İYİ Parti’den 8 başlıkta Parlamenter Sistem önerisi

ANKARA - İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, uzun süredir üzerinde çalıştıkları İyileştirilmiş ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sistemin çerçevesini çizdi. 

AKŞENER’DEN PARLAMENTER SİSTEM İÇİN 8 İLKE

Hazırladıkları sisteminin 8 ilke kapsamında oluşturulduğunu belirten Akşener, bu ilkeleri ‘Tarafsız Cumhurbaşkanı’, ‘Çoğulcu Demokrasi, Katılımcı Yönetim, Güçlü Meclis’, ‘Kuvvetler Ayrılığı ve Güçlü Denetim’, ‘Hukukun Üstünlüğü ve Tam Bağımsız, Tarafsız Yargı’, ‘Devlette Liyakat’, ‘İnsan Hakları, Bireysel Özgürlükler, Güçlü Sosyal Devlet, Güçlü Sivil Toplum, Güçlü Gençler’, ‘Özgür Basın’, ‘Adil ve Özgür Seçimler’ olarak açıkladı.

Akşener, partisinin bugünkü grup toplantısında "İyileştirilmiş ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem"e ilişkin ilkeleri şu şekilde açıkladı:

'CUMHURBAŞKANININ GÖREV SÜRESİ 6 YIL OLACAK'

1. İLKE: TARAFSIZ CUMHURBAŞKANI

- İyileştirilmiş ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de Türkiye Cumhuriyeti, Başbakan ve Bakanlar Kurulu tarafından yönetilecek.

- Cumhurbaşkanı’nın, hiçbir partiyle bağlantısı olmayacak. Cumhurbaşkanlığı makamı, tarafsız ve partiler üstü bir şekilde devleti ve milletin birliğini temsil edecek.

- Cumhurbaşkanı’nın görev ve yetki alanı, demokrasinin tıkandığı alanlarda, kurumlar arasından hakemlik vazifesini ifa eden, devletin en üst organı şeklinde düzenlenecek.

- Keyfi uygulamalarla elinden alınan yasama gücü, yeniden Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne devredilecek.

- Genelkurmay Başkanı, MİT Başkanı, Diyanet İşleri Başkanı, büyükelçiler ve valilerin atanmasında üçlü kararnameyle Cumhurbaşkanı söz sahibi olacak.

- Cumhurbaşkanı, yalnızca bir dönem görev yapabilecek ve görev süresi 6 yıl olacak. Görevi sona eren Cumhurbaşkanı aktif siyasete dönemeyecek.

'SİSTEM ÇOĞULCULUĞA DAYANACAK'

2. İLKE: ÇOĞULCU DEMOKRASİ, KATILIMCI YÖNETİM, GÜÇLÜ MECLİS

- İyileştirilmiş ve Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, çoğulculuğa dayanacak. Çatışmacı, dışlayıcı siyasetin aksine uzlaşmacı ve kapsayıcı siyasetin yapılmasını sağlayarak, öncelikle demokrasimizi güçlendirecek.

- Ülke yönetimi tek bir kişinin değil, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu’nun yetkisinde olacak.

- Hükûmeti kurma ve hükûmet etme süresi, adil ve serbest seçimlerle oluşan Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından belirlenecek. Tek bir partinin milletvekili sayısının, hükûmet kurma yeterliliğine sahip olmaması hâlinde koalisyon hükûmetleri kurulacak. Ama koalisyon hükûmeti kurulmadan önce, şeffaf yönetim anlayışıyla partiler arasında yapılacak koalisyon protokolü, milletimizle açık bir biçimde paylaşılacak.

- Meclis dışından Bakan atanamayacak. Bakanlar, Başbakan tarafından milletvekilleri arasından seçilecek ve tek kişiye karşı değil, hem kurul olarak birlikte, hem de her bir bakan ayrı ayrı olmak üzere milletin seçtiği meclise karşı sorumlu olacak.

- Yasama yetkisi ve gücü, sadece Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde olacak.

- Anayasa Mahkemesi’nin üyeleri, Hâkimler Savcılar Kurulu, Sayıştay, Yüksek Seçim Kurulu, YÖK’ün yerine kurulacak olan, Türkiye Yükseköğretim Kurumu, ve RTÜK üyelerinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından nitelikli çoğunluk ile seçilmeleri sağlanacak.

- Merkezi yönetimle, yerel yönetimler arasındaki yetki dağılımı iktidar ve muhalefet belediyesi ayrımı olmadan milli iradeye saygı duyulacak şekilde düzenlenecek.

'MERKEZ BANKASI BAŞKANI BAKANLAR KURULU TARAFINDAN 5 YILLIĞINA ATANACAK'

3. İLKE: KUVVETLER AYRILIĞI VE GÜÇLÜ DENETİM:

- Devletin veya siyasetin hiçbir kurumu, Anayasa ve yasalardan aldığı yetkiyi aşarak,
başka bir kurum üzerinde vesayet kuramayacak.

- Merkez Bankası’nı müdahalelere kapatacağız. Merkez Bankası’nın bağımsızlığını zedeleyecek hiçbir uygulama ve düzenlemeye müsaade edilmeyecek. Politika araçlarını ve tüm enstrümanlarını bağımsız olarak kullanabilecek.
Merkez Bankası Başkanı, Bakanlar Kurulu tarafından 5 yıllığına atanacak.

- Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Sermaye Piyasası Kurumu, Rekabet Kurumu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Enerji Piyasası Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu gibi idari ve mali özerkliğe sahip kurumlar olacak. En az, yüzde 25 oranında kadın üyelerden oluşacak bu kurulların, başkan ve üyeleri, en fazla iki defa olmak üzere, dört yıllığına Bakanlar Kurulu tarafından atanacak.

'TİCARİ SIR UYGULAMASINA SON VERİLECEK'

- Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk Milleti adına, bütçenin kabulü ve denetiminde etkin hale gelecek. Keyfiyetle yapılan ödenek üstü harcama uygulamasına son verilecek. Ödenek üstü harcama ihtiyacının ortaya çıkması halinde Bakanlar Kurulu, meclise ek bütçe kanun tasarısı sunacak.  

- Sayıştay’ın denetim yetkileri artırılacak. Hükûmetin bütün harcamaları, istisnasız olarak Sayıştay denetimine açık olacak. Harcamaların nerelere ve ne miktarda yapıldığı, şeffaf bir şekilde Sayıştay tarafından incelenecek. Milletin parasını harcarken sığınılan, “Ticari Sır” saçmalığına son verilecek.

- Türk Denetim Yasası acilen hayata geçirilecek.

HSK YAPISI DEĞİŞECEK

4. İLKE: HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ VE TAM BAĞIMSIZ, TARAFSIZ YARGI

- Ceza yargılamasında, soruşturma evresinin daha etkin, güvenilir ve hızlı olmasını sağlamak adına yalnızca soruşturma evresinde görevli olmak üzere, Adli Kolluk Sistemi kurulacak.

- Anayasaya, hâkim ve savcıların coğrafi teminatını sağlayan hüküm konulacak. Aynı zamanda, Hâkim ve Savcılar Kurulunun yapısı ve üye atama sistemi de değiştirilecek.

- Hâkim ve Savcılar Kurulu, en az 5’i kadın olmak üzere, 15 üyeden oluşacak. Adaylar, yargı kurumlarımız, barolar, üniversiteler tarafından önerilecek, ve Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından, üye tam sayısının en az 3’te ikisinin oyuyla seçilecek.

- HSK üyeleri bir kez seçilecek ve görev süreleri 5 yıl olacak. Adalet Bakanı, ya da onun adına Adalet Bakanı Müsteşarı, kurulun gözlemci üyesi olarak toplantılara katılabilecek. HSK Başkanı, kurul tarafından gizli oyla ve üye tam sayısının salt çoğunluğunun oyuyla seçilecek.

ÜNİVERSİTELER ÖZERK HALE GETİRİLECEK: KURUM DIŞI REKTÖR ATANAMAYACAK

5. İLKE: DEVLETTE LİYAKAT

- Devletin her kademesinde, liyakat esas alınacak, torpilin yeni adı haline gelen mülakat kaldırılacak.

- Üniversiteler hem idari, hem de akademik olarak özerk hale getirilecek.

- Üniversitelerde kurucu rektör atamaları haricinde kurum dışından rektör atanmasına son verilecek. Öğretim üyeleri, kendi üniversitelerinin rektörünü aday olan öğretim üyeleri arasından, kendileri seçecek. En fazla oyu alan rektör adayı, Türkiye Yükseköğretim Kurulu’na bildirilecek. Nihai atama, Türkiye Yüksek Öğretim Kurulu tarafından yapılacak.
Fakültelereyse, o fakültenin uzmanlığı dışından dekanlar atanmayacak. Dekan, fakültenin öğretim üyelerinin oylarıyla belirlenecek ve rektör tarafından atanacak.  

- Askerî Liseler ve Harp Akademileri yeniden açılacak. GATA’nın yapısı yeniden düzenlenerek, Askerî hekimlik alanında eğitim vermesi ve ordumuzun ihtiyaçları doğrultusunda sağlık çalışanları yetiştirmesi sağlanacak.

- "Kamu Denetçiliği Kurumu” çatısı altında, “Devlet Liyakat Kurulu” oluşturulacak. Liyakat Kurulu’nun üye sayısı, üye seçimi, çalışma usul ve işleyişiyle, görevleri, kanunla belirlenecek.

'SİVİL TOPLUM GÜÇLENDİRİLECEK'

6. İLKE: İNSAN HAKLARI VE BİREYSEL ÖZGÜRLÜKLER, GÜÇLÜ SOSYAL DEVLET, GÜÇLÜ SİVİL TOPLUM, GÜÇLÜ GENÇLER

- Sivil toplum güçlendirilecek. Hak savunuculuğunu özgürce yapmaları için, önlerindeki engeller kaldırılarak demokrasiye olan katkıları arttırılacak.

- Her vatandaşımız, düşünce ve ifade özgürlüğünü, barışçıl protesto hakkını kullanabilecek.

- Gençlerin ifade olanakları artırılacak.

- Türk Ceza Kanunu’nda, “kadın cinayeti ve kadına karşı şiddet suçu” düzenlenecek.

- Sanat kurumlarının siyasete alet edilmeksizin, özgürce yönetilmesi ve bütün sanat dallarındaki sanatçılarımızın, sosyal güvenlik haklarına kavuşmaları için gerekli yasal düzenlemeler yapılacak.

7. İLKE: ÖZGÜR BASIN

- Medya patronlarının diğer iş kollarındaki yatırımları çok sıkı denetlenecek. Gerektiğinde, denetlemek için Rekabet Kurumu devreye sokulacak.

SEÇİM BARAJI YÜZDE 5’E İNDİRİLECEK

8. İLKE: ADİL VE ÖZGÜR SEÇİMLER:

- Seçim barajı yüzde 5’e indirilecek.

- YSK’nın yapısı ve işleyişi ile ilgili gerekli düzenlemeler yapılacak son dönemde yaşanan güvensizliklere meydan verilmeyecek. Yüksek Seçim Kurulu’nun, seçime ilişkin kararlarına karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvurulabilecek. (DUVAR)