İstifa eden de kıdem tazminatı alabiliyor

DUVAR - Kendi isteğiyle işten ayrılan yani istifa eden işçinin belli koşullarda kıdem tazminatı alma hakları bulunuyor. Kıdem için bir işçinin aynı işyerinde en az 1 yıl çalışması ve isteği dışında işten ayrılması gerekiyor. Ayrıca, askere gidecek olan ile evlendikten sonra 1 yıl içinde işinden ayrılan kadın, kıdem tazminatını almaya hak kazanıyor.

Uzmanlar vatandaşın kafasında belli bir yerde uzun süre çalıştıktan sonra istifa edenin kıdem tazminatı alacağıyla ilgili yanlış bir algı olduğuna dikkat çekiyor. Bu yanlış anlaşılma 15 yıl ve 3600 gün primle kıdem tazminatı alma hakkını kazanmasından kaynaklanıyor. Ancak bu şart da tüm çalışanlar için geçerli değil.

SGK'DAN YAZI ALMAK ŞART

8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olup, 15 yıl sigorta süresi ve 3600 gün prim şartını tamamlayarak yaşın dolmasını bekleyenler, SGK’dan “Emeklilik hakkı elde etmiştir” yazısı alarak işverene verip istifa ederse, kıdem tazminatı alabiliyor. 8 Eylül 1999’dan sonra işe başlayanlar için aynı şartlar maalesef geçerli değil. Bu konuda hata yapılıyor.

15 yıl ve 3600 günün dışındaki istisna ise 25 yıl ve 4500 gün şartıdır. Bir başka deyişle 8 Eylül 1999’dan sonra ilk kez sigorta girişi olanların en az 4 bin 500 gün primi ve ilk sigorta tarihinden sonra 25 yıl geçmiş olacak. (Aynı işyerinde olması gerekmiyor.) Bu durumdaki işçiler, çalıştıkları yerde 1 yılı tamamladıysa istifa etmeleri halinde kıdem tazminatına kavuşur. İşveren bu işçiye kıdemi ödemek zorunda.

KIDEM NASIL HESAPLANIYOR?

Her 1 yıllık çalışma karşılığında 1 aylık brüt ücret tutarında tazminat alınıyor. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Tazminat hesabında ücretin yanı sıra düzenli olarak sağlanan tüm para ve para ile ölçülebilen menfaatler de (yol parası, yemek parası, düzenli ikramiye gibi) dikkate alınıyor.

Çalışmakta olduğu işyeri, bir belediye (büyükşehirlerde büyükşehir belediye) sınırını aşacak şekilde taşınırsa, işçi ile işveren arasında var olan hizmet sözleşmesinde aksi yazmıyorsa işçi yeni adrese gitmek zorunda değil. Bu durumda da hizmet sözleşmesinin esaslı unsurlarından biri değiştirildiği için işveren, işçilerine kıdem tazminatı ödemek zorunda. Başvuru 6 işgünü içinde yapılmalı.

DOĞUM YAPANLAR

İşten kendi isteğiyle (istifa) ayrılan işçinin tazminat hakkı yok. Yasal düzenleme açısından hamilelik veya doğum nedeniyle işten ayrılmalar istifa olarak değerlendirildiğinden, bu nedenlerle işten ayrılan işçi tazminat haklarından vazgeçmiş sayılıyor. İş sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmamasına karşın, ücret artışlarındaki anlaşmazlık nedeni ile işten ayrılan işçi istifa etmiş sayılır ve herhangi bir tazminat hakkı oluşmaz. Malullük aylığı nedeniyle işten ayrılan tazminata hak kazanır. İşyerinden kıdem tazminatı talep etmek için 10 yıllık zamanaşımı süresi var. Kıdem tazminatı hesaplanırken sadece Damga Vergisi (binde 7.59) kesilir, başka kesinti yapılmaz. İşçi, işyerinde çalışırken işin ve işyerinin niteliğinden kaynaklanan bir hastalığa veya hayati tehlikeye maruz kalırsa, iş akdini feshedip, kıdem tazminatı alabilir. Meslekte en az 5 yıl çalışmış olan gazeteciler istifa etseler dahi kıdem tazminatı alabilir. Kıdem hakkı gazetecinin mesleğe ilk giriş tarihinden itibaren hesaplanır. (Kaynak: Posta)