DUVAR - İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Teftiş Kurulu’nun geçmiş döneme ilişkin üzerinde çalıştığı dosyalar arasında, helikopter alımından gerekçesiz arazi alımlarına, askeri alan alımından itaksi vurgununa kadar pek çok kalem var. Üzerinde çalışılan 35 dosyaya ise İçişleri Bakanlığı el koydu. Müfettişlerin, bakanlık el koymadan tamamladığı ya da yarım kalan 16 dosyadaki vurgunun boyutu 13 milyar 202 milyon lira. 

Cumhuriyet'ten Hazal Ocak'ın haberine devasa boyutlardaki kamu zararını ortaya koyan dosyalardan 16'sı şöyle:

1. TAŞINMAZLAR ÜZERİNDEN YAPILAN İŞLER...

Müfettişler, İBB mülkiyetinde ve kullanımında bulunan taşınmazların envanterinin çıkarılması, kullanım durumlarının tespit edilmesi ve on yıl içerisinde taşınmazlara ilişkin olarak yapılan satış, kiralama, tahsis ve ecrimisil iş ve işlemleri de inceliyor. Çalışmalar sürerken bu dosyaya bakanlık tarafından el konuldu ancak sonra iade edildi. Kurulun çalışmaları sürüyor.

2. KAÇAK YAZILIMA İKİ MİLYON LİRA ÖDENMİŞ

Müfettişler, İstanbul Enerji Sanayi ve Ticaret AŞ’nin satın aldığı 'Odoo' adlı yazılım programının lisansının orijinal olmadığını da tespit etti. Danışmanlık şirketine 2017-2020 yılları arasında toplamda 2 milyon 45 bin 791 lira ödeme yapılmış. 

3. RAYLI SİSTEMDEKİ 'YANLIŞ'IN FATURASI 11 MİLYAR LİRA

Müfettişler, raylı sistemlerde 'Proje Süre Uzatımı Kaynaklı Proje Bedeli Artışları'nı da incelemek istedi. “Projelerin finansal planlanması yapılmadan ihale edilmesi, sözleşme iş bitim sürelerinin gerçekçi olmaması gibi sebeplerle projelerin sürelerinin uzadığı, bunun da maliyet artışlarına neden olduğu, raylı sistem projlerinde alınan yanlış kararlardan dolayı kamunun yaklaşık 11 milyar Türk Lirası zarar ettiği’’ iddia ediliyor. Ancak müfettişlerin araştırmaları sürerken bu dosyaya da bakanlık müfettişleri tarafından el konuldu. 

4. 125 BİN LİRA AYLIK GELİR UÇURULMUŞ

Müfettişler, Çamlık Mahallesi, Piri Reis Caddesi’ndeki bazı öğrenci yurdu binalarının Kiptaş tarafından Bilim ve İnsan Vakfı’na 49 yıllığına tahsis edilmesi hakkında araştırma başlatmıştı. Bu kapsamda tahsisin yasal dayanağının olmadığı, Kiptaş’ın halihazırda aylık 124 bin 905 lira kira gelirinden mahrum kaldığı belirlendi ancak dosyaya bakanlık müfettişleri el koydu.

5. İSMEK DOSYALARINA DA BAKANLIK EL KOYDU

“2016-2019 Dönemi İstanbul Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları ve Seminerleri (İSMEK) Hizmet Alımı İşi” de mercek altına alındı. Müfettişler bu iş ve işlemlerin tüm yönlerini araştırırken dosyaya bakanlık müfettişleri tarafından el konuldu. 

6. İTFAİYE ARAÇLARI 

İtfaiye Daire Başkanlığı’nca satın alınmış bulunan itfaiye araçlarına ilişkin alım sürecinin incelenmesi için müfettiş görevlendirmesi yapıldı, çalışmalar devam ederken bu dosya da bakanlık müfettişlerine devredildi.

7. İGDAŞ

İGDAŞ ile Boğaziçi Peyzaj İnşaat Müşavirlik Teknik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret AŞ (BİMTAŞ) arasında, 2016 ve 2017 yılında yapılan “3 Boyutlu Kent Modeli Haritası Üzerine Doğalgaz Şebekesinin 3 Boyutlu Modellemesi ve Boru Hatları Bütünselliğinin Sağlanması Hizmeti Alımı Sözleşmesi” ile “3 Boyutlu Uygulama Geliştirme İyileştirme Hizmeti Alımı Sözleşmesi”nin incelenip araştırılması hakkında müfettiş görevlendirildi ancak bu dosya da bakanlık müfettişlerine devredildi.

8. İŞİN YAPILMADI, KİPTAŞ YİNE DE 15,8 MİLYON LİRA ÖDEDİ

Müfettişlerin incelemesinde, Hürriyet Mahallesi, “Kentsel Dönüşüm Projesi” kapsamında Kiptaş ile Nas Yatırım Gayrimenkul arasında 19 Mart 2018 tarihinde “Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Malikleri ile İmzalanmış Sözleşmelerdeki Tüm Hakların Devrine Dair Sözleşme” imzalandığı, buna karşın Kiptaş’ın 15.8 milyon lira, yani sözleşme bedelinin yarısından fazlasını, Nas Yatırım yükümlülüklerini yerine getirmeden ödediği görüldü. Bu dosyaya da el konuldu.

9. BİR ARAZİ SATIŞINDAN 11 MİLYON LİRALIK ZARAR

İBB’nin geçmiş dönemde özel mülkiyetli Başakşehir Mahmutbey’de Şehit Piyade Çavuş Ahmet Öztürk Kışlası içinde yer alan bir askeri alanın 13 milyon 396 bin dolar bedelle (o günkü kurla 41 milyon 234 bin 45 TL) satın alması da müfettiş incelemesine konu oldu. Arazinin bugünkü değeri Türkiye Sınai Kalkınma Bankası ekspertizlerine yaptırılan tespite göre 1 milyon 892 bin dolar. Bakanlık müfettişleri bu konuyla ilgili bir işlem yapmadı. 

10. CAMİ İHALESİNDE 66 MİLYON LİRA ZARAR

Müfettişler, “Selatin Camilerinin İbadete Hazır Halde Bulundurulması Hizmet Alımı İşi’’ ihalesi kapsamında yapılan iş ve işlemler neticesinde 67 milyon 307 bin 129 lira kamu zararı oluştuğu iddiasını incelerken dosyaya el konuldu.

11. ÇAMLITEPE DÖNÜŞÜM PROJESİ

Sarıyer Çamlıtepe’deki gecekondu dönüşümüne ilişkin çalışma ile ilgili belediye başkanlığı, S.S. Oto Sanatkârları Konut Yapı Kooperatifi ve Cemre inşaat Turizm arasında imzalanan protokol çerçevesindeki iş ve işlemler de inceleniyordu.

12.BELEDİYE KASASINDAN VAKIFLARA MİLYONLARCA LİRA AKITILMIŞ

Bazı vakıf, dernek, okul ve spor salonlarına; ulaşım, malzeme, yeme-içme, teşrifat, bakım onarım, tadilat, yer tahsisi, konaklama, personel desteği, spor malzemesi, eğitim materyali, kiralama bedeli, bilişim malzemesi, proje ve tanıtım medya adı altında toplamda 847 milyon 592 bin 858 liralık harcamayla ilgili de inceleme ve araştırmalar yapıldı. 29 adet taşınmazın kira sözleşmeleri iptal edildi. Bu sürece ilişkin incelemelerde, 2015 yılından iptal tarihine kadar 64 milyon 27 bin 585 lira kira ödemesinde bulunulduğu belirlendi. 

Ayrıca İBB tarafından kiralanmak suretiyle ortak proje kapsamında vakıflara tahsis edilen taşınmazlara yapılan döşeme harcamalarının 46 milyon 643 bin 864 lira, 15 Temmuz Derneği ve Türkiye Gençlik Vakfı’nın su, elektrik ve doğalgaz faturalarına yapılan toplam harcamaların 152 bin 203 lira, Vakıf ve Derneklerle yapılan bakım, onarım ve döşeme işleri kapsamında gerçekleştirilen harcamanın ise 54 milyon 122 bin 139 lira olduğu tespit edildi. 

Müfettişler toplamda 164 milyon 945 bin 792 lira mevzuata aykırı harcama olduğunu tespit etti. Bunlarla ilgili eski İBB başkanları Kadir Topbaş, Mevlüt Uysal ve konuya ilişkin meclis kararlarında isimleri bulunan belediye meclis üyeleri hakkında yasal işlem yapılması talebiyle raporu İçişleri Bakanlığı ve Sayıştay Başkanlığı’na gönderdi. Müfettişler yeme-içme işlemlerinin yerindeliği hakkındaki çalışmalarına devam ederken bakanlık müfettişleri çalışmalara el koydu. 

13.HELİKOPTERDEN ZARAR 11 MİLYON LİRA

Metro İstanbul Sanayi Ve Ticaret AŞ tarafından 22 Mayıs 2012 tarihinde KDV dahil 590 bin ABD Doları’na satın alınan 1988 model SIKORSKY S-76B tipi helikopterin 23 Ocak 2019 tarihinde KDV dahil 601 bin 800 liraya satıldığı belirlendi. Müfettiş incelemelerinde Metro İstanbul Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi bu helikopteri alış tarihinden satış tarihine kadar vermiş olduğu kiralama hizmetinden toplamda 3 milyon 220 bin 401 lira gelir elde etmesine karşın 14 milyon 400 bin 340 lira gidere katlandığı görüldü. Helikopter kiralama hizmeti verilmeyen 2018 yılında yalnızca personel ücret gideri olarak 919 bin 589 lira ödemede bulunulmuş. İBB müfettişleri bu çerçevede Metro İstanbul Sanayi ve Ticaret AŞ firmasınca söz konusu helikopterin neden alındığı, alım kararının kimler tarafından verildiği, kiralama işlemlerinin İBB dışında bir yerlere verilip verilmediği, İBB’nin aldığı kiralama hizmetinin yerinde kullanılmış olup olmadığı hususlarının inceleme ve araştırmasını tamamlamadan bakanlık müfettişleri tarafından dosyaya el konuldu. 

14. SEÇİM MASRAFI İBB'DEN ALINMIŞ

Müfettişler, Beltur’un yine İBB şirketlerine yönelik Avrasya Gösteri ve Sanat Merkezi’nde 24 - 30 Mart 2019 tarihleri arasında 35 bin 675 kişiye düzenlediği 3 Milyon 587 bin 500 liralık yemek etkinliğini de inceledi. Bu kapsamda 30 Mart 2019 tarihinde İsper A.Ş. adına yapılmış gibi gözüken akşam yemeği etkinliğine, “Seçim sabahı ilçe teşkilatlarına verilen sandviçler catering” şeklinde bir açıklamanın yapılmış olduğu tespit edildi. 

“Seçim sabahı ilçe teşkilatlarına verilen sandviçler catering” açıklamalı giderin de, 30 Mart 2019 tarihinde Hıdiv Kasrı’nda Hamidiye A.Ş. şirketince yapılmış bir etkinlik olarak gözüktüğü kaydedildi. 

Yine Beltur A.Ş. tarafından söz konusu tarihler arasında; Avrasya Gösteri ve Sanat Merkezi, Galata Kulesi, Hıdiv Kasrı, Miniatürk, Çadır Köşk, Malta Köşkü, Beyaz Köşk, Küçük Çamlıca, Gülhane, Paşa Limanı, Sarı Köşk gibi mekanlarda ve Catering olarak kahvaltı, öğle yemeği, akşam yemeği, kokteyl ve luncbox adı altında organizasyonlar yapıldığı belirlendi. Bu organizasyonlara ilişkin listelerin açıklama kısmında “seçim sabahı ilçe teşkilatlarına verilen sandviçler catering, vefa buluşma yemeği, miting, Kartal A.İ.L., Beyaz Gezi VİP, fuar yemeği, AKP Parti Grup, Binali Bey, Binali Beyin korumaları ve Beşiktaş İlçe Teşkilatı’’ gibi ifadelere yer verildiği ifade edildi.

Müfettişler bu konuya ilişkin “Elde olunan ilk bilgi ve belgeler ışığında, kamu kaynaklarının siyasi çalışmalar için kullanılmış olabileceği ve bunun gizlenmesi için içerik itibariyle sahte belge üretildiği kanısı oluşmuştur’’ notunu düştü. 

15. FATİH’TE ARAZİ VURGUNU

Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş’ın damadı Ömer Faruk Kavurmacı’nın ortak iş yaptığı Metal Yapı Konut’tan satın alınan Fatih Vatan Caddesi’ndeki arazinin satış süreci, İBB müfettişleri tarafından incelendi. Müfettişler, belediyenin bu süreçte on milyonlarca dolar zarara uğratıldığını tespit etti. Şirketin o günkü yönetim Kurulu başkanı Ömer Saçaklıoğlu’nun, İBB’ye yazdığı dilekçeler de ortaya çıktı. Dilekçelerden biri süreçten Cumhurbaşkanı’nın da haberdar olduğunu gösteriyor. Müfettişler tarafından hazırlanan raporda “Belediye Başkanlığımızca satın alınarak ödemesi yapılan mezkur taşınmazların alım gerekçesinin bulunmaması, alındıktan sonra imar planlarının değiştirilmesi ve ilk tespitler birlikte değerlendirildiğinde, birilerinin özel çıkarına Büyükşehir Belediyemizin zarara uğratılmış olduğu anlaşılmıştır’’ denildi. İBB, sorumlular hakkında soruşturma açılmasını istedi ancak dosyaya el koyan İçişleri Bakanlığı hâlâ harekete geçmedi. 

16. SU ŞİRKETİNE 3 AYRI FİYAT

İBB Müfettişlerinin incelediği dosyalardan en dikkat çekenlerde biri de Hamidiye Kaynak Suları şirketinin Güven Su şirketini satın alması sürecine ilişkin. Şirket, Güven Su hisselerinin tamamını 23 Haziran 2016 tarihinde 75 Milyon liraya, o günkü kurla 26.8 Milyon dolara alıyor.

Müfettişlerin ilk inceleme ve araştırma neticesinde hazırlanan raporda özetle “Güven Su San. ve Tic. A.Ş. unvanlı firmanın 2016 yılı şirket değerine ilişkin iki farklı değerleme tutarı bulunduğundan, Hamidiye Kaynak Suları San. Tur. Tic. A.Ş. tarafından mevcut bilgi, belge ve sektör tecrübeleri çerçevesinde yeniden yapılan şirket değerlemesi sonucunda ise Güven Su Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin 2016 yılı şirket değerinin 25 Milyon TL olarak değer biçildiği, şirket değerine yönelik kullanılan veriler sabit olmasına rağmen 75 Milyon 10 bin 329 lira, 112.8 Milyon TL ve 25 Milyon TL olmak üzere 3 farklı değer takdirinin ortaya çıkmış olması, bağımsız denetim firmaları tarafından hazırlanan değerleme tutarlarının gerçeğe aykırı bilgi/belgelerle hazırlanma ihtimali yönünde kuvvetli suç şüphesinin varlığını ortaya koydu'' denildi. 

Ayrıca raporda bu durumun ancak adli makamlarca yapılacak soruşturma neticesinde şüpheden uzak biçimde tam ve kesin olarak ortaya konabileceği dikkat çekilerek raporun acilen İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı'na gönderilmesi gerektiğini vurguladı. Bu dosyaya da el koyan bakanlık müfettişleri işlem yapmadı.