Güçlü atmosferler, sürpriz sonlar: Yatakta Sigara İçmenin Zararları

Arjantinli yazar Mariana Enriquez’in kaleme aldığı 'Yatakta Sigara İçmenin Zararları' kitabı İthaki Yayınları tarafından okurla buluştu. Bu öykü kitabında karşımıza çıkan mekanlar, duygular, diyaloglar o kadar canlı ve çarpıcı ki ilk öyküyü okumayı tamamladıktan itibaren güçlü bir "Mariana Enriquez üslubu, biçemi" okuduğunuzu hemen duyumsuyorsunuz.

Bu edebi imzayı bir şiirde ya da bir romanda atabilmenin daha kolay, daha müsait olduğunu düşünüyorum. Şiirde ekonomik bir şekilde kelime tercihlerinizle, dizelerden azalta azalta esasen üslubunuz, azalttıklarınız; aslında dizelerinizden eksilttikleriniz gerçek, öz şiirlerinizi oluşturuyor. Romanda ise çok zamanınız, çok yeriniz, sayfanız var ki dilediğinizce istediğiniz dünyaları, hayalleri kurup, karakterleri yaşatabilesiniz. Ancak öyküde bu iki imkan da aslında yok. Ya da hudutlar dahilinde, bir sınıra dek, bir ölçüde, bir yere kadar var. Yedi-sekiz-on sayfalık bir öyküde ne bir roman kadar çok yeriniz var ne de bir şiirde olduğu üzere kelime ekonomisi, kelime kesintisi yapabilirsiniz. Bana göre Mariana Enriquez’in mahareti işte tam da bu noktadan itibaren başlıyor. Güçlü bir öykü atmosferini hemen, hızlıca kuruyor, karakterlerini tüm canlılıklarıyla okura derhal tanıtıyor; olayları, gelişmeleri öykü akışında filtresiz bir şekilde anlatıyor.

CANLI ANLATIM, İLGİNÇ SÜRPRİZLER

Güney Amerika menşeli bir öykü kitabı ya da roman okuyacağımda artık az çok biliyorum ki çok samimi bir kitap okuyacağım. Oldukça renkli bir anlatımı, labirent gibi şaşırtıcı kurguları, sürpriz, elvan oyunları olacak. Güney Amerika kökenli bir kitap olmasının tüm nitelikleri 'Yatakta Sigara İçmenin Zararları’nda da mevcut: Tüm öykülerin anlatımı canlı, neredeyse tüm öykülerde ilginç sürprizler saklı; ki bu canlılık ve bu sürprizler öykülerin akıcılığını da epeyce artırıyor.

Daha çok korku ve gotik temalarda yazdığını öğrendiğimiz Enriquez, "Yeni Arjantin Anlatısı" olarak bilinen akımın önde gelen isimlerinden biri. La Plata Ulusal Üniversitesi’nde Gazetecilik okuyan Enriquez, Página 12 adlı gazetenin sanat ve kültür editörlüğünü yaparken edebiyat seminerleri de verir. Kendi dilinde 2009 yılında yayımlanan 'Yatakta Sigara İçmenin Zararları' ise yazarın ilk öykü kitabı.

Genelde muhtelif öykülerden müteşekkil bu gibi kitaplarda bazı öyküler, toplam içerisinde hemen ön plana çıkar, onların uzun vadede daha akılda kalıcı olduğunu hemen fark edersiniz. Karakterleriyle, kurgularıyla, anlatım biçimiyle. Enriquez’in öykü kitabında da açıkçası kitabın sonuna dek bazı öykülerin, diğerlerine göre birkaç adım daha ileride olup olmadıklarını merak ettim. Ancak hayır, kitapta bana göre hiçbir zayıf öykü ya da öylesine yazılmış ya da öylesine kitaba dahil edilmiş öykü yok. Hepsi çok özenli, güçlü; tümü belli bir çıtanın üzerinde olduklarını derhal kanıtlıyorlar.

Bu güçlü, farklı öyküleri öykü severlerin, öykü yazmak ile ilgilenenlerin, öykü yazma metotları üzerine düşünenlerin velhasıl tüm edebiyatseverlerin okumasını çok isterim. Güçlü atmosferleri kağıt üzerinde bu denli hızlı kurmak hususunda bu denli başarılı olan çok az yazar var çünkü...