Irak ithalatı yasakladı, yumurta kaçağa düştü
Irak hükümeti Türkiye'den yumurta ithalatını durdurunca hem Iraklılar hem de yumurta üreticileri üzüldü. Tek sevinen ise 'Yumurta kaçakçıları'
GAZİANTEP - Irak yumurta ihtiyacının sadece yüzde 20'sini karşılayabiliyor. Geri kalanın önemli bir kısmını ise Türkiye'den karşılıyordu. Ancak bir süre önce Irak hükümeti Türkiye'den yumurta ithalini yasakladı. Yasaklama kararı hem Türkiye'de tavuk üreticisini zora soktu hem de yeni bir kaçakçılık alanı yarattı: Yumurta kaçakçılığı
Irak'ın ithalatı durdurma kararının ardından Türkiye'de yumurta üreticilerinin bir kısmı iflasın eşiğine geldi. İflas veya konkordato ilan eden üreticilerim yem veremediği milyonlarca tavuk açlıktan ölebilir. Öte yandan Irak'ta yumurta bulunmaması nedeniyle Türkiye’den kolisini 10 dolara alan kaçakçılar, Irak halkına 40 dolardan satıyor.
Irak hükümetinin Mayıs ayında aldığı yumurta ithalatını durdurma kararından dolayı iç piyasada biriken üretim fazlası yumurta fiyatların düşmesine neden oldu. 30 adetlik bir koli yumurtayı 13 liraya mal etmelerine rağmen zararına 5 liradan sattıklarını belirten Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği (GYÜB) Başkanı Kenan Uygur, sektörde iflasların ve konkordato başvurularının başladığını dile getirdi.
'KARAR SİYASİ'
Türkiye’nin ihtiyacından fazla ürettiği yumurtanın yüzde 85’ni ihraç ettiği Irak’ın ithalatı durdurmasıyla birlikte, yüzde 20 üretim fazlası olan ve ithal edilmesi gereken yumurtanın iç piyasaya sürülmesi nedeniyle üretici 13 liraya mal olan 30 adetlik yumurta kolisini 4 liraya satıyor. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan ve Türkiye Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı İbrahim Afyon’un geçtiğimiz günlerde Bağdat’ta yasak kararının kaldırılması için Iraklı yetkililerle yaptığı görüşmenin olumlu geçmediğini belirten Gaziantep Yumurta Üreticileri Birliği (YUMBİR) Başkanı Kenan Uygur, Irak’ın kendi yumurta ihtiyacının sadece yüzde 20’sini ürettiği, geri kalanı ithal ettiğine dikkat çekerek böyle bir kararın almasının siyasi gelişmelerden kaynaklandığını kaydetti.
SEKTÖRDE ALTIN YUMURTLAYAN TAVUK DÖNEMİ BİTTİ
Türkiye’de yaklaşık 120 milyon tavuktan günde 90-95 milyon adet, Gaziantep’te birliklerine kayıtlı 6,5 milyona yakın tavuktan 5 milyon adet yumurta alındığını kaydeden Uygur, ülke genelinde fazladan üretilen günlük 20 milyon, Antep’te ise 1 milyon yumurtanın ihraç edildiğine dikkat çekti
Kendi ihtiyacının ancak yüzde 20’sini karşılayabilen Irak’ın, Mayıs ayında Türkiye’den ithalata yasak koymasından sonra yumurta üreticileri çok zor günler geçirmeye başladığını belirten Uygur, “Çoğu işletmemiz iflas etmemek için konkordato başvurusu yapıyor. Bazı işletmeler iflas etti. Bazıları yem tedariki yapamadığı için tavuklar açlıkla karşı karşıya. Şuan sektörde ortalama 30-35 kuruşa mal olan yumurta 10-15 kuruşa satılıyor. Bu süreç böyle devam ettiği sürece Türkiye’deki ve Gaziantep’teki yumurta üreticilerinin büyük bir çoğunluğu işletmelerini kapatmak zorunda kalacak. Acil çözümler bulunmadığı takdirde sektör ciddi sıkıntıya girer.”
KAÇAKÇILAR BAYRAM EDİYOR
Sorunu çözmek için Irak’a giden Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a net bir şey söylenmediğini belirten Uygur, “Irak Hükümetinin Türkiye ile olan siyasi ilişkileri ve Kuzey Irak Bölgesiyle arasındaki anlaşmazlıklar bu kararı tetikledi. Dolaylı yollardan yani Suriye ve İran üzerinden yumurta geçişi oluyor. Bu şekilde kaçak geçişlerin olduğuna dair duyumlar alıyoruz. Irak’ta 25-26 dolara satılan bir box koli yumurta şuan 40-45 dolara satılıyor. Türkiye’de ise 20-21 dolara satılan bir box koli yumurta satılmadığı için 10 dolara düştü. Şuan Türkiye’deki üretici zarar ediyor. Irak’taki halk ise 25 dolara aldığı yumurtayı 45 dolara alıyor. Aradaki bu farkta birilerinin cebine gidiyor. Halkın cebinden fazladan çıkan 30-35 dolar kaçakçılara gidiyor” diye ekledi.
MİLYONLARCA TAVUK AÇLIKTAN ÖLMEK ÜZERE
Yaşadıkları sıkıntılı süreçle ilgili Ticaret Bakanlığı’ndan bir destek alamadıklarını vurgulayan Uygur, destek anlamında sadece Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) üretici için en büyük girdi olan mısırı 3 ay vadeli olarak satma kararı aldığını ancak bankalardan teminat mektubu alamayan üreticinin bundan da faydalanamadığını kaydetti. Konkordato ilan eden işletmelerdeki yem veremedikleri tavuklarını kesime gönderildiğinin altını çizen Uygur, “Kesimhanelerde çok kapasite yetersiz olduğu için aşırı sıra var. Bu nedenle tavuklar kesilmeden açlıktan telef oluyor. Bu durumda bizi ayrıca üzüyor. En başta kapasite kullanımını kontrol altına almamız gerekiyor. İhracata dayalı büyüdüğümüz için elimizdeki tek pazarda Irak pazarı orada da sıkıntı olunca sektör baya kötü etkileniyor. Pazar çeşidinin arttırılması gerekiyor. Pazar çeşitliliğinin artması içinde devletin bizlere çok ciddi lojistik ve navlun desteği sağlamalıdır. Tek pazara sıkışıp kalmaktansa fazla pazar olursa pazardaki sorunlar daha rahat aşılabilir. Şu an bize en yakın Pazar Afrika, ancak orada da Brezilya ve Ukrayna var. Kendi devletlerinden ciddi navlun destekleri alan bu iki ülke kargo uçakla 1 günde mal indirebiliyor. Ben 12 günde gönderebiliyorum. Öte yandan ne üretimi çok kısa sürede düşürebiliyoruz ne de artırabiliyoruz. Bu nedenle üretim devam ettiği sürece zararına satışımız devam edecek. Bugün itibariyle 30 adetli bir koli yumurta ambalajsız haliyle 13 liraya mal oluyor. Sadece ambalaj maliyeti 1 lira. Ancak biz şu an 30 tane yumurtayı 4 liraya satıyoruz. Bir paket sigaranın dörtte biri bile değil” dedi.
'TAVUK SAYISI DÜŞMEYE DEVAM EDERSE İTHALAT GEREKİR'
Bankaların yaşanan sıkıntılı süreçte üreticiye destek olmak yerine adeta köstek olduğunu ifade eden Uygur, “Bankalar hazır mevcuttaki kredilerimizi kullandırmıyor. Kullandığımız kredilerin bir an önce ödemesini istiyor ve geri çağırıyor. Hâlbuki dönemde destek olmak için borç yapılandırması ve düşük faizli kredi desteği sağlanması gerekiyor. Bu sektöre can suyu olabilir. Mevsimsel olarak yumurta tüketiminin en az olduğu dönemlerden birindeyiz. Havalar biraz serinlediğinde ve okullar açıldığında yani yumurta tüketimi arttığı dönemlerde yumurta eksiğimiz doğabilir. Şuan ki gidişata göre elimizde ihtiyacımızın yüzde 20 oranında fazladan bulunan hayvan sayısı düşmeye devam ederse inşallah olmaz ama ithalata ihtiyaç duyulabilir. Sektördeki sıkıntıdan kaynaklı yarım kalan yatırımlar var. Belli bir düzeye gelmiş yatırımlar durmuş durumda. Yeni yatırım içinde kimse adım atmıyor. Devletin bu süreci atlatmamız adına bize ciddi destek vermesini bekliyoruz” dedi.