İncil'de 1500 yıllık gizem: 'Antik' bir katman keşfedildi

Tim Newcomb* 

Bir bilim insanı, ilk yazılışından yaklaşık 1500 yıl sonra İncil metninin kayıp bir katmanını ortaya çıkardı. İhtiyacı olan tek şey, ultraviyole fotoğraf ekipmanı ve bolca araştırma bilgisiydi.

Keşfini ‘Yeni Ahit Çalışmaları’ adlı dergide yayınlanan bir makale ile duyuran Avusturya Bilimler Akademisi’nden (OeAW) ortaçağ araştırmacısı Grigory Kessel, ultraviyole fotoğrafçılığın yardımıyla üç metin katmanının altında, 'palimpsest (yeniden yazılmış) parşömen' diye adlandırılan gizli bir bölümü gözler önüne serdi. Yeni bulgu, İncil metinlerin en eski çevirilerinden biri olma özelliği taşıyor.

ANTİK SÜRYANİCE YAZILMIŞ KAYIP KATMAN

Uzun süredir saklı kalan ve Matta 12'nci bölümün bir yorumu olan katman, ilk defa yaklaşık 1500 yıl önce ‘Antik Süryanice çeviriler’ diye bilinen metinlerin bir bölümü olarak tercüme edildi. Bölgede birkaç yüz yıl sonra yaşanan parşömen kıtlığı yüzünden, bu parşömen tekrar kullanıldı ve İncil’de yer alan Yeni Ahit’in ilk çevirisi büyük oranda silindi.

Bir metin katmanının diğerinin silinen kalıntılarını gizlediği bu tür belgelere ‘palimpsest’ adı veriliyor. Kessel bulgusu ise bir ‘çifte palimpsest’ teşkil ediyor; zira, parşömen daha sonraki zamanlarda üçüncü kez kullanılmış.

Grigory Kessel, konuya ilişkin verdiği bir demeçte, “Kısa süre öncesine dek, İncillerin Antik Süryanice tercümesini barındıran sadece iki el yazması biliniyordu” bilgisini paylaştı. Bunlardan biri, Londra’daki British Library’de, diğeri ise Sina Dağı’ndaki St. Catherine Manastırı’nda keşfedilen palimpsest metinlerdi.

“Sina Palimpsestleri Projesi” adıyla bilinen proje kapsamında, kısa süre önce üçüncü bir el yazması ortaya çıkarıldı. Grigory Kessel’in bulgusu bir dördüncüyü işaret ediyor; o da muhtemelen 6'ncı yüzyılda kopyalanan 3'üncü yüzyıl metninden yapılmış bir tercüme olabilir. Parşömen, Vatikan Kütüphanesi’nde korunuyor.

BEKLENMEDİK BİR KEŞİF

OeAW Ortaçağ Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Claudia Rapp, verdiği bir demeçte, “Grigory Kessel, Antik Süryani metinleri ve yazım özelliklerine ilişkin derin bilgisinin yardımıyla büyük bir keşif yaptı" dedi.

Yeni Ahit metninin bölümleri 3'üncü yüzyıldan kalan orijinal yazılara dek dayanırken, Yeni Ahit’in varlığını koruyan en eski eksiksiz el yazması, 6'ncı yüzyıla tarihlenen Yunanca yazılan Codex Sinaiticus’tur.

OeAW, Süryanice tercümelerin 6'ncı yüzyıldan daha önce yazılmış olabileceğini, fakat büyük kısmı silinen parşömen katmanlarında korunan palimpsestlerde kalıntılar olduğunu ifade etti. Rapp, “Bu keşif, ortaçağ el yazmaları üzerinde çalışırken modern dijital teknolojiler ile temel araştırmalar arasında gerçekleşen etkileşimin ne denli verimli ve mühim olabileceğini ispatlıyor” dedi.

* Gazeteci.

Yazının orijinali Popular Mechanics sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)