Hurdacılıkta yeni dönem: Kilosuna göre değil ‘gigabaytına’ göre
Bilgisayar ve bilgisayar parçalarındaki yüksek fiyatlar, tüketiciyi ikinci ele yönlendirdi. Yedek parça bulmakta zorlanan tamircilerin kapısını artık hurdacılar çalıyor.
VAN - Günümüzde hurdacılık artık sadece eski metallerin ve plastik atıkların toplanmasıyla sınırlı kalmıyor. Atıklar arasında, kullanılmayan, eskimiş ya da bozulduğu düşünülen bilgisayar parçalarını da toplayan hurdacılar, bu parçaları ikinci el bilgisayar pazarında değerlendiriyor.
Hurdacılar, eskimiş gibi görünen parçaları kendi imkanlarıyla test ettikten sonra, çalışır durumda olanları ikinci el bilgisayar satıcılarına veya tamircilerine satıyor. Bu sayede, kilo ile satılan metallerden, daha fazla kazanç elde edilebiliyor. Bu parçalar arasında RAM'ler, anakartlar, işlemciler, klavyeler, fareler, yazıcılar ve bilgisayar kameraları da bulunuyor.
Adem Örge, sabah erken saatte evinden çıkıp ufak bir kamyonetin kasasını sokakları gezerek dolduruyor. Plastik, metal ve kağıt atıkların birçoğunu çöpten çıkarırken, bazı hurdaları ise kapı kapı dolaşıp belli bir ücret karşılığında satın alıyor.
Demirin kilosunu 7 TL’den, plastik atıkların kilosunu 3 TL’den, alüminyum atıkların kilosunu 25 TL’den, bakırın kilosunu 220 TL’den, kağıdın kilosunu ise 1 TL’den satın alan Örge, daha sonra topladığı bu atıkları geri dönüşüm tesislerine cüzi bir karla satıyor.
Önceleri bilgisayar donanımlarını da kilo işi alıp satan Örge, şimdilerde bu parçaları kilosuna göre değil ‘gigabaytına göre’ satmanın daha fazla kazanç getirdiğini fark etmiş. Kendi imkanlarıyla bu parçaların çalışıp çalışmadığını test ediyor ve çalışan parçaları bilgisayar tamircilerine satıyor.
Daha önce bilgisayarla arasının pek iyi olmadığını belirten Adem Örge, şimdilerde kendi tabiriyle ‘bilgisayar kurdu’ olduğunu söylüyor: “Eskiden bilgisayar parçalarını da diğer atıklar gibi, kilo işi alıp, kilo işi satıyordum. Bir kilo RAM’i toptancıya 100 TL’den satıyordum. Sonra bu parçaları kendim test etmeye başladım. Topladığım parçaları bir bilgisayara takıyorum. Çalışanları tespit edip ayırıyorum. Bunları bilgisayar tamircilerine satıyorum. Kilosunu 100 TL’den satmak yerine, şimdi gigabaytına göre tanesini 200 TL ile 300 TL arasında tamircilere veriyorum. Eskiden bilgisayar kullanmayı iyi bilmiyorum ama artık kurdu oldum.”
Örge, bir bilgisayar tamircisinin ona bu fikri verdiğini ve parçaları nasıl test edebileceğini öğrettiğini söylüyor: “Birgün hurda toplamak için bir pasaja girdim. Orada bir bilgisayar tamircisinin dükkanının önünde hurda parçaların olduğu fark ettim. O parçaları satın aldım ve sonra oturup konuştuk. Bana bu fikri o verdi. Bilgisayar kullanmayı, parçaları test etmeyi öğretti. Ben de arkadaşlarıma öğrettim. Şimdi topladığım parçalardan sağlam olanları ona da götürüyorum.”
Ülkemizde bilgisayar ve bilgisayar parçaları dolardaki artışa bağlı olarak her geçen gün artıyor. Yüksek enflasyonla beraber alım gücünün de düşmesi yeni bir bilgisayar almak isteyenleri zorluyor. Hal böyle olunca, tüketici elindeki bilgisayarı tamir edip kullanırken, ilk kez bilgisayar satın almak isteyenler ise ikinci el bilgisayarlara yöneliyor.
Tamir masraflarını da yüksek bulan kullanıcılar, bu kez bilgisayarlarına ikinci el yedek parça taktırmayı tercih ediyor. Ancak her tamircide, her an bu parçalar bulunmuyor. Bu yüzden hurdacılardan temin edilen bu parçalar, tamircilerin işini kolaylaştırıyor.
‘HURDACININ DA BİZİM DE MÜŞTERİNİN DE İŞİ GÖRÜLMÜŞ OLUYOR’
Van’da ikinci el bilgisayar alım satımı ve tamiri yapan Gürkan Özgür de bu sayede yedek parça temin ediyor. Özgür, “İsteyen müşterilerimize sıfır parça da satıyoruz. Ama çoğunlukla dar gelirlilerin ve öğrencilerin ekonomik durumu sıfır parça taktırmaya yetmiyor. Bazen hurdacılar dükkâna geliyor. Biz onlara elimizdeki çalışmayan parçaları hurda niyetine veriyoruz. Onların elinde çalışan parçalar varsa, onları da uygun fiyattan satın alıyoruz. Hurdacının da bizim de müşterinin de işi görülmüş oluyor. İkinci el olarak sadece veri depolama birimlerini satmıyoruz. Hard disk, USB disk gibi veri kaydı yapılan parçaların güvenlik açısından ikinci el olarak kullanılması doğru değil.”