Hayratlılar ÇED toplantısını yaptırmadı: '5'inci HES'e izin vermeyiz'

TRABZON - Trabzon'un Hayrat ilçesine bağlı Yeniköy Mahallesi'nde Ömerler Mühendislik Şirketi'nin kurmak istediği hidroelektrik santrali (HES) için yapılmak istenen çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) toplantısına halk izin vermedi.

Eski Artvin Valisi Selahattin Akyurt'un sahibi olduğu Hanlı Enerji şirketi, Hayrat'taki Maki Deresi'nde HES kurmak için proje sunmuş fakat 22 Aralık 2022'de düzenlenen ÇED toplantısına ilçe halkı izin vermeyince proje rafa kalkmıştı.

Bu yıl yapılan başvuruda ise yine Hanlı Enerji ile ortak olduğu ileri sürülen Ömerler Mühendislik Şirketi aynı bölgedeki Baltacı Deresi'ne 8 megavatlık HES kurmak için proje sundu. Hayrat Belediyesi Başkanı Mehmet Nuhoğlu'nun ön izin belgelerini imzalamadığı proje için şirket, regülatörün kurulacağı bölgede Dernekpazarı'nın da toprağı olduğu gerekçesiyle bu ilçenin Belediye Başkanı Mehmet Aşık'tan gerekli imzaları almıştı.

HALK İZİN VERMEYİNCE JANDARMA İLE GİRMEYİ DENEDİLER

Of İçme Suyu Arıtma Tesisi'nde, saat 14.00'te gerçekleştirilmek istenen toplantıya engel olmak isteyen halk, öğlen saatlerinde tesis önünde toplanmaya başladı. Jandarma ekipleri de 1 adet toplumsal olaylara müdahale aracı (TOMA) ile alana gelerek yoğun güvenlik önlemi aldı.

Toplantının başlamasına kısa süre kala Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ve şirket temsilcileri alana geldi. "Ben HES'lere karşı değilim. ÇED toplantısına katılacağım" diyen ve Hayrat halkından büyük tepki alan Dernekpazarı Belediye Başkanı Mehmet Aşık, bugün yapılan toplantıya katılmadı.

Bölgedeki mahalle muhtarları ve yöre dernekleri temsilcilerinin eşlik ettiği halk, yetkililerin toplantı salonuna girmesine izin vermedi. Bir süre geri çekilen yetkililer daha sonra jandarma aracı ile alana girmeye çalıştı. Kısa süre çıkan gerginlikte halk ile jandarma karşı karşıya kaldı. Hayratlılar, "Geçit vermeyeceğiz, buradan gidin, bizi jandarma ile karşı karşıya getirmeyin" sesleri yükseltirken Hayrat Belediye Başkanı Mehmet Nuhoğlu da gerginliği yatıştırdı.

Yetkililer, topluluk adına görüşen temsilcilere "Salona girelim bilgilendirme yapalım. Ona göre fikrinizi söylersiniz" diyerek ikna etmeye çalıştı.

Yöre halkı ise "Bizi bilgilendirmenize gerek yok. Biz daha önce yapılan 4 HES'te yaşadıklarımızla yeterince bilgilendik. Bizi kandıramazsınız. Çevremiz, suyumuz, vatanımız bizimdir" sözleriyle yetkililerin toplantı talebini reddetti.

Daha sonra şirket ve Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Yetkilileri alanı terk etti.

NUHOĞLU: HES'LERDEN ÖNCE 4 SÜRÜM ÇAY ALIYORDUK, ŞİMDİ 3 SÜRÜM BİLE ALAMIYORUZ

Yetkililerin alandan çıkmasına eşlik eden Başkan Mehmet Nuhoğlu, daha sonra basın mensuplarına açıklama yaptı.

Daha önce tünelle derelerin aktarılması projesine karşı halkın hassasiyetinin oluştuğunu ve mevcut projeyi de bu şekilde değerlendirdiklerini dile getiren Nuhoğlu, aynı bölgedeki 4 HES'in verdiği zararın doğa üzerinde büyük etkisi olduğunu söyledi.

Nuhoğlu, "Ülkenin faydasına olan bir uygulamaya karşı olmayız fakat doğaya zarar verirse biz buna karşıyız. Tabiatın dengesini değiştiriyorsa biz buna karşıyız. Bizim burada HES'lerden önce 4 sürüm çay alıyorduk şimdi 3 sürüm bile alamıyoruz. Buranın iklimi ve doğası çok etkilendi" diye konuştu.

ALTINER: DOĞAMIZIN DAHA FAZLA BOZULMASINA MÜSAADE ETMEYİZ

ÇED toplantısı yapılmasına izin vermeyen yöre halkı adına açıklama yapan Of-Hayrat Derneği Başkan Yardımcısı İrfan Altıner, Baltacı Deresi üzerinde 4 adet HES bulunduğunu ve bütün vadinin susuz kaldığını söyledi.

Mevcut HES'lerin bölgenin ekolojik döngüsünü bozduğunu kaydeden Altıner, "HES inşaatlarının yapımı aşamasında yapılan patlatma ve kazılardan dolayı su kaynaklarında kayıplar oluşmuştur. Yöre halkı hep maddi ve manevi mağdur olmuştur. Bölge turizmi hiç gelişmemiştir. Bölgemiz yeni bir HES projesini kaldıracak durumda değildir" dedi.

Ancumah Vadisi üzerinde HES'in olmadığı tek bölgenin, şirketin girmek istediği bölge olduğunu dile getiren Altıner, "Halkımızın bilinci artık daha fazla artmıştır. Hayrat Belediye Başkanımız bölge insanının hassasiyetlerini dikkate almakta ve projeye karşı çıkmaktadır. Bu doğal yapı herkesin malıdır, bölgenin dengesinin ve doğal yapısının daha fazla bozulmasına halkımız müsaade etmeyecektir. Bizler buralarda hancıyız, yeni nesillere bu doğal yapıyı aynı şekilde aktarmak istiyoruz. Devletimizin de çevre bilinci yüksek olan halkımızın bu konudaki taleplerine uygun bir tutum sergilemesini bekliyoruz" ifadelerini kullandı.

İHSAN HACIBEKTAŞOĞLU: DEVLET ŞİRKETİN DEĞİL HALKIN ÇIKARLARI SAVUNMAK ZORUNDA

Kendisi de Hayratlı olan Derelerin Kardeşliği Platformu temsilcisi İhsan Hacıbektaşoğlu da halkın HES'in etkilerini yaşayarak gördüğünü ve yeni bir projeyi asla kabul etmeyeceklerini dile getirdi.

"Biz bu dereden su içtik, burada yüzdük, bu derenin sesiyle uyuduk" diyen Hacıbektaşoğlu, "Halkımız yapılan HES'lerle bölgenin kalkınacağına inandırılmıştı. Fakat yaşayarak kandırıldıklarını öğrendiler. Son 2 yıldır derelerimizi tünelle Rize'ye aktararak HES kurmak için geldiler, izin vermedik. Aynı şirket isim değiştirerek yine geldi. Halkımız gerekli duyarlılığı gösterdi, tepkisini koydu ve geçit vermedi" şeklinde konuştu.

HES şirketinin halkı yok sayarak gerekli raporları almak için her yola başvurduğunu kaydeden Hacıbektaşoğlu, "Biz izin vermeyince jandarmayla salona girmeye çalıştılar. ÇED kanunu değişti, içeri girdiler mi toplantı yapılmış ve süreci aşmış sayılıyorlar. Ama maalesef bazıları bunu bilmiyor. Devletin, şirketin değil halkın tarafında yer alması gerekiyor. Eğer bir yerde halkın çıkarları devletin çıkarlarına ters düşüyorsa devlet halkın çıkarlarını savunmak zorundadır. Aksi durumda halk devleti kendi çıkarlarına eğmek zorundadır. Bugün bunun pratiğini de yapmış olduk. Halkımızın istemediği bir şey kim olursa olsun kabul edilemez" dedi.

TURAN HACIBEKTAŞOĞLU: KARŞIMIZA ASKERLE ÇIKMAYA GEREK YOK

Ağaçlıdüz Mahalle Muhtarı Turan Hacıbektaşoğlu, Hanlı Enerji şirketinin isim değiştirerek sürekli bölgeye HES yapmak için geldiğini ve buna izin vermeyeceklerini söyledi.

Şirketin art niyetli olduğunu dile getiren Hacıbektaşoğlu, "Daha önce 2 deremizi Rize'ye aktarmak istiyorlardı. Şimdi onu iptal ettiklerini söylüyorlar, zarar vermeyecek bir HES projesi yapacaklarını söylüyorlar. Madem o projenin zararlı olduğunu biliyorlardı neden yapmaya çalıştılar. Bunlar rantçı. Halk, halka rağmen bir şey yapılamayacağını, çayına, suyuna dokundurtmayacağını gösterdi. Karşımıza askerle çıkmaya gerek yok. Hükümetin bu HES'leri durdurması gerek. Derelerimizde başka bir HES'e izin vermeyeceğiz. Derenin suyunun azalmasıyla iklime etkisi değişti. Zararlı böcekler türedi. Doğal dengeyle daha fazla oynanmamasına izin vermeyeceğiz" dedi.

BAŞ: ARTIK DÜNYA BİR ARAYA GELSE İZİN VERMEYECEĞİZ

ÇED toplantısına izin vermemek için bölgeye gelen yöre halkından 74 yaşındaki Esat Mahmut Baş da bölgenin yaşamının HES'lerle değiştiğini dile getirdi.

"Daha önce gelenler HES'leri yapıp bizi kandırdılar" diyen Baş, yetkililerin verdiği sözleri tutmadığını belirterek "Bizim arılarımız var. Ağaçlarımız kurudu, arılarımız ne yiyecek de ne verecek. HES'ler çaya da dokundu. Biz ilk girdiklerinde bu kadar etkisi olacağını anlamadık. Bize doğayı bozmayacağını söylemişlerdi. Artık dünya bir araya gelse izin vermeyeceğiz. Devlet görevlileri gelip bizi dinlemedi. Biz orman köylüsüyüz, bu HES'ler bize zarardan başka bir şey vermiyor" ifadelerini kullandı.