HDP’den torba yasaya şerh: Halkın borç yükü artacak

ANKARA - HDP, bankacılık alanında ve kamu kurumlarının borçlanmasına ilişkin düzenlemeleri içeren 18 maddelik kanun teklifine muhalefet şerhi düştü. Kanun teklifinin, Covid-19 pandemisine ilişkin normalleşme adımlarının atılmasının hemen ardından TBMM Plan Bütçe Komisyonu’na geldiği ifade edilen şerhte, “Kanun teklifi, pandeminin yarattığı hasarları gidermekle ilgili tek bir çözüm sunmamaktadır” denildi.

Kamu bankalarıyla kamu kurumlarının İkrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senet ihraç limitinin yüzde 3'ten yüzde 5'e çıkarılmasını hedefleyen teklifin borçlanma yükünü artıracağını belirten HDP, bankacılık alanındaki sözleşmelerin elektronik ortamda da yapılmasını düzenleyen maddeye ise 'işsizliğe ve mağduriyete neden olacağı' gerekçesiyle şerh düşü.

‘SAĞLANAN İSTİSNALAR YOLSUZLUK EKONOMİSİNİ BÜYÜTÜYOR’

HDP’nin şerhinde, Vakıf Gayri Menkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi’nin diğer kamu bankaları ve bunların bağlı ortaklık ve iştiraklerine sağlanan ‘Kamu İhale Yasasından muaf olma’ hakkından yararlanmasını amaçlayan kanun teklifinin birinci maddesine dair, “Bu ve benzeri düzenlemeler istisnaların kural haline gelmesi riskini barındırmaktadır. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu son dönemde sağlanan pek çok istisna ile devre dışı kalmak üzeredir. Sağlanan istisnalar yolsuzluk ekonomisini büyütmektedir” dedi.

‘KAMUNUN BORÇ YÜKÜ DAHA DA ARTIYOR’

Kanun teklifinin 4’üncü maddesinde, kamu bankaları ile kamu kurumlarının sermaye yapılarının güçlendirilmesi gerekçesiyle, İkrazen Özel Tertip Devlet İç Borçlanma Senet ihraç limitinin yüzde 3'ten yüzde 5'e çıkarılması hedeflendi. Hazine’nin piyasadan alacağı 21,6 milyar liralık borcun tamamının sermayelerini artırmaları için, Türkiye Varlık Fonu (TVF) üzerinden, 3 kamu bankasına gönderilmesinin amaçladığını ifade eden HDP, “Bu şekilde kamu bankalarının 22 milyar liralık ek finansman sağlanması amaçlanmaktadır” dedi.

BÜTÇE AÇIĞI 300 MİLYAR LİRAYA ÇIKACAK

2020 yılı içinde 140 milyar liranın üzerinde piyasadan borçlanması planlanan Hazine’nin salgın sürecinde pek çok defa borçlanmaya gittiğini, borçlanmanın sürmesi halinde 2020 için 300 milyar liralık bir bütçe açığının gerçekleşmesi beklendiğini ifade eden HDP şerhinde maddeye ilişkin itirazlar şu şekilde yer aldı:

“Düzenleme, kamu bankaları üzerinden dağıtılan düşük faizli, ucuz kredilerin, kasadaki parayla değil devletin piyasadan yapacağı yeni borçlanmalarla karşılanacağını göstermektedir. Kaldı ki devletin iç borç çevirme oranı 2019’da yüzde 132,4 iken bu oran 2020’de ortalama yüzde 160’lara, Nisan 2020 için bu oran yüzde 295’e çıkmıştır. Bu tarz borçlanma senetleri, Hazine'nin kamu kurumlarıyla kamu bankalarına olan borçlarının ödenmesinde, yani Hazine'nin bu kurumlara para aktarmasında kullanılmaktadır. Hazine, kamu kurumlarına bu yolla para aktarabilmek için piyasa faizleri üzerinden piyasadan borç para almakta sonrasında ise aldığı paraları ilgili kurumlara aktarmaktadır; yapılan bu işlem sonucunda kamunun/halkın borç yükü daha da artmaktadır.”

‘HALKIN BORÇ YÜKÜNÜ 22 MİLYAR DAHA ARTIRACAK’

“Hazine'nin bu şekilde borçlanma yetkisi, 2019 yılına kadar bütçe başlangıç ödeneklerinin yüzde 1'i ile sınırlandırılmışken, bu sınır 2019 yılında ise yüzde 3'e çıkarılmış ve bu kanun teklifinde yer alan düzenlemeyle borçlanma oranı yüzde 5'e çıkarılmaktadır. Teklifin yasalaşması halinde, sene başında 32 milyar 460 milyon liralık özel borçlanma yetkisi verilen Hazine, piyasadan 21 milyar 640 milyon lira daha borç alma imkânına kavuşacak ve bu halkın borç yükünü 22 milyar lira daha artıracaktır. Borcu alanla borcu ödeyen sosyal sınıflar aynı olmadığı için bu borçlanmalar halkın sırtına yeni yükler getirecektir. Bu sebeple bu madde teklifi kabul edilebilir değildir.”

‘SÖZLEŞMELERDE ELEKTRONİK SİSTEME GEÇİŞ İŞSİZLİĞE NEDEN OLUR’

Kanun teklifi ile, Bankacılık Kanunu, Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu, Elektronik Haberleşme Kanunu, Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu’nda ve Ödeme ve Menkul Kıymetler Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da değişiklik yapılarak sözleşmelerin elektronik ortamda akdinin ve feshinin mümkün hale getirilmesi hedefleniyor.

Finansal konulardaki anlaşma ve fesihlerde önemli olan “yüz yüzelik ilkesi”nin düzenlemeyle ikinci plana atıldığını belirten HDP, değişikliğin mağduriyetlere yol açacağını, dolandırıcılık vakalarının artmasına sebep olacağını ifade etti. Elektronik ortamda düzenlenecek banka ve kredi sözleşmelerinin sanal bankacılık uygulamasını kullanmayan kişiler için mağduriyete neden olacağının ifade edildiği şerhte, “Elektronik ortama geçiş süreci özellikle bankacılık sektöründe çalışan binlerce emekçinin işlerini kaybetmesine sebep olacaktır. Yurttaşları istihdam etmekte yaşanan zorluklar ortadayken yeni iş alanları yaratılmadan iş sahalarını daraltacak düzenlemeler yapmak 13 milyonu geçen işsizlere yenilerinin katılmasına neden olacaktır” denildi.