İlk Kürt gazetesi nerede basıldı?

DUVAR - Kürt Basını bugün 119. yıl dönümünü kutluyor. Yıl dönümü dolayısıyla Özgürlükçü Demokrasi'de bir yazı kaleme alan Hüseyin Akyol "Şehit gazeteci arkadaşlarımızı bu vesileyle bir kez daha saygıyla anıyoruz. Kürt gazetecileri ilk günden bugüne aynı inançla Apê Musa’nın Gurbetelli Ersözler’in mirasına sahip çıkıyor" diye yazdı.

İLK KÜRT GAZETESİ KAHİRE'DE ÇIKTI

Kürdistan gazetesinin ilk sayısı, 22 Nisan 1898'de, Mısır'ın başkenti Kahire'de, Bedirhan Bey'in oğullarından Mikdad Mithad Bedirhan tarafından çıkartıldı.

Kürtçe ile yayımlanan ilk Kürt gazetesidir. Kürtçesi , Arap alfabesi ile yayınlanmıştır. Dört sayfalık olan bu gazetenin 1898'den 1902'ye kadar toplam 31 sayısı çıkmıştır.

Nerina Azad'ın haberine göre, 1 - 23 arasındaki sayıları on beş günde bir, 24 -e 31 arasındaki sayıları ise ayda bir yayımlamıştır. 1 – 5 sayıları Mikdad Mithad Bedirhan’ın sahibi ve yazı müdürlüğüyle Kahire’de basılmıştır. Mikdad Mithad göğüs hastalığından öldükten sonra kardeşi Abdurrahman Bedirhan sorumluluğunu üstlenmiş ve 6 -19 sayıları Cenevre’de, 20 23 sayıları Londra’da, 24 – 29 sayıları Folkestone’da, 30 ve 31 sayıları Cenevre’de basılmıştır.

Hüseyin Aykol'un yazısında 'Özgür Gündem'in tarihine de yer vermiş. Akyol, aynı zamanda yazısında cezaevinde bulunan gazetecilere de yer vermiş;

1990 yılından itibaren aylık, haftalık ve günlük gazeteler çıkardık. Radyo ve televizyon yayınlarımız tüm dünyaya ulaştı. Bunlara yönelik baskılar da hiç durmadı. Devlet, büyük rüşvetler vererek tüm dünyaya yönelik yayın yapan televizyonlarımızı susturma çabasını hiç eksik etmedi. Ancak en korkunç baskı politikası, gazeteci ve dağıtımcılarımızın öldürülmesi şeklinde tezahür etti. .

Kürt basınına yönelik baskılar hiçbir zaman durmadı; ancak son dönemde ilan edilen OHAL de vesile edilerek, ülkemizdeki medya organlarına ve oralarda çalışan gazetecilere yönelik işten çıkarma ve cezaevlerine gönderme anlayışı yoğunlaştı. Cezaevindeki gazeteci sayısında dünya rekoru kırılan ülkemizde, baskılardan en çok nasibini alan yine Kürt medyasında çalışan kişiler oldu.

Gözaltına alınan, daha sonra serbest bırakılsa da, davaları devam eden ve halen tutuklu olan gazeteci ve dağıtımcı arkadaşlarımızın listesini burada bir kez daha yayınlıyoruz.

Son dönemde tutuklananlar:

MELTEM OKTAY: Dicle Haber Ajansı (DİHA) Nusaybin muhabiri. 14 Nisan 2016 günü tutuklandı. 18 Ağustos 2016’da tahliye edildi, ancak18 Nisan 2017’de tekrar tutuklandı.

ABDULLAH KAYA: DİHA Diyadin muhabiri, 18 Ocak 2017’de gözaltına alındı, 20 Ocak’ta tutuklandı. Ağrı M Tipi Cezaevi’ndeydi; ancak burada yok deniliyor.

ABDULKADİR TURAY: DİHA Mardin muhabiri, 8 Mayıs 2016’da tutuklandı. Mardin E Tipi Cezaevi’nde bulunuyor.

ALİ AŞİKAR: Azadiya Welat çalışanı. 21 Ağustos 2016’da gözaltına alındı. 26 Ağustos’ta tutuklanan Ali Aşikar, Van M Tipi Cezaevi’nde. YOK DENİYOR…

FEYYAZ İMRAK: DİHA Antalya muhabiri. 15 Şubat 2016 günü tutuklandı. Feyyaz İmrak, Antalya L Tipi Cezaevi’nde.

HAYATİ YILDIZ: Azadiya Welat Gazetesi çalışanı Yıldız, 17 Şubat’ta gözaltına alındı. İşkence gören Yıldız, 1 Mart’ta tutuklandı.

İNAN KIZILKAYA: Özgür Gündem Yazı İşleri Müdürü. 16 Ağustos 2016’ta gözaltına alınıp, 22 Ağustos’ta tutuklanan Kızılkaya, Silivri 9 No’lu Kapalı Cezaevi’nde.

KEMAL SANCILI: Özgür Gündem İmtiyaz Sahibi. 3 Ocak 2017’de Urfa’da gözaltına alınıp, tutuklandı. Silivri 5 No’lu L Tipi Cezaevi’nde.

MAZLUM DOLAN: Sur’da haber yaparken gözaltına alınan DİHA Diyarbakır muhabiri, 19 Şubat 2016’da gözaltına alındı. 23 Şubat 2016’da tutuklandı. Dolan, Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde.

MEHMET ARSLAN: DİHA Erzurum-Karayazı muhabiri. 2 Ağustos 2016 günü tutuklandı.

NEDİM TÜRFENT: DİHA muhabiri, 12 Mayıs 2016’da tutuklandı. Van M Tipi Cezaevi’nde.

ÖMER ÇELİK: DİHA Haber Müdürü. 17 Ocak 2017 günü, RedHack sızıntılarını haberleştirdiği için tutuklandı. Silivri 5 No’lu L Tipi Cezaevi

SEBAHATTİN KOYUNCU: DİHA muhabiri. Silopi’de, 23 Ağustos’ta gözaltına alınıp 26 Ağustos’ta serbest bırakılan Koyuncu, 1 Eylül 2016’da Cizre’de tutuklandı. Oltu T Tipi Cezaevi’ne sürgün edildi.

SELMAN KELEŞ: dihaber Van muhabiri. 20 Mart 2017’de gözaltına alınan Keleş, 31 Mart’ta tutuklandı.

ZEYNEL ABİDİN BULUT: Azadiya Welat editörü. Hakkındaki bir ceza Yargıtay’da onaylandığı gerekçesiyle 25 Temmuz 2016’da Diyarbakır’da tutuklandı. Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde.

ZİYA ATAMAN: DİHA stajyer muhabiri, 11 Nisan 2016’da,tutuklandı. Van F Tipi Cezaevi’nde.

Ayrıca:

FERZENDE TAŞAN: Aram Yayınları Editörü, 13 Mayıs 2016’da tutuklandı. Metris Kapalı Cezaevi’nde.

EMİN DEMİR: Serbest gazeteci. Sosyal medya paylaşımları nedeniyle 31 Mayıs 2016 günü tutuklandı. Mersin E Tipi Cezaevi’nde.

İSMAİL ÇOBAN: Azadiya Welat gazetesinin Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Çoban hakkında gazetenin 21 Şubat 2014 tarihli nüshası nedeniyle açılan davada “örgüt propagandası” suçunu zincirleme şeklinde ve basın yoluyla işlediği gerekçesiyle 2 yıl 4 ay 3 gün hapis cezası verildi.

Hükümlü gazetecilerimiz:

ARAFAT DAYAN: Haftalık Demokratik Ulus gazetesi eski Yazı İşleri Müdürü. Hakkında verilen hapis cezalarından birinin kesinleşmesi nedeniyle 1 Temmuz 2016 günü tutuklandı. Dayan Şakran Cezaevi’nde.

CENGİZ DOĞAN: “Mavi ve Kent”in Yazı İşleri Müdürü. Toplam 18 yıl hapis cezası alan Doğan, Kırıklar-İzmir 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde.

ENSAR TUNCA: Azadiya Welat gazetesinin Iğdır muhabiri. 15 Şubat 2011’de tutuklandı. Erzurum-Oltu T Tipi Cezaevi’nde bulunuyor.

FERHAT ÇİFTÇİ: Azadiya Welat gazetesi Antep Temsilcisi. 22 yıl 8 ay hapis cezası aldı Antep H Tipi Cezaevi’nde bulunuyor.

GÖKHAN GÜMÜŞ: Azadiya Welat Dersim temsilcisi. Mayıs 2011’de tutuklandı. 9 yıl hapis cezası aldı. Vezirköprü M Tipi Cezaevi’nde.

GURBET ÇAKAR: Hêvî Jin dergisi Yazı İşleri Müdürü. 7 yıl 6 ay hapis cezası alan Çakar, Sincan Kadın Kapalı Cezaevi’nde bulunuyor.

HAMİT DİLBAHAR DUMAN: Azadiya Welat yazarı. 16 yıl hapis cezası aldı. Erzurum H Tipi Cezaevi’nde.

HÜLYA KARAKAYA: Özgür Halk Yazı İşleri Müdürü. 2 Ağustos 2016’da tutuklandı. Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nde.

KAMURAN SUNBAT: DİHA Çukurova muhabiri. 7 yıl 6 ay cezası Yargıtay tarafından onaylandı. KCK davasından aldığı 11 yıl 11 ay hapis cezası ise Yargıtay’da olan Sunbat, Gümüşhane E Tipi Cezaevi’nde.

KENAN KARAVİL: Azadiya Welat Adana temsilciği yaptı. Toplam 19 yıl 9 ay hapis cezası aldı. Kırıkkale F Tipi Cezaevi’ndeydi; ancak orada olmadığı söyleniyor.

MİKAİL BARUT: Özgür Halk dergisi editörü. 29 Ağustos 2012 günü tutuklandı. Bu davadan 7 yıl 6 ay ceza aldı.

NURİ YEŞİL: Azadiya Welat Doğubayazıt ve Dersim temsilciliğini yaptı. Toplam 12 yıl 6 ay hapis cezası aldı. Elbistan E Tipi Cezaevi’nde.

SABRİ ACAR: Azadiya Welat çalışanı. 26 Haziran 2011 günü tutuklandı. 13 yıl 5 ay hapis cezası aldı. Bandırma 2 No’lu T Tipi Cezaevi’nde.

SEYİTHAN AKYÜZ: Adana’da Azadiya Welat temsilciliği yaptı. Toplam 12 yıl hapis cezası aldı. İzmir Kırıklar 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde.

YILMAZ KAHRAMAN: Özgür Halk dergisi editörü. 10 yıl hapis cezası alan Kahraman, Silivri 5 No’lu L Tipi Cezaevi’nde bulunuyor. Ağır hasta tutsak listesinde, ameliyat edilmeyi bekliyor.

Dağıtımcılarımız:

ARAP TURAN: Azadiya Welat Diyarbakır çalışanı. 6 Eylül 2016 günü tutuklandı.

FERİT TOPRAK: Azadiya Welat Diyarbakır çalışanı. 6 Eylül 2016 günü tutuklandı.

İLKER İLKAN: Azadiya Welat Mersin çalışanı. 9 Eylül 2016 günü tutuklandı.

ŞİRİN ÇOBAN: Azadiya Welat Mersin çalışanı. 9 Eylül 2016 günü tutuklandı.

Hükümlü olanlar:

BARAN KARADAĞ: Azadiya Welat Erciş çalışan. Van F Tipi Cezaevi’nde.

MEVLÜT AYAĞ: Azadiya Welat Batman çalışanı. 7 yıl 6 ay hapis cezası. Batman M Tipi Cezaevi’nde.

MURAT İLHAN: Azadiya Welat çalışanı. Hükümlü.

NEVAL AYDIN: Azadiya Welat Çukurova çalışanı. İki ayrı davadan 12 yıl 1 ay hapis cezası. Ceyhan M Tipi Cezaevi’nde.

SALMAN AKPINAR: Azadiya Welat çalışanı. Silivri Cezaevi’nde.

SEMİH ELİTAŞ: Azadiya Welat çalışanı. Manisa E Tipi Cezaevi’nde.

SİBEL MUSTAFAOĞLU: Azadiya Welat Diyarbakır çalışanı. 21 yıl 6 ay hapis cezası aldı.

ŞAHİN BAYDAĞ: Azadiya Welat Mardin çalışanı. 7 yıl 6 ay hapis cezası Yargıtay tarafından onaylandı. Midyat M Tipi Cezaevi’nde.

ŞAHİN ÖZYILDIRIM: Azadiya Welat İstanbul çalışanı. 17 Şubat 2016 günü tutuklandı.

Hüküm alan gazeteciler:

İDRİS YILMAZ: DİHA muhabiri İdris Yılmaz’a yargılandığı davada, 25 Mart 2016’da “Cumhurbaşkanına hakaret” iddiasıyla 11 ay 20 gün hapis cezası verildi. Kararın açıklanması ertelendi.

MURAT VERİM: Mardin’in Dargeçit Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler biriminde çalışan, aynı zamanda DİHA muhabiri olan Murat Verim hakkında “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması görüldü. Mahkeme, Verim için “örgüt üyesi olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek” iddiasıyla 6 yıl hapis cezası verdi.

BERİTAN CANÖZER: Jin Haber Ajansı (JINHA) muhabiri Beritan Canözer, 10 Mayıs 2016 günü 1 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Hükmün açıklanması 5 yıl ertelendi.

HAYRİ TUNÇ: Jiyan.org yazarı Hayri Tunç’a 7 Haziran 2016 günü, 2 yıl hapis cezası verildi.

DOĞAN AKDAMAR: Hınıs Ağır Ceza Mahkemesi, sosyal medya paylaşımlarıyla “örgüt propagandası yapmak”la suçlanan DİHA muhabiri Doğan Akdamar’ı 1 yıl 3 ay hapis cezasına mahkum etti.

ZEHRA DOĞAN: Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesi, gazeteci ve ressam Zehra Doğan’ı, sokağa çıkma yasağı döneminde Mardin Nusaybin’de çizdiği resimleri sosyal medyada paylaştığı ve 10 yaşındaki bir çocuğun notlarını haberleştirdiği için 2 yıl 9 ay 22 gün hapis cezasına mahkum etti.