İHO'da yeni dönem: Akademik özgürlük temel bir insan hakkıdır

ANKARA - Alternatif akademik platform İnsan Hakları Okulu (İHO)'nun ilk dönem atölye çalışmaları 11 Şubat'ta başlayacak. Lisans mezunlarının ya da lisans mezunu olmasa da insan hakları alanında çalışan örgütlerde gönüllü ve profesyonel çalışanların başvurabildiği atölyelerin kayıtları 27 Ocak'a kadar devam edecek. "Alternatif bir düzlemde alternatif bir eleştirel ve akademik alan yaratmak" amacıyla, yola çıkan İHO'nun atölyelerinden ilk dönemde 100 kişi yararlanabilecek.

Çekirdek kadrosunu, kapatılan Siyasal Bilgiler Fakültesi İnsan Hakları Merkezi (İHM) üyesi akademisyenlerin oluşturduğu İHO, 2019 sonuna kadar 20 atölye çalışması hayata geçirmeyi hedefliyor.

Online uzaktan eğitim atölyesi programıyla katılımcılara interaktif bir öğrenme süreci sunan İHO'nun Koordinatörü Elçin Aktoprak ve Proje Asistanı Canberk Gürer, projenin detaylarına dair sorularımızı yanıtladılar...

'AKADEMİK ÖZGÜRLÜK TEMEL BİR İNSAN HAKKIDIR'

İHO'nun ortaya çıkış serüveni nasıl gelişti?

Elçin Aktoprak: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakülteler İnsan Hakları Merkezi'nde (İHM) önemli bir kısmımız ya ders veriyorduk ya da çeşitli faaliyetler yürütüyorduk. Özellikle Siyasal üzerindeki baskı hem iktidar tarafından hem de rektörlük tarafından arttıkça bunu İHM'de de hissettik. Geçtiğimiz yıl ocak ayında İHM merkezileştirildi ve rektörlüğe bağlandı. Ortaya çıkışındaki asıl dinamik ise barış bildirisi imzası sonrasında oldu. İmzanın ardından atölyelerimizi yürütecek hocaların da aralarında bulunduğu çok sayıda akademisyen ihraç edildi. Nasıl devam edelim, ne yapalım soruları gündeme geldi ve Avrupa Birliği'nin 'Demokrasi ve İnsan Hakları Aracı' projesine başvurduk. "İnternet üzerinden bir şeyler yapabilir miyiz, yaptığımız işi farklılaştırarak nasıl devam ettirebiliriz" sorularıyla projeye başladı ve akademik özgürlük temel bir insan hakkıdır diyerek yola çıktık.

'KATILIMCI ODAKLI YETİŞKİN EĞİTİMİ'

Alternatif akademik platform İHO'nun çalışmaları nasıl ilerleyecek?

Elçin Aktoprak: Toplam 6 haftalık olmak üzere yılda 4 dönem atölye açacağız. İlk dönemimizde 8 atölye olacak. Atölye yürütücüleri 6 hafta boyunca atölyeyi uzaktan eğitim yani internet aracılığıyla yürütecekler. Diyelim ki katılımcı oldunuz, kayıt olduğunuz atölyenin sisteme yüklendiğini görecek ve o hafta içerisinde kendi zamanlamanızı yaparak atölyeyi takip edeceksiniz. Katılımcı, atölye yürütücüsü o hafta için okuma, yazma, çizme gibi bir yükümlülük tanımladıysa bunu kendi zamanlamasına göre yapacak. Bu sürece tamamen katılımcı odaklı bir yetişkin eğitimi diyebiliriz. Akademik özgürlüğü temel ilke aldığımız için atölye yürütücüsü de teknik olanaklar çerçevesinde istediği gibi atölyeyi yürütecek. Her atölye yürütücüsü ulaşılabilir de olacak ve katılımcılar haftada bir belli saatlerde atölye yürütücülerine sormak istedikleri soruları doğrudan sorabilecekler. Örneğin sisteme girdim atölye yürütücüsü Dinçer Demirkent'i dinledim, videoyu izledim ve kapattım diye bir sistemimiz yok. Atölyelerin sonunda en az altı atölyeye katılana da katılım belgesi vereceğiz.

'AKADEMİK İHLALLERİ TAKİP EDECEĞİZ'

Elçin Aktoprak: İHO'nun tek faaliyet alanı atölyeler değil aynı zamanda araştırmalar da hayata geçireceğiz. Araştırmalardan çıkan sonuçları raporlaştıracağız ve bu yıl içerisinde uluslararası bir sempozyum yapacağız. Hukuk desteği sunamayacağız ama akademik ihlalleri takip edeceğiz ve sitemizde bir takip mekanizması kuracağız. X üniversitesinden bir kişi anonim olarak başına gelen bir ihlali bize bildirebilecek. Belli sürelerle akademik ihlali takip edeceğiz.

'İNSAN HAKLARI ALANI BÜYÜK DARBE YEMİŞ DURUMDA'

OHAL döneminde ilan edilen KHK'ler ile çok sayıda akademisyen üniversitelerden ihraç edildi. İHO akademide ortaya çıkan bir boşluğu doldurma gayesinde mi?

Elçin Aktoprak: Şimdi yaptığımız bir araştırma da çok net gösteriyor ki akademideki boşluk yalnızca niceliksel değil. Hem tasfiyelerin getirdiği bir boşluk var hem de tasfiyelerin yarattığı göz korkutma nedeniyle otosansür ve sansür gibi sorunlar var. İnsan hakları alanı Türkiye'de zaten zar zor gelişen ve ilerleyen bir alanken şimdi çok büyük darbe yemiş durumda. Biz sadece sivil toplumda devamı içi ne yapabiliriz buna çabalıyoruz. Bunu yaparken de, 'Akademi dört duvar değildir'i göstermeye çalışıyoruz. Siz akademik anlamda çalışma yapmak, kendinizi geliştirmek istiyorsanız buna her alanda devam edebilirsiniz. Biz elimizden geleni yaparak bu boşluğu doldurmaya çalışanlardan birisi olacağız. Pek çok farklı şehirde akademisyen arkadaşlarımız kurdukları platformlarla çalışıyorlar. Burada öne çıkarılması gereken şey hiçbirimizin akademiden vazgeçmemesidir.

'ŞU AN AKADEMİ DÜŞÜNEMEZ DURUMDA'

Canberk Gürer: Akademisyen Barış Ünlü sınavda sorduğu soru nedeniyle hakkında açılan davadaki savunmasında, "Siz bir hakikati söyleyemez olunca bir süre sonra onu düşünemez de olursunuz. Eğer ifade etme imkanınız yoksa bunu düşünmezsiniz de" demişti. Şu an akademi söyleyemez durumda değil düşünemez durumda. Biz insanların yalnızca söyleyebileceği değil aynı zamanda düşünebileceği, düşünme hakkını elde edebileceği bir şey oluşturmayı amaçlıyoruz. Akademik özgürlük temel bir insan hakkıdır dediğimizde ortaya koymaya çalıştığımız da bu. Akademideki temel boşluk artık akademinin düşünemez oluşu.

'İHO'NUN KENDİSİ TÜRKİYE'DE İNSAN HAKKI İHLALİNİN KANITI'

AK Parti İnsan Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Leyla Şahin geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada,"Türkiye'de insan hakları ihlali olduğunu dile getirmek abesle iştigaldir. İnsan hakları ihlali deyince akla somut söylenebilecek bir iki tane olay bile gündeme getiremiyorlar" dedi. Hükümet kanadında bu bakış açısı varken İHO nasıl çalışacak?

Elçin Aktoprak: Temel insan hakkı olarak kabul ettiğimiz akademik özgürlüğün nasıl ihlal edildiğini yakında yayınlayacağımız raporlarla göstereceğiz. Kendilerine de göndereceğiz. Akademik özgürlüğün dışında çalışma metinlerimiz insan hakları çalışmaları üzerine olacak. Mutlaka hepsi bir hak ihlali olmak zorunda değil ama orada da büyük ihtimal göstereceğiz ki hak ihlalleri var. İnsan Hakları Merkezi, Siyasal'da insan hakları dersi veren hocalar, ben kendim öğrenciyken, hepimiz baş örtüsü sorunu üzerinden çalışmalar yaptık ve hak olarak kabul ettik ve yanlarında yer aldık. Biz bir hak ihlaline uğradığımızda onlar bizim yanımızda olsun diye karşılık bekleyerek bunu yapmadık. "Ben zamanında Leyla Şahin'in hakkını savundum şimdi o da benim hakkımı savunmalı" diyerek değil ben bir ihlali savundum, hâlâ da savunurum. "Koşullar içerisinde bana bir ihlal göstersinler" demesi bana değil, kendisini de savunurken sahip çıktığımız temel ilkeye, temel haklara bir saygısızlık.

Canberk Gürer: İnsan hakları okulunun var olmak durumunda kalması bile bir insan hakları ihlalinin sonucudur. İHO'nun kendisi Türkiye'de insan hakkı ihlalinin kanıtı gibi duruyor.

İHO'DA YER ALAN  İSİMLER

İnsan Hakları Okulu'nun bünyesinde yer alan bilim insanları ise şu şekilde, Ahmet Murat Aytaç, Aydın Ördek, Barış Ünlü, Bülent Duru, Canberk Gürer, Dinçer Demirkent, Elçin Aktoprak, Ertuğrul Uzun, Feray Salman, Gülseren Adaklı, Handan Çağlayan, İnan Özdemir Taştan, Kasım Akbaş, Kerem Altıparmak, Murat Sevinç, Nail Dertli, Ozan Değer, Osman İşçi, Sevilay Çelenk ve Ülkü Doğanay.

İHO'nun atölyelerine başvuru yapmak için şu adresten detaylı bilgi edinilebilir:

http://insanhaklariokulu.org/