İran'da yeni gündem çevre

DUVAR -  İran'da ılımlı, reformist lider Hasan Ruhani'nin ikinci dönemde çevre konusundaki performansı da merakla bekleniyor. Bundan henüz dört sene önce Ruhani dünyanın en büyük tuzlu su göllerinden biri olan Urmiye gölünü kurtaracağını vadetmişti. Çok sayıda uzmana göre Urmiye gölü yok olmanın eşiğinden döndü. Bilim insanlarının yaptığı araştırmalara göre 1970'lerden bu yana Urmiye Gölünün boyutlarında yüzde 90'lık bir çekilme, küçülme yaşandı. Son dönemde artan yağmurlar ve sel taşkınları ise Ruhani'nin sözünü tutabilmesini sağladı ama hikaye bu kadarla bitmiyor.

TOZ FIRTINALARI PROTESTOLARA SEBEP OLUYOR

İran artık ekonomi, dış politika gibi başlıklar dışında çevre sorunlarıyla da uğraşmak zorunda. Tahran'da hava kirliliği sebebiyle yaşanan ölümler sebebiyle okullar tatil edildi. Huzistan bölgesinde toz fırtınalarıyla birleşen hava kirliliği protestolara sebep oluyor. Ülkedeki diğer sorunlar arasında ormansızlaşma, yeraltı sularında ve sulak alanlarda azalma, çölleşme gibi sorunlar ekolojik dengenin bozulmasını artık İran halkının gündem maddesi haline getirdi. Dini liderlik de anayasanın 50 ve 110'uncu maddesine dayanarak ekolojik krizin çözümüne dair bir toplumsal sözleşme yapılması çağrısı yaptı. Devlet yönetimi, bu konuda genellikle geçmiş yönetimlerin aşırı kaynak kullanımına, israfına fatura çıkarıyorlarsa da, ülkedeki su sorunun ciddi boyutlara vardığının farkındalar.

Guardian'ın haberine göre İran'da artık siyasetçilerin seçim kampanyalarına ne kadar girebildiği tartışılıyor. Ülkenin eski sanayi bakanı ve başkan yardımcılarından biri olan Mustafa Haşemitaba, bu seçimlerde Ruhani'yi çevre sorunlarının farkında olduğu, tarımda verimlilik turizm ve doğal kaynakların daha düzgün kullanılması gibi başlıklara vurgu yaptığı için destekleyeceğini açıkladı. Haşemitaba'nın kendisi de çevre sorunları hakkında yaptığı konuşmalar, verdiği konferanslarla tanınıyor. Ruhani ülkede toplu ulaşım ve metro sisteminin daha sık kullanılması gerektiğine dair konuşmalar yaptılar. İbrahim Reisi gibi rakipleri de çevre sorunlarını gündeme alıp işin özellikle tarım politikaları boyutunu konuşmaya başladılar. Söylemler henüz verimlilik ve kaynakların etkin kullanımı üzerinden gidiyor ama İran'da çevre hassasiyeti giderek gelişiyor.

Mağdur ülkeler iklim manifestosunu açıkladı

Almanya'nın Bonn kentinde İklim Mağdurları Forumu yayınladıkları manifestoyla son iki haftada ülkede gerçekleştirilen iklim müzakerelerinin seyrinden memnuniyet duyduğunu açıkladı. Mağdur ülkeler 17 Mayıs'ta yayınladıkları manifestoyla işbirliğini güçlendirmeyi hedeflediklerini ilan etti. Bir milyardan fazla insanı temsil eden forum, Paris Anlaşması’nın uygulanmasına dair atılan adımların çok önemli olduğunu vurguladı. Yayınlanan basın açıklamasında, özellikle Paris Anlaşması’nın hedeflerine bağlı kalmak ve 1.5 derece hedefini tutturmak için işbirliğinin giderek artarak devam etmesi gerektiği ifade edildi.

'1,5 DERECE HEDEFİ HAYAT MEMAT MESELESİ'

Etiyopya Çevre, Orman ve İklim Değişikliği Bakanı Debasu Bayleyeng Eyasu “1.5 derece hedefini tutturmak bir hayat memat meselesi.” dedi. Eyasu, iklim için eyleme geçmenin, riskleri azaltacağı, havayı temizleyeceği, binlerce yeni iş alanı yaratacağı hatırlatmamasını yaparak icraata geçmenin finansal istikrarsızlıkları ortadan kaldırabileceğini ve yerel kaynakları sürdürülebilir bir biçimde kullanmamızın yolunu açabileceğini söyledi.

'İKLİM EYLEMİ OLMADAN HİÇ BİR ÜLKE  HARİKA OLAMAZ'

Filipinler İklim Değişikliği Komisyonu Başkanı Emmanuel M. De Guzman ise, Trump’ın seçim sloganına atıf yaparak  “İklim eylemi olmadan hiçbir ülke tekrar harika olmayacak (Without Climate Action, no country will be great again)” dedi. De Guzman Mağdur Ülkeler Forumu üyeleri ve birçok diğer ülke daha güçlü hedefler koymaya devam ettikçe, Paris Anlaşması’nın hedeflerine daha hızlı bir biçimde ulaşacaklarını ve anlaşmayı baltalamaya çalışan istisnai çabaların da boşa çıkacağını belirtti. Basın toplantısında konuşan Kosta Rika İklim Baş Müzakerecisi William Calvo ise ülkesinden örnek vererek iklim eyleminin ne kadar başarılı olabileceğini ortaya koydu. Calvo, Kosta Rika'nın yılın neredeyse tamamında  yüzde 100 yenilenebilir enerji kullandığını vurgulayarak “Ama burada durmayacağız, şimdi de ulaşım sektörünü karbonsuzlaştırmaya başladık” dedi.

İklim Mağdurları Forumu tarafından yayınlanan bildiri 2018 yılının önemine dikkat çekiyor. Bildiride 2018 yılında tüm ülkeler Paris Anlaşması’nın ruhuna uygun bir biçimde hedeflerini güçlendirmesi gerektiği vurgulanıyor. İklim Mağdurları Forumu, aynı zamanda Paris Anlaşması çerçevesindeki Yeşil İklim Fonu’nda biriken fonların bir an önce gelişmekte olan ülkeleri desteklemek için harekete geçirilmesi gerektiğini de vurguladı.

Denizler plastikten kurtuluyor

Dünyanın en büyük ‘temizlik’ operasyonlarından biri planlanandan iki yıl önce hayata geçiriliyor. Deutsche Welle'nin haberine göre Hollandalı bir genç tarafından Ocean Cleanup (Okyanus Temizliği)  adıyla başlatılan okyanusları  plastik çöpten arıtma projesi için  2018 yılında başlama vuruşu yapılıyor.

Teknolojik yenilikler ve ek mali kaynak bulunması sayesinde dünya denizlerini bekleyen en büyük tehlikelerden biri olan okyanuslardaki plastik çöplükleriyle daha etkin bir şekilde mücadele edilebilecek.

Projeye öncülük eden 22 yaşındaki Hollandalı Boyan Slat Utrecht'te düzenlediği basın toplantısında, derinliklere bir çeşit süzgeç sarkıtan kilometrelerce uzunluğundaki yüzer borularla denizleri dolduran sentetik atıkların toplanacağını açıkladı. Boruların özel tasarımı sayesinde toplanan plastik çöpler belli bir bölgede biriktirilerek denizlerden tahliye edilebilecek.

'BEŞ YILDA ÇÖPÜN YARISI TEMİZLENEBİLİR'

Slat bu yöntemle okyanuslardan tonlarca sentetik atık çıkarabileceklerini ve 5 yıl zarfında okyanuslardaki çöpün yaklaşık yarısının toplanabileceğini söyledi.  Bu iş için 65 kişilik bir uzmanlar ekibi kuran Boyan Slat bağış ve sübvansiyonların yardımıyla geliştirdikleri prototipin Kuzey Denizi'nde denenmekte olduğunu açıkladı.

Toplam 50 ‘okyanus süpürgesi' işe yüksek miktarda plastik çöpün biriktiği Hawaii adalarıyla Kaliforniya arasındaki sularda başlayacak. Bazı uzmanlar ise realist olmadığı ve yetersiz kalacağı gerekçesiyle okyanusları sentetik atıklardan arındırma projesini eleştiriyor. Okyanus süpürgesi projesinin yanlış yönde atılmış bir adım olarak değerlendiren bilim insanları çöp yaratmamanın çöp temizlemekten çok daha önemli olduğuna dikkat çekiyor.