İSKİ'nin kuraklık planı: Şebeke suyunda kısıtlama olabilir

DUVAR - İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi (İSKİ), 30 Ocak 2023’te barajlardaki doluluk oranının son on yılın en düşük seviyesi olan yüzde 28.92’ye kadar indiğini açıkladı. 20 Mart 2013 tarihinde barajların doluluk oranı yüzde 87,16 iken, 20 Mart 2023 tarihinde ise bu oran yüzde 36,63 olarak kaydedildi.

İSKİ Genel Müdür Yardımcısı Bülent Solmaz, yağışların mevsim normallerinin altında olmasına karşı olası su krizinin olup olmadığına açıklık getirdi. Solmaz ile İstanbul'daki barajların düşmesi, önümüzdeki aylarda olası bir kuraklık krizine yönelik hangi hazırlıkların yapıldığını konuştuk... 

Barajların doluluk oranı geçtiğimiz günlerde yüzde 30’ların altına kadar düştü. Bu 2013’ten bu yana en düşük seviye. Beklenen yağmurun yağmaması halinde İstanbul’un kaç günlük suyu var?

İSKİ Genel Müdürlüğü olarak şehrimize verdiğimiz suyun tamamına yakınını yüzeysel su kaynaklarından karşılıyoruz. Yüzeysel su kaynaklarımız doğal olarak yağış azlığından etkileniyor. Yaşanmakta olan kuraklık periyodunun çok fazla uzaması durumunda sadece İstanbul için değil birçok şehir ve tarımsal üretim için de su krizi gündemde olacaktır. "İstanbul'un kaç günlük suyu var?" şeklinde bir yaklaşım söz konusu olamaz. İstanbul‘a su temini kesintisiz olarak sürdürülüyor.

Olası bir kuraklık alarmında İstanbul’un susuz kalmaması için ne tür önlemler alındı? Önümüzdeki zaman diliminde böyle bir durumda İstanbul’un su ihtiyacı nasıl karşılanacak? Hangi projeler hayata geçirilecek?

🔸Melen ve Yeşilçay havzalarının bulunduğu Asya Yakası’ndan Avrupa Yakası’na daha fazla su transferi sağlanması amacıyla Melen Terfi Merkezinin kapasitesi arttırılarak ilave 590.000m³/gün suyun Ömerli Barajı ve Cumhuriyet SAT’a aktarılması sağlanmıştır.
🔸Cumhuriyet SAT’a hamsu ileten Ömerli Sal Pompa Tesisinin kapasitesi 250 bin m³/gün arttırılmıştır.
🔸Cumhuriyet SAT’ın arıtma kapasitesi, yapılan revizyonlarla yüzde 20 arttırılmıştır. Ayrıca Cumhuriyet Terfi Merkezi kapasitesi de arttırılarak 150 bin m³/gün daha fazla suyun Kağıthane TM Depolarına iletilmesi sağlanmıştır.
🔸Su kayıplarının düşürülmesi için çalışmalarımız sürmektedir. 2021 yılında yüzde 20.52 olan kayıp-kaçak oranı 2022 yılında yüzde 19.45 seviyesine düşürülerek yıllık 10 milyon m³ su tasarrufu sağlanmıştır. 2023 yılında bu oranın yüzde 19 seviyelerinin de altına düşürülmesi hedeflenmektedir.

İlerleyen günlerde barajların doluluk seviyesi düştüğünde su kesintileri olacak mı? Veya barajlar hangi seviyeye düştüğünde su kesintisi için aşamalı önlemler alınacak?

İdaremizce yapılacak, su tasarrufu konusunda bilinçlendirme, su kayıplarının azaltılması yönündeki faaliyetler ve Asya Yakası'ndan Avrupa Yakası'na daha fazla su transferinin sağlanması çalışmalarıyla birlikte İstanbul’a kesintisiz su arzının sağlanması hedefleniyor. Bu seneki yağış azlığına bağlı olarak genel bir su kesintisi planımız yoktur. İdare olarak evsel kullanım haricinde, şebeke suyu kullanımlarının kısıtlanması yoluna gidilecek. Örneğin; yeşil alan sulamalarında şebeke suyu kullandırılmayacak, araç istasyonlarının veya fazla su tüketen işletmelerin kullanımına kısıtlamalar getirilecek.

İstanbul’da on baraj var. Şu anda hangi barajlar alarm veriyor?

İstanbul‘un içme suyu entegre bir sistem. Bu sebeple bazı barajların seviyesinin aşırı düşmesi genel sistemimizi etkilememekle birlikte, bu yıl özelinde Avrupa Bölgemizde yağışın çok daha az olması su temini konusunda bizi zorlamakta, bu açığı da Asya Yakası'ndan çok daha fazla su transferi ile çözmeye çalışmaktayız.

Maraş’taki depremlerin ardından kanalizasyon atıklarının yeraltı sularına karışması ve şebekelerin zarar görmesi nedeniyle susuzluk meydana geldi. Benzer senaryo İstanbul’da olması halinde alınacak veya alınan önemler nelerdir?

İsale ve şebeke hatlarımıza herhangi bir yeraltı suyunun veya kanalizasyon suyunun karışması söz konusu olamaz. Vatandaşlarımızın musluğuna ulaştırdığımız şebeke suyumuz her zaman standartlara uygundur ve uygun olması da sağlanacaktır.

İstanbul için en kötü senaryo nedir ve buna yönelik nasıl bir hazırlık yapılıyor?

İdaremizce kısa ve uzun vadeli planlamalar sürekli olarak yapılmaktadır. Bu planlamalarda geçmiş yıllarda gerçekleşen en az yağış verileri ve bu yağışların rezervlerimize etkisi baz alınarak farklı çeşitli simülasyonlar üretilmekte ve bu doğrultuda su dağıtım planlaması yapılmaktadır. Yine bu çalışmalar neticesinde önceden önlemler alınarak yatırımlar yapılmaktadır.

İstanbul'da yağışın az düşmesinin nedeni nedir? Betonlaşmanın bundaki katkısı ne kadar? İlerleyen yıllarda bu durum devam edecek mi? Bunla ilgili uzmanların öngörüsü nedir?

Uzun yıllar geçmiş meteorolojik verilere göre İstanbul’da ortalama bir yağış yüksekliği var. Bu değer de yaklaşık 730 kg civarında. Ülkemiz üzerine düşen yağış miktarında Kuzey Atlantik Salınımı, Arktik Salınım, El Nino-La Nina gibi küresel atmosferik olayların dolaylı etkileriyle artış-azalış görülebilmektedir. Küresel iklim değişikliği etkisiyle de bazı bölgelerde yağış miktarları artarken bazı bölgelerde yağış miktarı azalabilmektedir. Betonlaşma, sanayi, nüfus artışları da lokal olarak şehir ısı adası etkisi oluşturabileceğinden dolayı dolaylı olarak yağış miktarı ve çeşidine etki edebilmektedir.

Suyun kontrollü kullanımı için öneriniz neler?

İSKİ olarak bilinçli su tüketimi konusunda sosyal medya ve diğer iletişim araçları ile sürekli vatandaşlarımız bilgilendiriliyor. Ayrıca öğrencilere yönelik eğitim gezileri vasıtasıyla daha küçük yaşlarda su tüketimi konusunda hassasiyet oluşturulması yönünde çalışmalar yapılıyor. Tüm su kullanılan faaliyetlerde suyumuzu koruyacak tedbirler alınmalı, ihtiyaç kadar kullanılmalı. Su tasarrufuna azami özen gösterilmeli. Bahçe sulama, araç yıkama, halı yıkama gibi faaliyetlere bir süre ara verilmesi önem arz ediyor. Bu konuda iletişim araçları vasıtası ile kamu spotu yayınları başlatılması da faydalı olacaktır.