İran eski Cumhurbaşkanı Rafsancani hayatını kaybetti

DUVAR- Kalp rahatsızlığı nedeniyle akşam saatlerinde Tahran’daki bir hastaneye kaldırılan Ali Ekber Haşimi Rafsancani 82 yaşında hayata gözlerini yumdu. İran İslam Devrimi kurucu liderlerinden olan Rafsancani, devrim süresince ülkedeki liderlik makamı dışında hemen hemen tüm kilit pozisyonlarda görev yapmıştı.

İran devlet televizyonu da Rafsancani'nin öldüğünü resmen açıkladı. Bu gelişme üzerine, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin, Rafsancani'nin kaldırıldığı Tahran'ın kuzeyindeki Şuhaday-i Tecriş hastanesine gittiği öğrenildi.

RAFSANCANİ KİMDİR?

1989-1997 arasında İran İslam Cumhuriyeti'nin 4. Cumhurbaşkanı olan Rafsancani, İran'ın Kirman ilindeki Rafsancan'da doğdu. Fakir bir fıstık-çiftçisi ailenin oğluydu. 1948'de din eğitimini sürdürmek için Şiilerin kutsal kenti Kum'a gitti. 1958'de Ruhullah Humeyni'nin müridi oldu; zamanla Şiiler arasında ayetullah'lıktan sonraki en yüksek ikinci derece olan hüccetülislam mertebesine yükseltildi. Humeyni gibi o da Şah Muhammed Rıza Pehlevi'nin modernleşme programına karşı çıktı. Humeyni 1964 yılında sürgüne gönderilince ülkede Humeyni için yardım toplayanların önderliğini üstlendi. 1975-78 arasında solcu teröristlerle ilişkisi olduğu ileri sürülerek yargılandı ve hapis cezasına çarptırıldı.

Şahın devrilmesinden sonra 1979'da Humeyni İran'a dönünce onun önde gelen yardımcılarından biri oldu. İslami Cumhuriyetçi Parti'nin kuruluşunda önemli rol oynadı. Devrim Konseyi'nde görev aldı. Devrimin ilk yıllarında içişleri bakanlığını üstlendi. 1980'de meclise seçildi ve meclis başkanlığına getirildi. Dokuz yıl boyunca meclis başkanı olarak görev yaptı ve zamanla İran'ın ikinci güçlü kişisi konumuna geldi. İran-Irak Savaşı (1980-1988) sırasında etkili rol oynadı. Ağustos 1988'de savaşı sona erdiren ateşkesi kabul etmesi için Humeyni'yi ikna etti.

Haziran 1989'da Humeyni'nin ölümünden sonra temmuzda oy çoğunluğuyla İran cumhurbaşkanı seçildi. Daha önce pek etkili olamayan yürütme organının yetkilerini artırarak güçlendi. Pragmatik bir politika izleyerek sertlik yanlısı İslamcılara karşı başarı kazandı. İran'ın uluslararası ilişkilerde yalnızlığa itilmesini önlemeye çalıştı. Savaştan çıkan ülke ekonomisini canlandırmak için yabancı sermaye yatırımlarından ve özel girişimden yararlanmak stratejisine uygun olarak, Avrupa'yla ilişkileri yenilemeye çalıştı. 1993'te, oy oranı düşmekle birlikte, yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

2005 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk turda daha fazla oy almasına rağmen, ikinci turdaki rakibi Mahmud Ahmedinejad'a geçilerek, yenildi. İran İslam Cumhuriyeti Düzenin Yararını Teşhis Konseyi Başkanlığını yürütmekte iken 8 Ocak 2017 tarihinde hayatını kaybetti.