İki dil bilmek bazı becerileri geliştirmeyebiliyor

Laura Sanders

İkinci bir dili konuşmanın sağladığı avantajları hepimiz biliyoruz: Bir yolculuk esnasında ihtiyaçlara daha kolay ulaşılır, sayısız yazılı kaynağa daha geniş bir erişim sağlar ve tabii ki daha fazla insanla iletişim kurmamıza yardımcı olur. Kimi araştırmalar, birden fazla dil konuşan bireylerin daha güçlü yürütme (uygulama) işlevi yeteneklerine, işler arasında geçiş yapmak ve dikkat dağıtıcı şeyleri görmezden gelmek gibi beyinsel becerilere sahip olduğu düşüncesine işaret ediyor.

YÜRÜTME İŞLEVİNDE BÜYÜK BİR ETKİSİ YOK

Buna karşın, ABD’deki iki dilli çocukları baz alan geniş bir saha araştırması, iki dilli beyinlere ilişkin bu fazladan becerilerin ‘sınırlı’ olduğuna dair kanıtlar ortaya çıkardı. 20 Mayıs’ta Nature Human Behaviour adlı dergide yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, düşünme yetilerini ölçen testlerde, iki dil konuşan çocuklar sadece bir dil konuşabilen çocuklardan daha yüksek performans sergilemediler.

İki dillilik ve yürütme işlevi arasındaki ilişkiyi ortaya çıkarmak isteyen araştırmacılar, ABD’li gençlerle ‘ABCD çalışması’ diye adlandırılan bir araştırma gerçekleştirdiler. Ülke genelindeki 21 araştırma sahasından toplanan verilerden, araştırmacılar 9 ve 10 yaşlarında 4 bin 524 çocukla görüşüldüğünü saptadılar. Bu çocukların bin 740’ı İngilizce ve ikinci bir dil bilmekteydi (‘farklı dillerin’ çoğunluk kısmı İspanyolca olsa da toplamda 40 farklı ikinci dil konuşuluyordu).

Araştırmacılar, dikkat dağıtıcı unsurları görmezden gelme ya da farklı kurallara sahip görevler arasında hızlı bir geçiş yapma becerisi gibi işlevleri ölçen üç test neticesinde, iki dil konuşan çocukların da yürütme işlevini İngilizce konuşan çocuklara benzer biçimde gerçekleştirdiklerini tespit ettiler. Araştırma katılımcısı ve Florida’da bulunan Uluslararası Florida Üniversitesi’nde gelişimsel-bilişsel bir nörobilimci olan Anthony Dick, “Gerçekten de aradık ama hiçbir şey bulamadık,” diyor.

ARAŞTIRMA SONUÇLARI SINIRLI BİR ALANI KAPSIYOR

Bu netice, iki dilli çocuklar bazında benzer yürütme işlevi testlerinde bazı avantajlar açığa çıkaran daha önceki (küçük veya büyük) çalışmalara da karşı çıkıyor; ne var ki, bu sonuçlar da farklı araştırmalar aracılığıyla tartışılmaya devam ediyor. Dick’in aktardığı kadarıyla, geniş boyutu ve ABD’deki birçok farklı topluluğa temsil imkânı sunduğu için ABCD veri seti “bu soruya yanıt aramak için kusursuz bir fırsat” sunmuş.

Yalnızca İngilizce bilen çocuklarla karşılaştırıldığında, iki dil konuşan çocuklar İngilizce kelime bilgisinden biraz daha düşük not aldılar. Ancak, oğlu yıllardır iki dilli, İspanyolca-İngilizce eğitim veren bir okula devam eden Dick, aradaki farkın gayet küçük olduğunu ifade ediyor; “Bir kova sudaki bir damla kadar.”

Yine de, Montreal’de bulunan McGill Üniversitesi’nde sosyalbilimci olarak görev yapan Gigi Luk, iki dilliliğin karmaşıklığının yeni bulgulardan bir neticeye ulaşmayı güçleştirdiğini ifade ediyor. Luk’un aktardığı kadarıyla, böylesi büyük araştırmalarda, bir çocuğun evinde farklı bir dil konuşup konuşmadığına, ikinci dilin ne zaman ve nasıl tercih edildiğine ve bir dilin diğerinden daha fazla saygı görüp görmediğine dair ayrıntılar kaybolabiliyor. “Bu çocukların gündelik hayatlarında tecrübe ettiği iki dilli deneyimle ilgili yeterli bilgiye sahip değiliz,” diyor.

Araştırma, iki dilliliğin beynin yürütme işlevini geliştirip geliştirmeyeceğine ilişkin sınırlı bir soruya odaklanması nedeniyle, ikinci bir dil bilmenin sağladığı diğer avantajlar araştırılmadı. Dick, “Bunun, ebeveynleri, çocuklarının ikinci bir dil öğrenmesinin gerekli olmadığını düşünmeye sevk edecek bir makale olarak anlaşılmasını istemem,” diyor. Tam tersine, “İkinci bir dili öğrenmenin yürütme işlevinin dışında sağlayabileceği bazı çok büyük faydalar söz konusu,” diye ekliyor.

Çeviri: Tarkan Tufan

Kaynak: https://www.sciencenews.org/article/being-bilingual-may-not-boost-some-brain-functions