AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla hazırlanan İçtüzük değişikliğinin Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşmeleri başladı. Temel Kanun olarak görüşülecek İçtüzük grup önergelerindeki konuşma süresini 40 dakikadan 14 dakikaya indiriyor. Usul tartışmasında 10’ar dakikalık söz hakkı 3’er dakika oluyor. Önerge özetlerinin okunması kalkıyor. Yoklama talebine sınırlama geliyor.
Muhalefetin sesinin kısıldığı tartışmalarına yol açan bu düzenlemelerin yanı sıra İçtüzük değişikliğinde tartışma konusu olan 2 madde daha var. Teklifin 15. maddesine göre görüşmeler sırasında Cumhurbaşkanına, TBMM'ye, başkanına, başkanlık divanına, başkanlık görevini yerine getiren başkanvekiline, milletvekiline, Türk milletinin tarihine ve ortak geçmişine, Anayasa'nın ilk dört maddesinde çerçevesi çizilen anayasal düzene hakaret etmek ve sövmek, Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü esasında Anayasa'da düzenlenen idari yapısına aykırı tanımlamalar yapmak", Meclis'ten geçici çıkarma cezası ile cezalandırılacak. Bununla da yetinilmeyecek, 16. maddedeki düzenlemeye göre bu cezayı alan milletvekilinin bir aylık ödenek ve yolluğunun üçte ikisi kesilecek.
İçtüzük için oluşturulan Alt Komisyon ve Anayasa Komisyonu görüşmelerinde sık sık bu maddenin yoruma açık, belirsiz ve keyfiliğe neden olacağı ifade edildi. “Kürdistan”, “Federasyon”, “Kürt illeri” ifadelerinin bu maddeye girip girmeyeceği tartışıldı. Sorulara çok net yanıt verilemedi. Bu sözler sarf edildiğinde ne olacağını uygulamada göreceğiz, ama kesin olan bir ifade varsa o da “soykırım” sözünün bu şekilde cezalandırılacağı yönünde. Hatta kulislere göre, bu madde “Garo Paylan maddesi”.
HDP İstanbul Milletvekili Garo Paylan, Anayasa değişikliği görüşmeleri sırasında Meclis’te yaptığı konuşmada, 1913-1923 yıllarında Ermeniler, Süryaniler, Rumlar ve Yahudilerin kaybedildiğini belirterek, "Büyük katliam ve soykırımlarla bu topraklardan ya sürüldüler ya mübadelelere uğradılar" dedi. Konuşması sırasında gelen tepkilere de, "Bir zamanlar yüzde 40'tık, bugün binde biriz. Herhalde başımıza bir iş geldi ki… Ben adına soykırım diyorum, siz ne derseniz deyin” yanıtı veren Paylan’a, “soykırım” ifadesi nedeniyle geçici olarak 3 birleşim Meclis’ten çıkarma cezası verildi.
Paylan’a verilen ceza Meclis’ten geçici olarak çıkarmayı düzenleyen İçtüzük 163. maddeye dayandırıldı. Ancak maddeye göre “Cumhurbaşkanına, TBMM’ye, TBMM Başkanına ve TBMM Başkanlık Divanına, Başkanlık görevini yerine getiren Başkanvekiline hakarette bulunmak, sövmek veya onları tehdit etmek yahut Türkiye Cumhuriyetine veya onun Anayasa düzenine sövmek” bu cezayı gerektiriyordu. Yine de Paylan’a bu ceza verildi. Bu maddeye bakıldığında olmayan bir suçtan ceza aldığını söyleyen Paylan önce Anayasa Mahkemesi’ne ardından AİHM’e gitti.
İşte söz konusu bu maddeye şimdi “Türk milletinin tarihine ve ortak geçmişine, Anayasa'nın ilk dört maddesinde çerçevesi çizilen anayasal düzene hakaret etmek ve sövmek, Türkiye Cumhuriyeti'nin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğü esasında Anayasa'da düzenlenen idari yapısına aykırı tanımlamalar yapmak” ekleniyor. Böylece bu tür durumlar için hukuki alt yapı da oluşturulmuş oluyor.
“Soykırım” sözleri nedeniyle Meclis’ten geçici çıkarma cezası alan Garo Paylan da söz konusu madde için yapılan “Garo Paylan maddesi” yorumuna katıldığını söyledi. Ceza verilen konuşmasında kimseye hakaret etmediğini, sadece tarihsel bir olayla ilgili yorumda bulunduğunu söyleyen Paylan, “O cezanın İçtüzükte bir karşılığı yoktu. Şimdi onu yaratıyorlar” dedi.
Maddenin çok muğlak olduğunu, güçlü kimse onun istediği şekilde kullanacağını söyleyen Paylan, Ermeni halkının başına gelenlerle ilgili daha yeni yeni konuşmaya başlanırken Türkiye’nin fabrika ayarlarına geri döndüğünü söyledi. Bu değişimi gayri resmi AK Parti-MHP koalisyonuna bağlayan Paylan, söz konusu maddenin de MHP’nin isteğiyle getirildiği görüşünde. Maddeyi çok tehlikeli bulan Paylan, “Bugün soykırımı yasaklarsınız yarın başka etnik, dini bir konuyu yasaklarsınız” dedi.
Paylan Meclis’ten çıkarma cezasına bir de para cezası getirilmesine tepkili. Para cezasının bir hakaret olduğunu söyleyen Paylan, “Biz bırak parayı canını ortaya koymuş insanlarız. Siyasetçi belli riskler alarak siyaset yapıyor. Birçok nefret söylemine maruz kalıyoruz. Ama geçmişle gelecekle ilgili dertlerimiz var. Ben para cezası verilecek diye düşüncelerimi açıklamaktan mı çekineceğim” dedi.
CHP, 18 maddelik İçtüzük değişikliği aynı şekilde Meclis'ten geçerse özellikle bu iki maddenin Anayasa Mahkemesi'nden döneceği görüşünde. KHK'lar, tutuklu milletvekilleri, gazetecilerin başvurusu gibi birçok konuda karar vermekten imtina ettiği yorumları yapılan Anayasa Mahkemesi'nin İçtüzük ile ilgili başvuruyu nasıl değerlendireceği merak konusu. Muhalefete göre, yüksek mahkeme en azından kürsü dokunulmazlığı üzerinden bir iptal kararı vererek bir ölçüde de olsa hala var olduğunu gösterebilir.