IŞİD'in Filipinler'de ne işi var?
Güney Asya ülkesi Filipinler, IŞİD'in bir kente baskın düzenlemesi sonrası diken üstünde. Peki IŞİD'in Filipinler'de ne işi var?
DUVAR - IŞİD'le savaşta gözler Rakka ve Musul'a çevrilmişken, geçen hafta güney Asya ülkesi Filipinler'den çarpıcı bir haber geldi. IŞİD bağlantılı militanlar Marawi kentini basmış, bir dizi noktayı ele geçirmişti. Şimdi de, IŞİD'in bir diğer kentte yeni bir cephe açacağı iddia ediliyor.
Peki IŞİD'in Filipinler'de ne işi var? Marawi'de ne oluyor, militanlar kim? 5 soruda...
NE OLUYOR?
IŞİD'le bağlantılı militanlar Filipinler'in güneyindeki Marawi kentinde bir dizi mahallede kontrolü ele geçirdi. Havan topu ve hava saldırılarıyla yanıt veren ordu, militanları altı gündür tam olarak yenilgiye uğratabilmiş değil. Ordunun verdiği bilgiye göre, çatışmalarda 19 sivilin yanı sıra en az 61 militan ve 17 güvenlik gücü öldürüldü. 200 bin nüfuslu kentten onbinlerce kişi kaçtı.
ÇATIŞMA NASIL BAŞLADI?
Güvenlik güçleri, Ortadoğu dışında da varlık göstermek isteyen IŞİD'in güneydoğu Asya'daki temsilcisi olarak desteklediği radikal İslamcı lider İsnilon Hapilon'u istihbarat bilgisine dayalı bir operasyonla yakalama girişiminde bulundu. Ancak FBI'ın en çok arananlar listesinde başına 5 milyon dolar konulan Hapilon'u yakalamak için geçen salı düzenlenen baskın başarısız oldu.
Hapilon'u korudukları belirtilen militanlar misilleme yaparak, bir hastane, okul ve katedrali ele geçirdi. Bir hapishanede de çok sayıda mahkumu serbest bıraktılar.
Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, silahlı isyanla dolu bir geçmişi olan, 22 milyon kişinin yaşadığı yoksul Mindanao bölgesinde sıkıyönetim ilan etti.
SİLAHLI KİŞİLER KİM?
Militanlar, az bilinen ve adını Ömer - Abdullah Maute kardeşlerden alan 'Maute' adlı bir gruba mensup.
Hapilon geçmişte, bir diğer radikal örgüt olan El Kaide bağlantılı Ebu Sayyaf'ın liderliğini yapıyordu. Ebu Sayyaf, bir dizi bombalı saldırı ve rehinelerinin başını kesmesiyle tanınıyor. 2002'de Endonezya'daki Bali saldırılarını düzenleyen örgütle de bağlantıları bulunuyor.
Filipinler ordusuna göre, Hapilon son dönemde Maute grubuna katıldı. Yorumcular da önceleri bir suç çetesi gibi hareket eden Maute'nin giderek ideolojik amaçlarla hareket ettiğini söylüyor.
Maute geçen yıl devlet başkanının memleketi olan Davao kentinde 14 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırıdan sorumlu tutuluyor. IŞİD'in haber ajansı Amaq da geçen hafta Marawi saldırısını üstlendi.
NEDEN ŞİMDİ?
Cakarta merkezli İhtilafın Politika Analizi Enstitüsü'nin direktörü Sidney Jones, nüfusunun çoğunluğunu Müslümanların oluşturduğu tarı-otonom Mindanao'da toprak, kaynak ve kontrol için geçmişte de silahlı şiddete başvurmuş çeşitli radikal İslamcı grupların şimdi 'ortak bir düşman'a karşı bir koalisyon kurduğunu söylüyor:
"Duterte ve hükümeti, Mindanao'da büyük değişimlerin yaşandığını idrak edemedi. Bu militanları motive eden tek şey klan siyaseti veya para değil. Liderleri geçmişte belki hayduttu ana şu an ideologlar. IŞİD tarafından, Mindanao'nun sorunlarının çözümünün İslami hukuk olduğuna ikna edildiler."
Jones'un ekim ayında hazırladığı bir raporda, şu anki durum da öngörülmüş. Raporda, IŞİD'in Suriye ve Irak'ta karşı karşıya kaldığı kayıplar sonucunda bölgede bir 'vilayet' kurmak için yüzünü giderek Filipinler'e çevirdiğinden söz ediliyor. Raporda şu ifadeler kullanılıyor: "IŞİD'e Mindanao'da verilen destek, etnik hatlar üzerinden işbirliğinin önünü açtı; bilgisayar kullanmayı iyi bilen üniversite öğrencilerinin de dahil olduğu bir militan toplama alanını genişletti ve muhtemel finansman kanalları açtı."
HÜKÜMETİN PLANI NE?
Duterte çatışmalar ilk patlak verdiğinde Rusya ziyaretini yarıda kesti. Kendisi, güçlü bir askeri yanıttan yana. Öyle ki, "Eğer açık bir karşı koyuş varsa ölecekler demektir. Ve bu, insanların ölmesi anlamına geliyorsa, ölsünler" dedi.
Mindanao'daki Davao kentinin eski valisi olan Duterte'nin bir yıllık devlet başkanlığına kan ve çatışma damga vurmuş durumda 'Uyuşturucuyla savaş'ta binlerce uyuşturucu bağımlısı ve satıcı olduğu belirtilen kişi hayatını kaybetti. Duterte, yasal yetki alınmadan atılan adımları desteklemesi, sivilleri uyuşturucu bağımlılarını öldürmek konusunda cesaretlendirmesi ve polise yargısız infazlar için dava açılmayacağını söylemesi nedeniyle uluslararası toplum tarafından kınandı.
Marawi çatışmalarında da 'dobra' konularak, askerlere tecavüz dahil ihlallerde bulunmaları halinde onları koruma garantisi verdi. Devlet başkanlığının resmi sitesinde de yayımlanan açıklamasında, "Siz düşerseniz ben de düşerim. Bu sıkıyönetim, sonuçları ve etkileri konusundaki tek sorumlu ben olacağım. Siz işinize bakın, gerisini ben hallederim. İhlaller olursa kendimi hapse atacağım. Eğer üç kişiye tecavüz ederseniz, itirafta bulunur ve ben üstlenirim" dedi.
Pazar günü de, iki ayrılıkçı Müslüman örgüt ve Maocu isyancılar dahil Mindano'daki diğer örgütleri Maute'ye karşı savaşa davet etti; onlara maaş, ikramiye ve konut vaadinde bulundu. Bu örgütlerden henüz bir yanıt gelmiş değil. (Dış Haberler)