İHD: Hak ihlallerinde büyük artış var, çözüm umudu tükeniyor

DUVAR - İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Kürt illerinde 2017 yılının ilk 9 ayında yaşanan insan hakları ihlallerini kapsayan rapor hazırladı. Raporu İHD Diyarbakır Şube Başkanı Raci Bilici, şube binasında yapılan basın açıklamasıyla duyurdu.

Çatışmalı sürecinin 90'lı yıllardan bugüne kadar denendiğini ancak sonuç alınmadığını, şiddete ve çatışmaya dayalı politikalarla can kayıplarının toplumda telafisi imkansız yaralar açtığını söyleyen Bilici, şunları söyledi:

“Neredeyse her gün insanların yaşamını yitirdiği bu süreç, barış ve çözüm umutlarını da maalesef tüketmiş bulunmaktadır. İfade ve örgütlenme hürriyeti, Valilikler ve Kaymakamlıklarca alınan yasaklama kararlarıyla kısıtlanmış bulunmaktadır. Diyarbakır, Van, Urfa, Batman gibi illerde açık hava toplantıları, demokratik gösteri, yürüyüş ve etkinlikler, ‘güvenlik’ gerekçe gösterilerek süresiz veya her ay yenilenerek yasaklanmaktadır. Kayyım atamaları sonrası belediye çalışanlarının güvenlik soruşturmasından geçirilmesi, açığa alınması, işlerine son verilmesi veya ihraç edilmesi, çalışma hayatının ve iş güvencesinin doğrudan ihlaline yol açmıştır. Yine kayyımlar tarafından hayata geçirilen pek çok uygulamanın, DBP’li belediyelerin toplumsal yaşamda kabul gören hizmet çalışmalarını hedef aldığını ifade etmek isteriz. Özellikle Kürtçe ve farklı dillerdeki tabelaların yerinden sökülmesi, Kürtçe eğitim veren çocuk kreşleri ile eğitim destek evlerinin kapatılması gibi bazı uygulamalara bakıldığında, Kürtçenin kamusal alandaki kullanımına yönelik bir tahammülsüzlük olduğu görülmektedir.”

CEZAEVLERİNDEKİ HAK İHLALLERİ

Cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine ilişkin de bilgi veren Bilici, şöyle dedi: “Mahpusların mektup aracılığıyla ve gerekse de yakınlarının şubemize bizzat yaptıkları başvurularda, mahpusların sevkler sırasında çıplak arama ve fiziki işkence, tek kişilik hücrelerde tecrit etme, kelepçeli tedavi, hastane ve revire çıkarılmama gibi yaşanan mağduriyetleri ifade etmişlerdir.”

Türkiye’de yargı organlarının siyasi söylemlerin etkisinde kaldığını dile getiren Bilici, şunları söyledi: “2017 yılının ilk 9 ayında bölge kentlerinde, tespit edebildiğimiz verilere göre 19’u çocuk 3 bin 278 kişi gözaltına alınmış, 2’si çocuk 715 kişi ise tutuklanmıştır. Yine en az 2 bin 421 ev ve işyerine baskın düzenlendi. Çoğunluğu sosyal medya paylaşımları gerekçe gösterilerek ve 'yasa dışı örgüt üyeliği', 'yasa dışı örgüte bilerek ve isteyerek yardım etmek', 'yasa dışı örgüt propagandası yapmak' gibi suçlamalarla gerçekleştirilen gözaltı ve tutuklanmaların, kişi güvenliği ve özgürlüğünün açık bir ihlalidir.”

KADINLARA VE ÇOCUKLARA YÖNELİK ŞİDDET

Kadınlara ve çocuklara yönelik şiddet ve katliamlarla ilgili de bilgiler paylaşan Bilici, “Erkek şiddeti sonucu bölgemizde 9 ayda 34 kadın katledildi, 9 kadın da intihar etti. Yine şiddet sonucu 36 kadın yaralandı, 6’sı cinsel saldırıya maruz kalırken, 5’i de seks işçiliği yapmaya zorlandı. Çatışmalı ortamların varlık gösterdiği bölgelerde sahipsiz bırakılan patlayıcılar sonucu da, çocukların yaralanmalarına ve yaşamlarını yitirişine hala tanıklık ediyoruz. Bu yılın 9 ayındaki verilere baktığımızda, şiddet sonucu 8 çocuk katledilirken, 6 çocuk da intihar etti. 2 çocuk seks işçiliği yapmaya zorlanırken, 90 çocuk ise cinsel istismara maruz kaldı” dedi.

RAPORDA NELER YER ALIYOR?

İHD raporunda yer alan verilerden bazıları şöyle:

- Polis, jandarma ve korucuların saldırısı sonucu 7 kişi yaşamını yitirdi, 11 kişi yaralandı.

- Cezaevlerinde 2 kişi öldü.

- Faili meçhul saldırılar sonucu 6 kişi öldü, 8 kişi yaralandı.

- Resmi hata ve ihmal sonucu 14 kişi yaşamını yitirdi, 161 kişi ise yaralandı.

- Silahlı çatışmalar sonucu 111 güvenlik görevlisi, 361 silahlı militan ve 10 sivil yaşamını yitirirken, 223 güvenlik görevlisi, 5 silahlı militan ve 1 sivil yaralandı.

- Sınır hatlarında mayın ve sahipsiz bomba patlaması sonucu 6’sı çocuk 8 kişi yaşamını yitirirken, 25 kişi yaralandı.

63 BÖLGEDE SOKAĞA ÇIKMA YASAĞI

- Çatışmalı ortamlarda 1 köy yakılırken, 12 orman yangını meydana geldi, 31 bölgede özel güvenlik bölgesi yasağı uygulandı, 63 bölgede sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

- Meydana gelen çatışmalarda yaşamını yitiren 19 kişinin cenazesi verilmedi. Militan cenazelerine yönelik uygulamalar da yaşanırken, 29 ölünün hatırına saygısızlık yapıldı.

- Kadına yönelik hak ihlalleri sonucunda 9 kadın intihar etti.

- Aile için şiddete maruz kalan 30 kadın öldürülürken, 24 kadın şiddet sonucu yaralandı.

- Toplumsal alanda 4 kadın maruz kaldığı şiddet sonucu, 6 kadın ise cinsel saldırı sonucu yaşamını yitirdi, 5 kadın ise fuhuşa zorlandı.

- Çocuklara yönelik hak ihlalleri sonucunda 6 çocuk intihar etti, aile içi şiddete uğrayan 5 çocuk ise yaşamını yitirdi.

- Toplumsal alanda 3 çocuk uğradığı şiddet sonucu yaşamını yitirirken, 90 çocuk cinsel istismara maruz bırakıldı.

- İşkence yasağına rağmen 25 kişi gözaltında, 1 kişi korucular tarafından, 133 kişi gözaltı merkezleri dışında, 320 kişi cezaevlerinde şiddete maruz kaldı. Gösteri ve yürüyüşlerde 60 kişi de darp edildi.

2 BİN 421 EV BASKINI YAPILDI

- Polis ve askerler tarafından 2 bin 421 ev baskını yapıldı, 19’u çocuk, 3 bin 278 kişi gözaltına alındı, 2’si çocuk 713 kişi tutuklandı.

- 6 etkinlik yasaklandı, 8 yayın toplatılarak yasaklandı, 1 basın yayın organına baskın düzenlendi, 7 basın ve yayın organı kapatıldı, 7 internet sitesi ise engellendi.

- Düşünce ve ifade özgürlüğüne karşı 35 kişi hakkında soruşturma, 50 kişi hakkında dava açıldı, 229 kişi ise ceza aldı.

- 11 siyasi partiye ve 15 belediye binası ve eklentilerine baskın düzenlendi, 35 dernek, 1 vakıf ve 4 eğitim ve kültür kurumu kapatıldı.

- Cezaevlerinde ise sevk uygulamaları, sağlık hakkı ihlali, aile görüşü engellenenler tecrit ve izolasyon, disiplin cezası verilenler, haberleşme hakları engellenenler, sosyal etkinlik hakları engellenenler, cezaevlerinde anadil özgürlüğüne yönelik ihlaller olmak üzere toplam 905 hak ihlali yaşandı.

- Meydana gelen iş kazalarında 17 kişi yaşamını yitirdi, 16 kişi yaralandı.

- OHAL kapsamında çıkarılan KHK’ler ile 912 kişi işten çıkarıldı, 229 kişi görevden alındı, 4 bin 28 kişi ihraç edildi ve 83 kişi hakkında idari soruşturma başlatıldı.

-Yılın ilk 9 ayında insan hakları ihlalleri konusunda İHD’nın Diyarbakır Şubesi’ne 276, Van Şubesi’ne 131, Batman Şubesi’ne 12, Malatya Şubesi’ne 3 ve Ağrı Şubesi’ne 2 başvuruda bulunuldu. Yılın ilk 9 ayında toplamda meydana gelen hak ihlalleri sayısı ise 15 bin 647.