nın ardından yaşamını yitirenlerin aileleri ile dayanışmak için köye yerleşen hak savunucusu Meral Geylani, ‘örgüt üyesi olmak’ suçlaması ile sevk edildiği mahkemece tutuklandı.

KAVALA’NIN GÖZALTI SÜRESİ YİNE UZATILDI

19 Ekim’de gözaltına alınan Anadolu Kültür Derneği Başkanı Osman Kavala’nın, gözaltı süresi yedi gün uzatıldı.

SON 3 AYDA 122 GAZETECİ TUTUKLANDI

Bağımsız İletişim Ağı'nın (BİA) Medya Gözlem Raporu'na göre, Temmuz-Eylül arasındaki üç aylık süreçte 122 gazeteci hapse girdi. 296 gazeteci ve medya temsilcisi için, TCK ve TMK'den toplam 182 müebbet ve 3 bin 36 yıl hapis istendi. 109 gazeteci ve medya çalışanı işten çıkarıldı ya da işten çıkmak zorunda kaldı.

REDHACK DAVASINDA GAZETECİLER YARGILANDI

Bu hafta yine gazeteciler hâkim karşısındaydı. Altı gazeteci, gözaltına alındıkları 25 Aralık 2016’dan tam 304 gün sonra mahkemedeydi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak’ın maillerinin hacklenmesinin ardından açılan davada gazeteciler Tunca Öğreten, Ömer Çelik, Mahir Kanaat tutuklu; Metin Yoksu, Eray Sargın ve Derya Okatan ise tutuksuz yargılanıyor. Mahkeme, Çelik’i tahliye ederken, Öğreten ve Kanaat’in tutukluluğunun devamına karar verdi.

10 AYDIR TOPLANAMAYAN DELİLLER

Kararda, Öğreten ve Kanaat hakkındaki ‘delil’lerin ‘tam anlamıyla’ toplanamadığı, ikili için adli kontrol hükümlerinin yetersiz kalacağı öne sürüldü.

357’Sİ AĞIR 1025 HASTA MAHKUM

İHD Diyarbakır Şubesi ve Diyarbakır Tabip Odası, son İHD verilerine göre cezaevlerinde 357’si ağır olmak üzere 1025, Adalet Bakanlığı’nın verilerine göre ise 841 hasta tutuklunun bulunduğunu belirtti.

Hapishanelerde halen yoğun olarak ölümler, sevk ve sürgünler, işkence ve kötü muamele, tecrit ve izolâsyon, haberleşme haklarının engellenmesi, ailelerle görüş engelleri, disiplin soruşturmaları gibi çok sayıda hak ihlali yaşandığı ise kaydedilen bir diğer bilgi oldu.

229 BİN 790 KİŞİ CEZAEVİNDE

OHAL uygulamaları sonucunda cezaevleri doldu taştı. Adalet Bakanlığı verilerine göre, kapasitesi 207 bin 339 olan cezaevlerinde toplam 229 bin 790 kişinin olduğu kaydedildi. Bu sayının 50 bin 510’u OHAL sürecinde tutuklandı. Rakamlar son beş yılda ‘cezaevleri nüfus’undaki artış oranının, Türkiye nüfusundaki artış oranının 12.5 katı olduğunu ortaya koydu.

Manisa T Tipi Cezaevi’nden mektup gönderen bir tutuklu, arkadaşlarının bir bölümünün koğuşlardaki aşırı doluluk nedeniyle mutfakta ve yerde yattığı cezaevinden gönderilen bilgiler arasında yer aldı.

Öte taraftan cezaevlerinde yaşanan hak ihlalli iddiaları devam ediyor. Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Cezaevi'nde, 1990'lı yılların işkence biçimi 'domuz bağı' uygulaması iddiası gündeme geldi. 34 yaşındaki mahkum Hıdır Bakır’a infaz koruma memurları tarafından işkence yapıldığı, ayrıca elleri ve ayakları kelepçelenerek süngerli odaya atıldığı iddia edildi.

KORSAKOFF HASTASI AÇLIK GREVİNDE

Gözaltına alınan İHD üyesi ve Hapishane Komisyonu’nda görev alan aktivist Nihat Göktaş’ın sağlık durumundan endişe ediliyor.

19 Ekim gecesi yapılan ev baskınları ile aralarında avukatlar, gazeteciler, Ezilenlerin Sosyalist Partisi ve Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi üyelerinin olduğu grupta yer alan Göktaş’ın gözaltına alındığı andan itibaren girdiği açlık grevi nedeniyle sağlık durumunun kötüleştiği açıklandı. İHD tarafından yapılan açıklamada Göktaş’ın 1996 ve 2000 Ölüm Orucu direnişçisi, Wernicke-Korsakoff sendromu sonucu vücut bütünlüğünü önemli oranda kaybetmiş olduğu belirtildi.

ÖĞRETMEN ONAY SU VE ŞEKERİ DE KESTİ

Bir diğer açlık grevi haberi ise bu hafta gözaltına alınan gazeteci Zeynep Kuray’ın içerideyken yaptığı haberle ortaya çıktı. Öğretmen Nazife Onay, KHK ile ihraç edildikten sonra işini geri almak talebiyle başlattığı oturma eylemiyle tutuklanmıştı. Onay Sincan Cezaevi’nden tahliye olur olmaz tekrar gözaltına alınmasını açlık grevi ile protesto ediyor. 20 Ekim’den bu yana açlık grevinde olan Onay’ın son 3 gündür su ve şekeri de kestiği kaydedildi.

ZIRHLI ARAÇLA İKİ KİŞİ DAHA EZİLDİ

Ekim ayı içinde biri çocuk iki kişi daha zırhlı polis aracının çarpması sonucu yaşamını yitirdi. Bitlis’in Hizan ilçesinde 55 yaşındaki Gülten Yaraşlı ve de Siirt’in Çal mahallesinde devriye gezen polis zırhlı aracının ezdiği Felek Batur adlı yedi yaşındaki çocuk yaşamını yitirdi.

'ÇOCUKLAR ÖLMESİN MAÇA GELSİN' DAVASI

36 Amedspor taraftarı hakkında maçta 'Çocuklar ölmesin maça gelsin' sloganı nedeniyle açılan davanın duruşması görüldü. Taraftarların “örgüt propagandası yapmak” ve “hakaret etmek” iddiasıyla yargılandıkları duruşmada bilirkişi raporunun beklenmesine karar verildi.

ELİAÇIK SALDIRIYA UĞRADI

İlahiyatçı yazar İhsan Eliaçık, Kayseri Kitap Fuarı’nda saldırıya uğradı. Eliaçık, saldırının Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı tarafından paramiliter güçlerle organize edildiğini öne sürdü. Saldırıya ilişkin herhangi bir gözaltı olmazken Eliaçık onur konuğu olarak davet edildiği Trakya Kitap Fuarı’nda da engellendi.

BU DA OLDU! CEZAEVİNDEN GÖZALTINA

15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından cezaevlerinde artan hak ihlallerine, 12 Eylül Sıkıyönetim döneminde uygulanan yöntemlerden biri daha eklendi. Mahkûmlar cezaevinden sorgulanmak için çıkartılıyor.

Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde kalan Mazlum Demir isimli bir mahpusun 20 Ekim 2017 günü Cezaevi’ne gelen polisler tarafından bir kez daha gözaltına alınarak Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne götürüldüğü iddia edildi.

Adana Kürkçüler Cezaevi’nde tutuklu olan Deniz Özdemir de Ağustos ayında “mahkemen var” denilerek Dicle Jandarma Komutanlığı’na götürüldüğü ve 10 gün ifadesi alınmadan tutulduğu kayıtlara geçmişti.

Nisan ayında da Diyarbakır’da gözaltına alınarak çıkarıldığı mahkemece tutuklanan Afşin Musazade’nin, Mayıs ayında, ikinci kez gözaltına alındığı ve Mardin İl Jandarma Komutanlığı’na götürülerek yedi gün boyunca tutulduğu ortaya çıkmıştı.

* CHP Ankara Milletvekili–TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili