Irkçılık karşıtlığı pasif bir sempatiden fazlasıdır

Joshua Virasami

Tarihçi Howard Zinn, bize “Bir durum karşısında tarafsız ve pasif olmak, her ne olup bitiyorsa onunla işbirliği yapmaktır” diyor. Eğer ABD’deki siyahların siyasi mücadelelerinin tarihi -beyaz bir eski asker olan Zinn’in aktif olarak katıldığı bir mücadele- bize bir şey öğretiyorsa, o da anlamlı bir siyasal değişimin yalnızca siyah ve esmer insanlar ırkçılığa karşı durduklarında değil, toplumun daha geniş bir kesimin tarafsız olmaktan aktif biçimde ırkçılık karşıtı olmaya geçtiğinde gerçekleştiğidir.

Şiddetsiz Öğrenci Koordinasyon Komitesi (SNCC), sivil haklar mücadelesindeki en hayranlık uyandırıcı örgütlerden biriydi. Değişimin, ancak insanların harekete geçirilmesiyle meydana geldiğini anlamıştı. ABD’nin kuzeyindeki üniversitelerde okuyan öğrenciler, güneyli siyahların durumuna sempati duysalar bile pasif destekçiler olarak kaldı; bu yüzden SNCC öğrencilerin eylemlere gidip gözlemci olarak hareket etmeleri amacıyla ‘özgürlük otobüsleri’ organize etti.

TANIK OLMAK BİRÇOK ŞEYİ DEĞİŞTİRİYOR

Bu öğrenciler linç olaylarına, polis köpeklerinin protestoculara saldırdıklarına ve kemikleri yerinden çıkaracak şekilde tazyikli sularla yapılan saldırılara tanık oldu ve aktif ırkçılık karşıtlarına dönüştüler. Tanık oldukları şeylerden dolayı öfkeye kapılan bu öğrenciler, çoğunlukla ‘isyankâr’ sivil hak protestocularının pasif muhalifleri olan ailelerine mektuplar yazdılar. Yaşanan haksızlıkları ilk elden ve çocuklarının seslerinden duyunca, binlerce kişi bu dava karşısında tarafsız hale geldi ve siyasi iklim baştan ayağa güneydeki özgürlük hareketlerinin taleplerine uygun biçimde değişti.

George Floyd’un ölümünün ardından politikacılardan, şirketlerden ve hatta polis güçlerinden dayanışma mesajları yayınlandı ancak bunlar sadece bir jestten ibaret. Irkçılık karşıtı olmak, ırkçılığın sona erdirilmesi ve harekete geçilmesi için doğrudan harekete dahil olmak demektir. Irkçılık karşıtı olma yolunda atılacak ilk adım, ırkçılığın sistemsel olduğu gerçeğiyle hesaplaşmaktır. Bir akademisyen ve aktivist olan Angela Davis’in de söylediği üzere: “ABD’de bizi kölelik günlerine kadar götüren kesintisiz bir polis şiddeti mevcut.” Avustralyalı akademisyen Patrick Wolfe’un dediği gibi, ırk, birkaç yüz yıl boyunca seyahat eden ve kısmen küresel kuzey ve küresel güneyin doğuşunu kolaylaştıran bir gelenek olarak ‘tarihin izi’dir.

IRKÇILIK, KAPİTALİZMİN MOTORUDUR

Irk temelli sınıflandırmalar, kapitalizmin hareket araçlarını teşkil eden sömürge fetihlerini, köleleştirmeyi ve sömürü temelli emek rejimlerini kolaylaştırdı. Günümüzde, küresel ekonominin siyasal-ekonomik yapısı, ucuz, kayıt dışı bir işgücünün, emperyalist savaşın, doğa sömürüsünün, ırklara ayrılmış insanların kitlesel biçimde hapsedilmesinin ve eğitim düzeyi, ücretler, barınma ve sağlık alanlarında akıl almayacak düzeydeki eşitsizliklerin varlığına dayanıyor. Sermaye birikimi, mülksüzlük ve şiddetin yarattığı bu derin karmaşa, ‘ırksal kapitalizm’ teriminin kastettiği şeydir. Örneğin, 2016 yılında Byron adlı hamburger zinciri, ta ki İçişleri Bakanlığı’nın onları sınır dışı etmesine bizzat yardım edene kadar, bazıları asgari ücret karşılığında haftada 50 saat çalışan göçmen personelleri memnuniyetle istihdam ediyordu. Çalışanlar, Byron’ın onlara toplantı adı altındaki bir baskın için tuzak kurduğunu aktardı. Irkçılık ve kapitalizm birbirinden ayrılamaz.

Bu nedenlerden dolayı, bu işin hakkını veren neredeyse tüm ırkçılık karşıtı kitle hareketleri yorulmadan şunları tekrarladı: Irkçılığın kök ve dallarına son vermek, bunun üzerine kurulduğu küresel ekonomik düzenin sona erdirilmesi anlamına gelir. Irkçılık karşıtlığı, kapitalizm karşıtlığıdır ve bunun tersi de geçerlidir. Bunun etrafından dolanan iki ayrı yol yok. Irkçılık karşıtı olmak için, iş hayatının bugüne kadar süren biçiminin tamamen reddedilmesini istemek gerekir. Irkçılığa son vermek, küresel siyasi-ekonomik düzenin dönüşümünü gerektirir. Bu ise tedarik zincirlerinde çalışan işçilere adil ücret ödenmesi için ve kârın öncelikli kurumsal hedef haline getirilmesi karşısında etnik kökenler arasındaki ücret uçurumuna son verilmesi anlamına gelir.

ÖĞRENMEK VE DAYANIŞMAK HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR

Peki, nasıl olur da ırkçı olmayan pasif bir insandan, aktif bir ırkçılık karşıtı insan haline gelirsiniz? Irkçılık karşıtlığı, işyerinde, sokakta ve toplumda, kitlesel katılımlı bir ırkçılık karşıtı hareket oluşturma mücadelesidir. Bir protesto, bağış, sosyal medya yayını ya da zor bir sohbetin ötesinde, ırkçılık nedeniyle gözler önüne serilen birçok gündelik sorunla mücadele etmek için yapılması gereken işler var. Öğrenmek, bu yolculuğun mühim bir parçasıdır; bu yüzden, Audre Lorde, Rosa Luxemburg, Claudia Jones, Malcolm X ve Assata Shakur’un otobiyografilerini içeren bir okuma-dinleme-izleme listesi hazırlayın. Yalnızca İngiltere ve ABD’nin sömürge mirasını değil, aynı zamanda Maurice Bishop’tan Amilcar Cabral’a ve Thomas Sankara’ya varana kadar, bunlara karşı savaşan liderleri de keşfedin.

Irkçılıkla mücadele, siyah ve esmer tenli yoksul insanların yaşamlarında maddi değişimler gerektirir. Maddi değişikliklerse ‘anlardan’ hareket etmemizi gerektirir: yaşadığımız büyük bir siyasi an ve şimdi büyük bir siyasi hareket inşa etmemiz gerekiyor. Siyah, beyaz ya da esmer, hepimizin ırkçılık karşıtı aktivistler olması gerekiyor. Aktivistler olarak, İngiltere’deki siyah ve esmer toplulukların ihtiyaçlarını karşılamak için, sistem kökenli ırkçılığın başlıca destekçilerinin bir kısmını oluşturan devlet kurumları dışında birlikte çalışmamız gerekiyor.

Siyah ve esmer insanların, beyaz insanlara kıyasla, korona virüsünden ölme olasılığı dört kat daha fazla. Irkçılık karşıtı bir aktivist olmak, her şeyden önce bu topluluklarda sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi ve onlara koruyucu ekipman sağlanması için verilen mücadeleye katılmak anlamına gelir. Siyah ve esmer insanlar, korona virüsüyle ilgili aramalar, tutuklamalar ve para cezalarında aşırı biçimde öne çıkmaktadır. Irkçılık karşıtı olmak, işçi sınıfı içinde ırksal topluluklara ayrılmış insanlara karşı orantısız biçimde kullanılan yeni ve kapsamlı polisiye güçlere karşı mücadele etmek anlamına gelir.

Suçlu addetme, soylulaştırma, ‘düşmanlaşmış çevre’, yerel kamusal hizmetlerin durdurulması: bunların tamamı, ırkçılık karşıtı aktivizmin mücadele alanlarıdır. Kısacası, yerel bir ırkçılık karşı organizasyon bulun; eğer mevcut değilse, o zaman siz oluşturun. Mahallenizdeki her gençlik kulübü, her okul, her işgal evi, her sınır dışı karşıtı ve öz savunma grubu, her yerel polis izleme grubu, ırklara ayrılmış toplulukların yaşamlarını iyileştirmede somut farklar yaratacaktır. Bu gruplardan yeterli sayıda oluşturulup birbiriyle bağlantıya geçirildiğinde, şehirler ve kasabalar arasında dayanışma örgütlenebilir; o zaman ve ancak o zaman, sistemsel ırkçılıkla mücadelenin yolunu açmaya başlayabiliriz.

Bu makalenin orijinali The Guardian gazetesinde yayımlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)