Geçen haftanın hak ihlalleri (30 Eylül-6 Ekim)

Şenal Sarıhan *

Yeni Türkiye’de bu hafta “çocuklar ölmesin” demenin cezası kesinleşti.

Bu suça ortak olmayacağız demenin cezasına yeni bir boyut eklendi.

Bir “cisim” ile ölen çocuklara yenileri eklendi!

Hakkari Yüksekova’da yedi yaşındaki Umut Kozay ve altı yaşındaki kardeşi Erhan Koza evlerinin yakınlarında oyun oynuyorlardı. Yerde bir cisim gördüler ve o cisme dokundular. Ve cisim patladı. Yedi yaşındaki Umut hayatını kaydetti. Ağır yaralanan Erhan’ın ise tedavisi sürüyor.

Laikliğe savaş açan AKP hükümeti, kadınların tüm itirazlarına rağmen müftülüklere nikah kıyma yetkisini İçişleri Komisyonu’nda kabul etti.

Kilis’te, geçici bir süreyle okullarda çalıştırılmak üzere asgari ücretle işe alınacak 183 kişilik işe, 4 bin kişi başvururken, Saray’ın sadece temizlik giderinin 2 milyon 160 bin 927 TL olduğu ortaya çıktı. Yani Kilis’te işe alınan 183 şanslının ortalama 4 kişilik ailesinin (732 kişinin) geçimini sağladığı 9 aylık rakamla aynı. Tabii ki itibarda tasarruf olmaz!

Yeni Türkiye’de çevreye rahatsızlık veren konuların başında gelen “öpüşme”nin cezası da belli oldu. Samatya Sahili’nde öpüşen iki gence “çevreyi rahatsız ettikleri” gerekçesiyle 109 lira para cezası kesildi.

Tüm bunlar olurken Cumhurbaşkanı Erdoğan OHAL’de mağdur edilen kimsenin olmadığını ifade etti.

Başbakan Binali Yıldırım ise özgürlükler alanında büyük mesafe kat ettiğimizi söyledi.

YENİ YASAMA YILINDA YENİ FEZLEKELER

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Anayasa Karma Komisyon’a milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için 13 yeni fezleke geldi. Fezlekelerin dokuzu HDP, üçü CHP, biri ise AKP’li vekiller hakkında. Fezlekelerde ismi yer alan vekiller CHP milletvekilleri Veli Ağbaba, Sezgin Tanrıkulu ve İbrahim Özdiş, HDP’li vekiller Mehmet Emin Adıyaman, Feleknas Uca, Ayşe Acar Başaran, Behçet Yıldırım, Meral Danış Beştaş, Erol Dora, Selma Irmak ve AKP’li Hacı Bayram Türkoğlu.

HDP’NİN MİLLETVEKİLİ SAYISI 54’E DÜŞTÜ

Öte taraftan HDP’den Besime Konca'nın da milletvekilliği düşürüldü. Böylece HDP'nin meclisteki milletvekili sayısı 54'e inmiş oldu. HDP'den daha önce de Figen Yüksekdağ, Nursel Aydoğan, Tuğba Hezer Öztürk ve Faysal Sarıyıldız'ın milletvekillikleri düşürülmüştü.

Tutuklu HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik Özkan’a, 'Örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüte yardım ve yataklık' iddiasıyla altı yıl hapis cezası verildi.

BERBEROĞLU HÂKİM KARŞISINA ÇIKTI

MİT TIR'ları görüntülerinin Cumhuriyet ve Aydınlık gazetelerinde yayınlanması davası ile gazeteciler Can Dündar, Erdem Gül ve CHP Milletvekili Enis Berberoğlu hakkında "Silahlı terör örgütüne yardım etme" suçlamasıyla açılan davanın birleştirildiği davanın görülmesine başlandı.

Duruşmada, Berberoğlu'nun avukatlarının reddi hâkim talebinde bulunurken mahkeme heyeti ise bu talebi değerlendirmek üzere dava dosyasının üst mahkemeye gönderilmesine karar verdi. Duruşma, 20 Aralık'a ertelendi.

HEDEF, MEDENİ KANUN

TBMM İçişleri Komisyonu’nda görüşülen müftülere nikâh yetkisi veren tasarı kabul edildi. Nüfus Hizmetleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Yapılan Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM İçişleri Komisyonu’nda görüşülerek muhalefetin bütün itirazlarına rağmen kabul edildi.

KADINLARA MECLİS YASAĞI

Tasarıya karşı 3 Ekim’de TBMM’de kadın vekillerle basın açıklamasına katılan kadınlardan bazıları iki gün sonra, tasarının İçişleri Komisyonu’nda görüşüleceği gün, TBMM’ye alınmadı. Kadınlar giriş kapısına 100 metre kala engellenerek polis tarafından uzaklaştırıldı.

Tasarının kabul edilmesinin ardından karara tepki göstermek için Türkiye’nin birçok ilinde kadınlar tarafından protesto gösterileri düzenlendi.

TECRİT DEĞİL “CAN GÜVENLİĞİ”!

HDP’nin tutuklu milletvekili İdris Baluken’in cezaevinde neden tek kişilik hücrede tutulduğuna dair soru önergesini yanıtlayan Adalet Bakanlığı, Baluken’in tek başına tutulmasının “tecrit” olmadığını savundu. Bakanlık gerekçenin “kurum güvenliği ve kişilerin mevki ve konumlarına bağlı olarak can güvenliklerinin sağlanması” olduğunu açıkladı.

“İNFİLAK EDEN CİSİMLER” VE ÖLEN ÇOCUKLAR

Yedi yaşındaki Erhan Kozay ve beş yaşındaki kardeşi Umut Kozay, Yüksekova ilçesinin Eski Kışla Mahallesi’nde oynamak için dışarıya çıktı. Kozay kardeşler, evlerinin yakınlarında bir ‘cisim’ bularak oynamaya başladı. Bu sırada “cisim” infilak etti. Umut olay yerinde hayatını kaybetti. Yüksekova Devlet Hastanesi’ne kaldırılan kardeşininse tedavisi sürüyor. Valilik yaptığı açıklamada söz konusu cismin “operasyon zamanından kalan patlamamış mühimmat” olduğunu ifade etti.

KHK ile kapatılan Gündem Çocuk Derneği’nin verilerine göre ise Ocak 2015’ten bugüne dek 22 çocuk bu “cisimler” nedeniyle yaşamını kaybederken 45 çocuk ise yaralandı.

“ÇOCUKLAR ÖLMESİN” DEMENİN CEZASI KESİNLEŞTİ

Telefonla bağlandığı Beyaz Show’da “Çocuklar ölmesin” dediği için yargılanan Ayşe Çelik’in bir yıl üç aylık hapis cezası onandı. Yayında “çocuklar ölmesin” diyen Çelik hakkında, “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla dava açılmıştı. Bakırköy 2’nci Ağır Ceza Mahkemesi tarafından verilen hapis cezasını onayan, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2’nci Ceza Dairesi, kararın gerekçesinde Ayşe öğretmenin sözlerinin “Terör örgütü PKK/KCK’nın cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek, övecek, teşvik edecek nitelikte olduğu” öne sürüldü.

Sekiz aylık hamile olan Ayşe Öğretmen, cezası ertelenmezse, bebeği cezaevinde doğacak

BARIŞ AKADEMİSYENLERİ’NE BU KEZ DE DAVA AÇILDI

‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlıklı bildiriye imza atarak çatışma sürecinin sona ermesini talep eden akademisyenlere bu kez de ‘terör örgütü propagandası’ yaptıkları iddiasıyla dava açıldı. Ancak davaların ayrı ayrı açılması nedeniyle toplam kaç akademisyene dava açıldığı henüz bilinmiyor.

Akademisyenlerin, Dayanışma Akademileri aracılığıyla öğrencileri ‘isyana teşvik ettiği’ ve Barış Bildirisi’ne ‘profesyonel dokunuşlar yapıldığı’ iddia ediliyor.

SORUŞTURMA VE İHRAÇ YETMEDİ!

11 Ocak 2016 tarihinde ‘Bu suça ortak olmayacağız’ başlığıyla yayımlanan bildirinin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ve hükümet temsilcileri tarafından hedef gösterilen akademisyenler hakkında jet hızıyla soruşturmalar açılmıştı. Akademisyenlerin bir kısmı da KHK’lerle ihraç edilmişti.

“İYİ ÇOCUKLAR”A BERAAT

Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde bulunan Umut Kitabevi’nin bombalanmasıyla ilgili davada, astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile PKK itirafçısı Veysel Ateş hakkında “örgüt kurmak” suçlamasından beraat kararı verildi. Şemdinli’de Seferi Yılmaz’a ait Umut Kitabevi’ne, 9 Kasım 2005’te bomba atılmış, bir kişi yaşamını kaybetmiş bir kişi de yaralanmıştı.

Dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Yaşar Büyükanıt’ın, sanık astsubay Ali Kaya için “Tanırım, iyi çocuktur” sözleri hafızalara kazınmıştı.

TECAVÜZCÜLER, İSTİRMARCILAR “İYİ HAL”DE!

Bolu’da, 13 yaşındaki kıza ‘cinsel istismar’ suçlamasıyla 12 yıl altı ay hapis cezası alan şahıs hakkında “samimi söylemleri ve iyi hali”nin yanı sıra tutuklu kaldığı süre göz önünde bulundurularak tahliye kararı verildi.

“ÇOCUKLAR ŞAKALAŞMIŞLAR”

Ağrı’da bulunan İmam Buhari Yatılı Erkek Kuran Kursu’nda hocalık yapan 17 yaşındaki Y.K.’nin dokuz yaşındaki kurs öğrencisi U. P.’ye tecavüz etmesinin, yetkililer tarafından in “Çocuklar şakalaşmışlar” denilerek örtüldüğü ortaya çıktı.

İŞ CİNAYETİ

Eylül ayında en az 147, yılın ilk dokuz ayında ise en az 1485 işçi yaşamını yitirirken bu hafta yaşanan bir olay iş cinayetlerine yeni bir boyut ekledi. TGM Denizcilik firmasına ait gemide staj yapan 24 yaşındaki elektrik-elektronik mühendisi Delil Arslan, elektrik çarpması sonucu yaşamını yitirdikten sonra cesedi bir poşete sarılıp Sri Lanka’da bırakıldı.

PAMUK TARLALARINDAKİ, ATÖLYELERDEKİ ÇOCUKLAR

İstanbul’daki bir saya atölyesinde çekilen fotoğraf, Türkiye’deki çocuk işçilik gerçeğini gözler önüne serdi. Fotoğraftaki atölye tezgâhında yorgunluktan uyuyakalan dokuz yaşındaki Suriyeli bir çocuktu.

Bir diğer çocuk işçiliği manzarası ise Urfa’nın Siverek ilçesinden geldi. Tarım işçiliğinde çalışan 15 bine yakın çocuğun, pamuk hasadının okulların açıldığı döneme denk gelmesi nedeniyle okula iki ay geç gideceği ortaya çıktı. Okulda olması gereken çocuklar pamuk tarlalarında görüntülendi.

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun çıktığı 2013’ten bu yana 300’e yakın işçi çocuk iş cinayetlerinin kurbanı oldu.

BİR KADIN POLİSLER TARAFINDAN YERLERDE SÜRÜKLENDİ

Polis şiddetinin aldığı boyut, cep telefonu kameralarına yansıdı. Antalya’da iki polisin yerde yatan bir kadını copla dövdüğü, tekme attığı ve saçından sürüklediği görüntüler vatandaşlar tarafından kaydedildi. Görüntülerin sosyal medyada tepki çekmesi üzerine Emniyet’ten yapılan açıklamada polisler hakkında soruşturma başlatıldı ve bir polis tutuklandı.

TEK TİP KIYAFETE GEÇİLDİ Mİ?

OHAL sürecinde en çok hak ihlali yaşanan yerlerden biri olan cezaevlerinde bu hafta tek tip kıyafet iddiaları basına yansıdı. Düzce T Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutukluların tüm elbise ve eşyalarının toplanarak ailelerine teslim edildiği öğrenildi. Tutukluların aileleri, baskıların arttığını belirterek, tek tip elbise dayatması için hazırlık yapıldığını iddia etti.

TERÖR FİNANSMANI FALAN “SEHVEN” ÜFLERİZ ABİ!

Bursa’da HDP yöneticilerinin yargılandığı davanın iddianamesinde ortaya çıkan “kurgu fezleke”yi” düzenleyen polisler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi. HDP’li kadınların kahvaltı etkinliğini “Terör finansmanı filan üfleriz gazı abi…” diyerek ‘illegal’ gösteren polisler hakkında suç duyurusunda bulunulmuştu. Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı, polis memurlarının söz konusu durumu “sehven” gerçekleştirdiğini belirterek polisler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi.

KAYYIMLARIN HAFIZA İNŞASI DEVAM EDİYOR

Diyarbakır’ın Lice ilçesi Kayacık köyünde 28 Haziran 2013’te kalekol protestolarında güvenlik güçlerinin açtığı ateşle yaşamını yitiren 19 yaşındaki Medeni Yıldırım’ın isminin verildiği parkın adı, kayyım atanan Lice Belediyesi tarafından “15 Temmuz Şehitler Parkı” olarak değiştirildi.

* CHP Ankara Milletvekili

TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkan Vekili