İktidar ve muhalefet Google’a karşı birleşti: Ne kadar kazanıyorsunuz?

ANKARA – TBMM Dijital Mecralar Komisyonu ‘Dijital Telif’ gündemiyle toplandı. Google yöneticilerinin sunum yaptığı toplantı Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman’ın konuşmasıyla başladı. Haber üreten ve yayınlayan internet sitelerinin telif geliri elde etmelerini sağlamak amacıyla bir düzenleme yapılması gerektiğini ifade eden Yayman, Google Türkiye’nin yetkililerinin konuya ilişkin sunum yapacağını söyledi. Toplantıya Google Türkiye Kamu İlişkileri Birimi Başkanı Tolga Sobacı, Kamu İlişkileri Birimi yetkilileri Duygu Yücesoy ile Zeynep Güven, Google Macaristan Telif Hakları Uzmanı Adrienn Timar ve Google LLC Şirketi’nin hukuki temsilcisi Avukat Gönenç Gürkaynak ile Avukat Ceren Yıldız Özgökçen, katıldı.

Google ekibince yapılan sunumda Google’ın Türkiye’de ve dünya genelinde yaptığı çalışmalardan, Google ekosistemi üzerinden Türkiye’de yaratılan sosyoekonomik değere; dijitalleşme, eğitim, girişimcilik ve kültür mirası alanındaki çalışmalarından teknoloji alanında kariyer yapmak isteyen gençlere ve habercilere sunulan dijital desteklere kadar pek çok konuda bilgi verildi.

GOOGLE: VERGİ MİKTARINI ŞİRKET POLİTİKALARIMIZ GEREĞİ AÇIKLAYAMIYORUZ

Komisyonda yapılan sunumların ardından milletvekillerinin sorularının cevaplanması kısmına geçildiğinde ilk olarak AK Parti Milletvekili Zeynep Yıldız tarafından Googl’ın ne kadar gelir elde ettiği ve ne kadar vergi ödediği soruları yöneltildi. Google yöneticisi Tolga Sobacı, bu sorulara, “Ödenen vergi miktarını şirket politikalarımız gereği açıklayamıyoruz ancak Google olarak vergi mükellefi sorumluluklarımızı yerine getirdiğimizi söyleyebiliriz. ‘Ne kadar bir gelir elde ediliyor?’ diye soruldu. Talep edilen mali bilgiler kamuyla paylaşılamayan, hassas, mahrem kurumsal veriler içermektedir. Ticari sır niteliği taşıdığından talep edilen bilgilerin kamuoyuna açıklanmasını maalesef yapamıyoruz” yanıtını verdi.

‘BERLİN’DE, PARİS’TE NE VARSA TÜRKİYE’DE ONU İSTİYORUZ’

Bunun üzerine Komisyon Başkanı Yayman, “Türkiye bir hukuk devletidir. Berlin ’de ne varsa Ankara’da onu istiyoruz, Paris’te ne varsa Türkiye’de aynı pratiği, aynı uygulamayı istiyoruz” ifadelerini kullandı.

‘GOOGLE’DA DA PARA VAR, VERİN PARAYI’ GİBİ BİR YAKLAŞIMA GİDİLEBİLİYOR’

Google’ın konuya ilişkin dünyadaki farklı uygulamaları hakkında bilgi veren Google’ın hukuki temsilcisi Avukat Gönenç Gürkaynak, “Avrupa Birliğinde bu konuda düzenlemelerle çözme yoluna gidilirken, Kanada’da, Avustralya’da rekabet otoritelerinin ve rekabet düzeninin içerisinde çözme yoluna gidiliyor. Bazı mevzuat geçiren ve o mevzuatlarla aktif rol alan ülkeler var ve ‘Ekosistemin ihtiyacı nedir?’ sorusuna yekten bir cevap veriyorlar ve ‘Ekosistemin ne ihtiyacı olacak? Para işte… ‘Google’da da para var, verin parayı’ gibi bir yaklaşıma gidebiliyorlar. Bunların dengelisini ve doğrusunu bulmak üzere bir komisyon kurulmuş olması bizim için huzur verici” değerlendirmesini yaptı.

‘SAYIN GÜRKAYNAK SİZ BELKİ DE GOOGLE’DAN FAZLA VERGİ ÖDEDİNİZ’

Soru cevap kısmında söz alan CHP milletvekili Okan Konuralp, “Her şey harika gibi sunum yapıyorsunuz. Yayıncılar adaletsizlikten şikayetçi. Siz neye razısınız? Türkiye Google olarak siz Türkiye'ye nasıl bir model öngörüyorsunuz? Biz iyisiyle kötüsüyle yasa yaparız ama siz neye razısınız? Siz kaçıyorsunuz top çeviriyorsunuz. Sayın Gönenç Gürkaynak siz belki de Google’dan fazla vergi ödediniz. Vergi soruyoruz yanıt vermiyorsunuz?” diye konuştu.

‘BİANET’İ, SENDİKA.ORG’U, GAZETE DUVAR’I, MEDYASCOPE’U NASIL KORUYACAĞIZ?’

DEM Parti Milletvekili Sevilay Çelenk de, bağımsız medya kuruluşları açısından gelir elde etme sıkıntısını dile getirdi ve şu ifadeleri kullandı: “Bugün bizim için ifade özgürlüğünün son derece baskılandığı bir medya ortamında, dijital medya ortamı bir alternatif ve nefes alıcı bir ortam yaratıyor. Dolayısıyla burada ‘gelir dağılımı’ denildiği zaman da küçük medya kuruluşları, Bianet olsun, Sendika.Org olsun, Gazete Duvar olsun, MedyaScope olsun; bunlar bugün Google üzerinden belirli bir reklam ediniyorlar. Zaten sayfalarına reklam gelirleri düşüyor. Ama böyle bir düzenlemede onları nasıl koruyacağız?” diye sordu. Dijital platformlarda gazetecilerin haklarını korumanın önemine de vurgu yapan Çelenk, “Telif konusu gazeteciliğin sürdürülebilirliği açısından çok çok önemli, bu açıdan bir düzenleme geldiğinde biz bu düzenlemenin zaten bir avuç kalmış alternatif medyayı iyice her tür gelirden yoksun biçimde işlemeyecek hale getirip getirmeyeceğinden emin olamıyoruz” ifadelerini kullandı.

‘GOOGLE’DA HİÇ KÖTÜ BİR ŞEY ARANMAMIŞ’

Toplantıda Google’ın Türkiye’deki arama trendleriyle (Türkiye’de en çok arananlar) ilgili de bilgi verildi. Google yöneticilerinden Duygu Yücesoy, 2023 yılında Türkiye’de en çok Kemal Kılıçdaroğlu seçimde yer alacak mı? ” Depremler nerede oldu? ” Nerede oy kullanacağım?’, ‘Özkan Uğur ne zaman doğdu?’, ‘… dizisi kaçıncı bölümde?’ ‘Aşure nasıl yapılır?’, ‘Teravih namazı nasıl kılınır?’, ’88 nerenin plakası’ gibi sorularn ön plana çıktığını söyledi. Bu aktarımın üzerine CHP Milletvekili Tuncay Özkan, “Google'da hiç kötü bir şey aranmamış, tertemiz, pırıl pırıl. Bakın, ne güzel aşure anlatılıyor, güllaç anlatılıyor. Sizin her seneki raporlarınızın sokağa yansıyan kısmında birinci sırada “Pornografi”, ikinci sırada ‘Ekonomi’ gibi sıralamalar var. Bunlar bizim sosyolojik gerçekliğimiz. Tabii, siz çok iyi bir kurumsunuz, sizde hiç kötü bir şey aranmıyor” dedi.

‘LİSTEMDE YALNIZCA BURÇLAR VAR’

Google yöneticisi Yücesoy da, “O vatandaşlarımızın takdiri olduğu için bizim onunla ilgili yorum yapmamız doğru olmaz” dedi ve şöyle devam etti: “Listemde yalnızca burçlar var. Sayın Vekilimizi mutlu edecek mi bilmiyorum ama ‘En çok sevilmeyen burçlar’ diyor. Ben kendi burcumu görmediğim için mutlu olmayı tercih ediyorum” ifadelerini kullandı.

‘İNİYORSUNUZ, İNİYORSUNUZ ANKARA’DA HAVA KAÇ DERECE ÖĞRENEMİYORSUNUZ’

DEVA Partisi Milletvekili Burak Dalgın da Google optimizasyonunun ve Google reklamlarının yarattığı rahatsızlıktan bahsetti ve “Artık haberleri okunmaz hâle getirmiş durumda. Pek çok web sitesinde çok basit bir soru soruyorsunuz ‘Bugün Ankara'da hava kaç derece?’ diye soruyorsunuz, sonra o web sitesine gittiğinizde “Bugün Ankara'da kaç derece olduğunu söyleyeceğiz’, ‘Ankara'da acaba hava kaç derece?’, ‘Biliyor musunuz Ankara'da hava kaç derece?’ İniyorsunuz, iniyorsunuz hâlâ Ankara'da hava kaç derece bir fikriniz yok. Bu sizin algoritmanızla arama motor optimizasyonu arasındaki ilişkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?” diye sordu. Yücesoy da, “Reklamlara özel politikalarımız çok ayrı. Topluluk politikalarımızın haricinde reklamların hiçbir şekilde manipüle edici, istismara sebebiyet verici ve ya dolandırıcılık amaçlı, kötü amaçlı kullanılması he r türlü şekilde platformlarımızda engelli durumdadır, politikalarımız da bu konuda çok sıkı bir şekilde uygulanmaktadır” yanıtını verdi

BİR TOPLANTI DAHA YAPILACAK

Toplantının sonunda yaz döneminde bir toplantı daha yapılması kararı alınırken Komisyon Başkanı Yayman, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunun 1952 tarihli olduğunu ve güncellenmesi gerektiğini ifade ederek sözlerini şöyle sonlandırdı: “Bir muhabirin gidip çalıştığı, bulduğu bir haberin hiçbir telif ödenmeden, hiçbir referans verilmeden yayınlanması ve bunun Google üzerinden yapılması; bu gerçekten hayatın olağan akışına ters bir durum oluşturuyor. Merdiven altı ve hiçbir kamusal sorumluluğu olmayan birtakım hesaplar marifetiyle ya da kişiler, kurumlar marifetiyle yeni bir gazetecilik türü ortaya çıkacak. Bunu hiç kimse istemez.”