Hatıraların dijital hali

Devir değişirken hatıraların saklanma yöntemi ve hatırlandığı düzlemler de değişiyor. Özellikle insanlara geçmişi hatırlatan, hatıraları canlandıran, hafızaları tazeleyen temel varlıklar; fotoğraflar. Bir fotoğrafa baktığınızda insanların o zamanki görünümleri, o gün yaşananlar, fotoğrafın çekildiği mekân, mekânın akla getirdikleri, o yıl doğanlar ölenler, küsenler barışanlar, yaşananlar… Hepsi ufacık bir fotoğrafla gün yüzüne çıkar. Daha doğrusu çıkardı. Artık fotoğrafların çoğu albümlerden ziyade dönüp bir daha bakılmayacak kadar çekmecelerin kuytu köşelerine itilmiş harici belleklerde kaldı.

Gözlemlediğim kadarıyla artık 40 yaş altı insanların çoğunun evinde sadece evlilik veya mezuniyet gibi çok özel ve sınırlı bir zamanı kapsayan albümler yer alıyor. Özel hatıraların içinden en özelleri veya fotoğrafını bastırıp fiziksel olarak saklamaya değer görülenler için fotoğrafçıların kapısı çalınıyor. Geri kalanı sosyal ağlarda, bulut hesaplarında, telefonların hafıza kartlarında veya biraz emek verenler için harici disklerin hiç tıklanmayacak klasörlerinde bekliyor.

Fotoğraf çekebilmenin telefonlarla -uzun zamandır telefon kelimesi kamerası olan akıllı cep telefonlarına referans verir- çok kolay hale gelmesi ve on binlerce fotoğrafı basitçe saklayabilme olanağının, çekilen fotoğraf sayısını analog döneme göre birkaç yüz bin arttırdığından eminim. Bunun çok kötü tarafı olduğunu da düşünmem. Sadece analog dönemde, geleceğin hatırası olarak o gün çekilen fotoğraflara insanların daha çok kıymet verdiğini ve daha özenli davrandığını not düşebilirim.

Elbette fotoğrafın çekilme amacına da değinmek lazım. Eskisi gibi fotoğraflar, hatırlanmaya değer anları kaydetmenin yanı sıra ve hatta, daha fazlaca eğlenmenin bir aracı olarak kullanılıyor. Eğlencenin tavan yaptığı anlarda mutlaka çekilen arkadaş grubu fotoğraflarının yanına sosyal ağlardaki filtre oyuncaklarıyla fotoğrafa farklı efektler ekleyip paylaşmak da fotoğraf çekilmenin yeni temel sebeplerinden sayılabilir. O anı ölümsüzleştirmekten ziyade, o anı eğlenerek geçirmek için yaygın olarak fotoğraf çekmek, genelde de selfie çekmek ön plana çıkıyor.

Fotoğraflara bakarak eski anılara dalmak için fotoğraf albümünü alıp tek tek bakmanıza artık gerek yok. Fotoğraflarınızı yüklediğiniz Google’dan Facebook’a kadar hesabınız olan her şirket size o anı bir şekilde hatırlatıyor. Örneğin, bir yere tatile gittiğinizde 4 gün boyunca çektiğiniz fotoğrafları sizin için bir klasör yapıyor veya “Geçen sene bugün buradaydın” gibi hatırlatma mesajlarıyla siz bir ‘fayda’ sağlıyor. Yani fotoğraf paylaşımı yoğun sosyal ağlar eski fotoğraf albümlerinin yerini almış durumda.

Bunların hepsi iyi güzel de ya hesabınızı kapattığınızda ne olacak? Belki de dijital fotoğraflarınızı depoladığınız alana artık erişemediğinizde? Veya bütün hatıralarınızı doldurduğunuz hard disk artık kurtarılamaz şekilde bozulduğunda veya çalındığında? Emin olun hiçbir hırsız kitaplıkta duran büyük ve ağır bir fotoğraf albümünü yanında götürmez ama ufak hard diskleri, bilgisayarları hiç düşünmeden alır… İleride bakmaya değer olacağını düşündüğünüz fotoğraflarınız da bozulan cihazlarla, unutulan şifrelerle, iptal edilen üyeliklerle, çalınan eşyalarla birlikte yok olup gidecek.

Geçmiş günleri yâd etmeyi seven insanlardansanız ve hatırlamaya değer fotoğraflarını kaybetmek istemeyenlerdenseniz bence kendinize zaman ayırın ve çektiğiniz muhtemelen binlerce fotoğrafın içinden kendi seçkinizi oluşturun ve bu fotoğrafları bastırın. Eminim birçok insan çektiği veya dahil olduğu yüzlerce dijital fotoğrafa dönüp bir daha bakmıyordur ama şunu unutmayın ki, dönüp bakmadığınız dijital fotoğraflara bir zarar geldiğinde keşke yedekleseydim veya en önemli olanların baskısını alsaydım diyeceksiniz.

Hatıraları fotoğraflarda bulmayı veya bir şeyleri biriktirmeyi seven insanlardansanız bu tavsiyemi dikkate alın. Bazen analog çağın geleneklerine güvenmek de sizi mutlu edebilir.