İddia: Ankara ile Atina 10 madde üzerinde görüştü

DUVAR - Türkiye ile Yunanistan arasında gözler yeniden diplomasi arayışına çevrilirken, iki ülkenin temmuz ayında Almanya'nın arabuluculuğunda vardığı iddia edilen ancak hayata geçirilmeyen ön uzlaşının taslak metni sızdırıldı. Atina ile Ankara arasındaki nihai Doğu Akdeniz anlaşmasının taslağını teşkil eden belge 10 maddeden oluşuyor.

Yunan basınına ve Duvar'a konuşan kaynaklar, söz konusu uzlaşının, Oruç Reis’in önceki haftalarda Doğu Akdeniz’e açılmasından önce taraflar arasında yapılan görüşmelerde sağlandığını söyledi. Bu görüşmeler, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ile Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis'in diplomasi danışmanı Eleni Sourani arasında, Berlin’in himayesinde başlatılmıştı. Ancak nihai uzlaşma sağlanamazken, Türkiye Oruç Reis'i Akdeniz'e göndermişti.

İşte bu hamlenin hemen öncesinde, tarafların 10 maddelik bir uzlaşı taslağı üzerinde mutabık kaldığı belirtiliyor. Maddelerin ilk altısı Doğu Akdeniz ve Ege Denizi'yle, biri de sürpriz biçimde 2017 ortalarından beri çözümsüzlüğe sürüklenen Kıbrıs'ta enerji kaynaklarının paylaşımıyla ilgili.

Sızdırılan metinde öne çıkan maddeler şöyle:

* 2016'da durma noktasına gelen Türk-Yunan istikşafi görüşmeleri tekrar başlayacak. Bu süreçte, Atina ve Ankara yeni güven artırıcı önlemlere odaklanacak ve gerginliği artırıcı adımlardan sakınacak;

* Taraflar özellikle tartışmalı bölgelere özel önem gösterecek. 'Tartışmalı' olarak nitelendirilen bölgelerde doğalgaz ve petrol araştırmaları gerçekleştirilmeyecek;

* Ankara ve Atina, bir Erdoğan-Miçotakis görüşmesi için gerekli zemini hazırlamaya başlayacak (bu görüşmenin 2020 yazının ortalarında New York’ta BM toplantıları çerçevesinde gerçekleştirilmesi düşünülmekteydi);

* Yunanistan ve Türkiye Kıbrıs’ta yeni bir beşli zirvenin hazırlıklarını başlatacak;

*  Türkiye ile Kıbrıslı Türklerin uzun zamandan beri üstünde durduğu çizgi uyarınca, Kıbrıs’ta enerji pastasının adil dağıtımı için bir çeşit dağıtım mekanizması yaratılacak. Bu şekilde Kıbrıslı Türklerin enerji denklemine eşit katılımı garanti altına alınacak.

'VİZE ADIMI ATILACAK, AYASOFYA İÇİN YAPTIRIM UYGULANMAYACAK'

Uzlaşmanın diğer maddeleriyse sığınmacılar, AB-Türkiye ilişkileri ve Ayasofya’nın müze statüsünün kaldırılıp tamamının cami olarak ibadete açılmasıyla ilgili. Taslak metne göre sığınmacı meselesinde Türkiye’nin AB tarafından finanse edilmesine devam edilecek. Yeni süreçte AB, Türkiye’nin üzerinde ısrarla durduğu vize serbestisi için adım atacak. Son olarak, Ayasofya konusunda Türkiye herhangi bir yaptırım ile karşı karşıya gelmeyecek.

NE OLMUŞTU?

Türkiye ile Yunanistan'ın temmuz ayında Almanya'nın arabuluculuğunda yaptığı görüşmeler, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından kamuoyuna duyurulmuştu. Yunanistan'da muhalefet, görüşmelerin gizli tutulması nedeniyle Miçotakis hükümetine tepki göstermişti.

İlerleyen günlerdeyse iki ülke arasındaki gerilim yeniden tırmanmıştı. Türkiye, Yunanistan'ın Mısır'la imzaladığu deniz yetki alanı anlaşmasına tepki göstermişti. Atina'daki kaynaklar ise Ankara'nın masada zaman kazanmak istediğini ve güvenilir bir muhatap izlenimi vermediğini söylemişti. Bu süreçte Oruç Reis de Akdeniz'e açılmıştı.