Geçen haftanın hak ihlalleri (30 Ekim-10 Kasım): Savunma gözaltında

Şenal Sarıhan *

Yeni Türkiye’de avukatlık mesleği üzerinden savunma ve adil yargılanma hakkına yönelik ihlaller devam etti. ÇHD Genel Başkanı Kozağaçlı gözaltına alındı.

İnsan Hakları Anıtı önünde insan hakları savunucuları da bu hafta gözaltına alınanlar arasında yer aldı.

Hukuk tarihimizde bir ilke daha imza atıldı. Alt Mahkeme Üst Mahkeme’nin kararını yok saydı.

Cezaevlerinde hak ihlali ve işkence iddialarına yenileri eklendi. Kışla düzeni, tekmil verme, çıplak arama ve avukat Engin Gökoğlu’nun kolunun kırılması!

Ölümcül çalışma koşulları nedeniyle üç hekimin intihar ettiği kayıtlara geçti.

Ekim ayının gazeteci bilançosu; 12 tutuklama, 4 gözaltı.

Ekim ayının iş cinayeti bilançosu; 182 işçi yaşamını yitirdi.

Ekim ayının erkek terörü bilançosu; 40 kadın öldürüldü, 25 kadına cinsel şiddet uygulandı.

Türkiye kadın erkek eşitliğinde 131’inci sıraya geriledi

Çocuk istismarında dünya üçüncüsü olduğumuz açıklandı. Ekim ayında ise 32 çocuğun cinsel istismara maruz bırakıldığını öğrendik.

Ve duyma ve konuşma engelli olmanın örgüt lehine slogan atmaya engel olmadığını gördük!

Ve de Nuriye ve Semih 248 gündür açlıkla ölüyor.

SAVUNMA GÖZALTINDA: SIRA ÇHD GENEL BAŞKANI’NA GELDİ!

Avukatlık mesleği üzerinden savunma ve adil yargılanma hakkına yönelik ihlaller devam ediyor. Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile kapatılan Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı gözaltına alındı. Açlık grevlerinin 245’inci gününü geride bırakan akademisyen Nuriye Gülmen ve öğretmen Semih Özakça’nın avukatı ve kendisi de açlık grevinde olan Kozağaçlı, meslektaşları aracılığıyla, 4 gün içerisinde savcılığa çıkartılmaz ise su ve şekeri de keseceğini duyurdu.

Aralarında Avukat Behiç Aşçı’nın da bulunduğu 14 avukat, 12 Eylül 2017 tarihinde gözaltına alınmış 20 Eylül’de tutuklanmıştı. Tutuklanan avukatlar, Berkin Elvan ve Dilek Doğan, 33 kişinin yaşamını yitirdiği Suruç Katliamı mağdurları, Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’nın davalarına bakıyordu.

Oysa AİHS göre; hükümetler, avukatların hiçbir baskı, engelleme, taciz ve yolsuz müdahale ile karşılaşmadan her türlü mesleki faaliyetini yerine getirmelerini sağlamakla yükümlü.

İNSAN HAKLARI ANITI ÖNÜNDE İNSAN HAKLARI GENEL BAŞKANI’NA GÖZALTI

Nuriye Gülmen’in “işimi geri istiyorum” sloganı ile İnsan Hakları Anıtı önünde başlattığı oturma eyleminin birinci yıldönümünde, İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Genel Saymanı Sevim Salihoğlu, MYK üyesi Derya Uysal ve İHD çalışanı Besra Varli, aynı anıtın önünde gözaltına alındılar.

HUKUK TARİHİMİZDE İLK: ALT MAHKEME, ÜST MAHKEMENİN KARARINI YOK SAYDI

CHP’li Enis Berberoğlu’na MİT TIR’ları haberine ilişkin açılan dava, hukuksuzluklar zincirine dönüştü. İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, Berberoğlu’na 25 yıl hapis cezası verilen kararı esastan bozup dosyayı incelemek yerine yeniden ağır ceza mahkemesine göndermişti. Ağır Ceza Mahkemesi, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’nin bu kararına karşı yetkisi olmadığı halde direndi. Mahkeme kararında, Yargıtay’ın “yerel mahkeme direnemez” şeklindeki içtihadını hatırlatmasına karşın, dosyayı Bölge Adliye Mahkemesi’ne iade etti.

SAVCI TAHİR ELÇİ’Yİ TERÖR ÖRGÜTÜ MENSUBU YAPTI!

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, öldürülen Tahir Elçi'nin cenaze törenine ait fotoğrafı sosyal medya hesabından paylaşan bir yurttaş için, "Terör örgütü mensubunun cenazesine ait olan bir fotoğraf üzerine ‘yasta değil isyandayız’ şeklinde yorum yaptı" diyerek, cezalandırılmasını istedi.

EKİMİN GAZETECİ BİLANÇOSU: 12 GÖZALTI, 4 TUTUKLAMA

CHP Milletvekili Barış Yarkadaş’ın gazetecilere yönelik hak ihlali raporuna göre ekim ayında 12 gazeteci gözaltına alındı. 4 gazeteci tutuklandı. 11 gazeteci ise hapis cezası aldı.

CUMHURİYET DAVASI’NDA GAZETECİLERİN TUTUKLULUĞUNA DEVAM

Cumhuriyet gazetesi çalışanlarının yargılandığı davanın 4'üncü duruşması görüldü. Mahkeme aralarında gazeteci ve yazarların olduğu sanıkların tutukluluk hallerinin devam etmesine karar verdi. Cumhuriyet İcra Kurulu Başkanı Akın Atalay 367 gündür, Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu ve gazeteci Ahmet Şık 306 gündür, muhasebe çalışanı Emre İper ise 209 gündür tutuklu

HÜKÜMET AİHM’DE YİNE SAVUNMA YAPAMADI

Yaklaşık 170 gazetecinin tutuklu olduğu Türkiye’de hükümet, AİHM’e yapılan başvurularda bu durumu savunamaz hale geldi. Başta Cumhuriyetçiler olmak üzere, 10 gazeteciyle ilgili AİHM’in savunma isteğine karşılık Adalet Bakanlığı, “sürekli” süre uzatım talebinde bulundu. AİHM’in verdiği savunma sürelerinin dolmasına karşın hükümet, geçen cuma itibarıyla AİHM’e beklenen savunmaları göndermedi. Bazı ek savunma talepleri de AİHM tarafından reddedildi.

YANDAŞ TANIKLAR BİLE İKNA OLMADI

Sözcü gazetesi yönetici ve çalışanları hakkında açılan davanın duruşması da bu hafta görülen duruşmalar arasında yer aldı. Sözcü Davası'nın ikinci celsesinde dinlenen iktidara yakın tanıklar, Hüseyin Gülerce, Cem Küçük ve Ersoy Dede beyanlarında, Gökmen Ulu'nun tutuklu yargılanmasına neden olan Sözcü-FETÖ bağlantısını komik bulduğunu söyledi. Davanın ikinci gün oturumunda 174 gündür tutuklu bulunan muhabir Gökmen Ulu tahliye edildi.

İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Suçları Soruşturma Bürosu'nca hazırlanan 73 sayfalık iddianamede, gazetenin İzmir muhabiri Gökmen Ulu ile 21 Eylül'de tahliye edilen İnternet Sorumlu Haber Müdürü Mediha Olgun ve Mali İşler Müdürü Yonca Yücekaleli'nin ise "Silahlı terör örgütü içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte örgüte bilerek isteyerek yardım etme" suçlarından ise 7,5 yıldan 15 yıla kadar hapisleri talep ediliyor.

İŞ CİNAYETLERİ DEVAM EDİYOR

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), yılın ilk 10 ayında en az 1683 işçinin iş cinayetlerinde yaşamını yitirdiğini raporladı. İSİG’in verilerine göre salt ekim ayında 182 işçi, bu hafta ise Bursa’nın Gürsu ilçesinde bir fabrikada meydana gelen patlamada 5 işçi yaşamını yitirdi. 1’i ağır 15 işçi de yaralandı. Denetimsizlikten kontrolsüzlüğe uzanan ihmaller zinciri nedeniyle işçilerin yaşamlarını yitirdiği ortaya çıkarken, iki işçinin Suriyeli ve sigortasız olduğu belirlendi.

PAMUKLARA “SARILAN” ÇOCUKLAR!

Şanlıurfa’nın Harran ilçesinde pamuk yığınının arasında yatan 14 yaşındaki çocuk işçi boğularak hayatını kaybetti. Yaklaşık bir ay önce de gece tarlada pamuk yığınları arasında uyudukları sırada havasız kalan Harun Tekdağ (13) ve Ali Tekdağ (14) ile kuzenleri Hüseyin Tekdağ (14) havasız kalarak olay yerinde hayatını kaybetmişti.

ÖLÜMCÜL ÇALIŞMA

İki gün içinde Adana, Batman ve İstanbul'da görev yapan üç hekim intihar etti. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi'nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Asistanı Dr. Ece Ceyda Güdemek, Batman Bölge Devlet Hastanesi'nde görevli Kalp Damar Uzmanı Dr. Engin Karakuş ve Maltepe Tıp Fakültesi öğrencisi Yağmur Çavuşoğlu art arda intihar ederek yaşamlarına son verdi. Çalışma sürelerinin uzun olması, yoğun iş baskısı, hekimlerden yüksek performans beklentisi ve tüm bunlara bağlı olarak yaşanan yoğun stresin intiharlara neden olduğu açıklandı.

DOKTORA MEZUNLARININ DA “UMUDU” İŞKUR

Türkiye’de “çalışma hakkının” aldığı vahim tablo bu hafta İŞKUR verilerine yansıdı. Geçen yıl ocak - eylül döneminde İŞKUR’a başvuranlar 2 milyon 496 binken bu sayı bu yıl yüzde 42 artışla 3 milyon 553 bine dayandı. Sadece Eylül 2017’de kuruma başvuran işsiz sayısı 489 bini aştı. 29 bin engelli de iş bekliyor. İş bekleyenler arasında 708 doktora mezunu, 12 bin 366 yüksek lisans ve 329 bin 822 üniversite mezunu yer alıyor.

“OHAL’DEN İSTİFADE…”

İflasını ilan eden Polimer çuval fabrikası işçilerinin ücretlerini ve tazminatlarını alamadıkları gerekçesiyle 7 Kasım 2017 tarihinde fabrika sahibinin evinin önünde yapmak istedikleri eyleme OHAL’i gerekçe gösteren polisin izin vermediği öğrenildi. OHAL gerekçesiyle işçilerin hak arayışının nasıl engellendiğini Cumhurbaşkanı Erdoğan “ Grev tehdidi olan yere biz OHAL’den istifade izin vermiyoruz” sözleriyle dile getirmişti

“ALACAĞINIZ ÜRÜNÜ BEN YAPTIM AMA PARAMI ALAMADIM”

Bu hafta emekçilerin hak arayışı mücadelesinde Bravo giyim fabrikası işçilerinin eylemi gündem oldu. İşçiler, alacaklarının ödenmemesi nedeniyle, Zara ürünlerine, "Alacağınız ürünü ben yaptım ama paramı alamadım" yazılı etiketler yerleştirdi. İşçiler, müşterilerden destek istedi.

TÜRKİYE CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE 131’İNCİ SIRAYA GERİLEDİ

Türkiye’nin, cinsiyet eşitsizliği uçurumunda 140 ülke arasında 2016 yılında 130’uncu sıradayken, 2017 yılında 131’inci sıraya gerilediği raporlandı.

ÇOCUK İSTİSMARINDA DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜYÜZ

Türkiye Psikiyatri Derneği'nin yaptığı araştırmada, Türkiye'de istismara uğramış çocuk oranını yüzde 33.olduğu ve istismar vakalarında Türkiye’nin dünyada üçüncü sırada olduğu ortaya çıktı.

ERKEKLER EKİM AYINDA 40 KADINI ÖLDÜRDÜ

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2017 Ekim ayı “Kadın Cinayetleri” Raporu’nu açıkladı. Raporda geçtiğimiz yıla göre bu ay kadın cinayetlerinde ciddi artış gözlemlendiği belirtildi. Rapora göre ekim ayında 40 kadın erkekler tarafından öldürüldü, 25 kadına cinsel şiddet uygulandı, 32 çocuk ise cinsel istismara maruz bırakıldı. 2016 yılında toplam 328 kadın öldürülmüşken, daha 2017 yılının ekim ayında öldürülen kadın sayısı 339’a yükseldi.

CEZAEVLERİNDE HAK İHLALİ VE İŞKENCE İDDİALARI

15 Temmuz Darbe Girişimi’nin ardından kesintisiz hale gelen OHAL süreciyle birlikte cezaevlerinde yaşanan hak ihlali, kötü muamele ve işkence iddialarına her geçen gün bir yenisi ekleniyor.

Son olarak işlerini geri almak talebiyle açlık grevi yapan ve tutuklanan Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’nın savunma hakkını üstlenen avukatlar arasında bulunan ve eğitimcilerin duruşmasından bir gün önce tutuklanan Engin Gökoğlu’nun cezaevinde işkence gördüğü bilgisi geldi. Tekirdağ 2 No’lu T Tipi Cezaevi’nde Gökoğlu ve 7 arkadaşının dörder kişilik başka koğuşlara gönderilmelerine itiraz ettikleri için darp edildiği ve Gökoğlu’nun kolunun kırıldığı, ardından çırılçıplak soyularak dövüldüğü belirtildi.

Son iki ayda tarafımıza gelen şikayetlerden bazıları ise şöyle;

· Silivri Cezaevi’nde keyfi disiplin cezaları, iletişim ve haberleşme hakkının ihlali, avukat görüşü kısıtlaması

· Hastane ve adliye sevklerinde ring araçlarında darp

· Aralarında Behiç Aşçı’nın da bulunduğu avukatlara çıplak arama

· Tekirdağ F Tipi’nde Hıdır Bakır isimli mahkuma domuz bağı ile işkence ve süngerli odada tecrit

· Edirne F Tipi’nde Fikret Kara isimli mahkumun gardiyanlar tarafından kaburgalarının kırılması

· Kırıkkale F Tipi’nde yine gardiyanlar tarafından mahkumların darp edilmesi vakaları

· Bolu F Tipi Cezaevi’nde ‘kışla düzeni’ uygulaması, telefon görüşmelerinde ailelerden dahi “tekmil” istenmesi.

DUYMA VE KONUŞMA ENGELLİ OLMAK, ÖRGÜT LEHİNE SLOGAN ATMAYA ENGEL DEĞİL!

Duyma ve konuşma engelli Kenan Keklik’e “Örgüt lehine slogan atarak örgüt propagandası yapmak” suçlamasıyla verilen 3 yıl 1 ay 15 günlük hapis cezası onandı. Yaşadığı haksızlığı yazıya döken Keklik ise sordu: “54 yıldır ne duyuyor ne de konuşabiliyorum. Ben konuşamıyorum nasıl oluyor da slogan atıyorum?”

TUTUKLAMANIN BİR TEDBİR OLDUĞU ANIMSANDI: KURKUT’U VURAN POLİS SERBEST!

21 Mart 2017’de Diyarbakır’da Nevruz’un kutlandığı alana girmek isterken üzeri yarı çıplak olmasına rağmen “canlı bomba şüphesi” iddiasıyla polisin açtığı ateşle vurularak öldürülen Kemal Kurkut davasında sanık polis hakkında yapılan tutuklama talebi reddedildi. Mahkemenin kararında nicedir unutulan tutuklamanın bir tedbir olduğu anımsandı!

KAVALA TUTUKLANDI

Sivil toplum çalışmalarıyla bilinen iş insanı Osman Kavala tutuklandı. 18 Ekim'de gözaltına alınan Kavala "Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs" ve "Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçlarından tutuklanarak cezaevine gönderildi. Savcılığın sevk yazısında ise Kavala'nın "Gezi olayları eylemlerin yöneticisi ve organizatörü olduğu" iddiası ile "Darbenin organizatörü Hanry Jak Barkey ile yoğun irtibat kurması" ifadeleri yer aldı.

ANKARA VALİLİĞİ’NDEN “RUTİN” YASAKLAMA

Ankara Valiliği, Nuriye Gülmen ve Semih Özakça'ya destek amacıyla açlık grevi yapılacağı yönünde istihbarat alındığını duyurarak "çevreye rahatsızlık verebileceği" ve "terör örgütleri tarafından, katılımcılar ve vatandaşlara yönelik olarak eylem yapılabileceği" gerekçesiyle 3 ay süreyle kentteki tüm gösteri ve yürüyüşlerin yasaklandığını duyurdu. Valilik mart ayından beri bu yasaklamayı rutin olarak yineliyor.

HAYAT TV DAVASI

KHK ile kapatılan Hayatın Sesi Televizyonu’nun Genel ve Sorumlu Müdürü Gökhan Çetin ile televizyonun sahipleri Mustafa Kara ve İsmail Gökhan Bayram hakkında televizyonda yer alan haberlerde ve programlarda örgüt propagandası yaptıkları iddiasıyla İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde açılan davanın görülmesine 7 Kasım 2017 tarihinde devam edildi. Mahkeme esas hakkındaki mütalaasını hazırlaması için dava dosyasının Cumhuriyet Savcısı’na gönderilmesine karar verdi ve duruşmayı 1 Mart 2018 tarihine erteledi.

NAZİFE ÖĞRETMEN İKİNCİ KEZ TUTUKLANDI

İhraç edildikten sonra yedi aydır hem İstanbul’da hem Ankara Yüksel Caddesi’nde “İşimi istiyorum” eylemi yapan öğretmen Nazife Onay, ikinci kez tutuklandı. Onay 12 gündür gözaltındaydı ve gözaltında olduğu süreçte önce açlık grevine başlamış ardından su ve şekeri de kestiği öğrenilmişti. Öğretmen Onay, Yüksel Caddesi eylemleri gerekçe gösterilerek “örgüt üyeliği” ve “örgüt propagandası” suçlamalarıyla tutuklanmış, ilk duruşmada tahliye edilmiş ama hapishaneden çıkarken tekrar gözaltına alınmıştı

YERDE YATAN KADINI DÖVEN POLİS SERBEST

Antalya'da yerde yatan bir kadının darp eden bir polisin tutuklanmasına itiraz edildi. İtirazı kabul eden mahkeme polis memurunun tahliyesine karar verdi. Alanya’da, Kırgısiztanlı Ronakhan Arıpova’nın, 3 Ekim günü darp edilmesiyle ilgili soruşturma açılmış ve açığa alınan polis memurlarından İ.K. tutuklanmış, İ.U. ise adli kontrolle serbest bırakılmıştı. İki polis memuru hakkında 1.5 yıldan 4.5 yıla kadar hapis istemiyle dava açılmıştı.

* CHP Ankara Milletvekili – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili