Kadınlar Pazarı'nda kadınlara yer yok: Adımızı kullanıp dükkan sattılar

TRABZON - Trabzon'da köylü kadınların kendi ürettiği ürünleri sattığı Tarihi Kadınlar Pazarı, Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından 2019 yılında yıkıldı. Yerine 5 yıl sonra yapılan 'Trabzon Büyükşehir Belediyesi Kadınlar Hali' tabelası asılan Kadınlar Pazarı son halini aldı. Eskisine göre daha büyük ve daha fazla alana sahip olmasına rağmen Kadınlar Pazarı'nda kadınlara ayrılan yer eski pazar alanın 5'te biri kadar kaldı. Üstelik kadınlara ayrılan tezgahların büyüklüğü birer metrekare oldu.

Kadınlar Hali'nin büyük bölümünün ayrıldığı toplamda 100 adet bulunan dükkanlar ise 5 Eylül 2023 - 8 Eylül 2023 arasında yapılan ihaleler ile en uygunu 870 bin TL'den en pahalısı ise 5 milyon 360 bin TL'den açık artırma ile satıldı.

Köylü kadınlar kendilerine ayrılan yerlere ürünlerini sığdıramayacaklarını ve yeni pazarda satış yapmalarının mümkün olmadığını söylediler. Büyükşehir Belediyesi'nin kadınların ismini kullanarak dükkan satışı yaptığını kendilerini ise kovduklarını ifade ettiler. Ayrıca kadınlardan girişte hava parası olarak 150 bin liralık bir ücret istendiği iddia edildi.

'KADINLAR HALİ İLE ALAKASI YOK'

Tarlasında yetiştirdiği ürünleri geçici olarak kurulan pazarda sergileyen Fatoş Yılmaz, yeni binada kadınlara ayrılan yerin çok az olduğunu söyledi. Yıllardır tarlalarından getirdikleri ürünleri satarak geçimlerini sağlamaya çalıştıklarını kaydeden Yılmaz, 2 dönümlük yerden çıkardığı ürünleri satmak için kendilerine verilen yerin 1 metre karelik bir alan olduğunu dile getirdi.

Ürünlerinin yeni pazardaki tezgahlara sığmayacağını kaydeden Yılmaz, "Bizim için idareten yapılan bu pazar yerinde alanımız daha fazla. Biz kadın olarak emek verip halka organik ürünler üretiyoruz fakat belediye 'Kadınlar Hali' diye yaptığı yerde bize yer ayırmıyor. O binanın adı 'Kadınlar Hali' ama kadınlarla hiçbir alakası yok, tamamen ticari amaçlarla esnafa kuruldu. Kadınların ismini kullanıp esnaflar iş yapacak ama biz kenarda sığıntı gibi duracağız. Bir de bizden giriş ücreti talep ediyorlar" dedi.

'ORANIN ADINI DEĞİŞTİRSİNLER'

Köyünden getirdiği, yumurta, peynir, tereyağı, fasulye gibi ürünleri satmaya çalışan Asiye Korkmaz da bir metrelik tezgahlara ürünlerinin sığmayacağını söyledi. "Adı 'Kadınlar Pazarı' ama yaptıkları esnaf pazarı" diyen Korkmaz, belediyenin kadınlara yeni yer değil esnaflara satmak için dükkan yaptığını söyledi.

Yıkılan Tarihi Kadınlar Pazarı'nda geniş tezgahlara sahip olduklarını belirten Korkmaz, "Eski pazarın büyük kısmı kadınlara aitti. Madem Kadınlar Pazarı olarak yapıldı orası kadınlara ihtiyacı kadar yer verilsin. Ya da oranın adını değiştirsinler. Orası Kadınlar Pazarı değil, AVM oldu. Keşke eski yerimiz korunsaydı. Yıkılırken bizlere "Size çok daha güzel yer yapacağız" dediler, bizi kandırdılar. Köy kadınları, sütünü, peynirini, lahanasını, pırasasını getirip satması için o pazar vardı fakat yeni yerde onlara yer verilmedi. Yeni pazar yeri bu haliyle başlarsa oraya gelmemizin bir anlamı olmayacak ve bu işi mecburen bırakacağız. Bu geçici yer ne zaman yıkılırsa o zamana kadar pazarcılığa devam edeceğiz" diye konuştu.

'SORUNU ÇÖZMEZLERSE GİDİP BELEDİYENİN ÖNÜNDE SATACAĞIM'

Kadınlar pazarının en eski pazarcılarından Asiye Bıyıklı da belediyenin kendilerini esnaflara dükkan satmak için kullandığını dile getirdi. Yıllardır bu pazarlarda tarlada ektiklerini satarak çocuk büyütüp okuttuklarını kaydeden Bıyıklı, "Bize ayrılan yer kedi gozeri (kedilere yemek verilen kap) kadar. Biz getirdiğimiz ürünleri orada satamayız. Üçkağıtçılık yapıldı. Kadınlar olarak bizim ismimizi niye kullanıyorlar? Biz bu duruma isyan ediyoruz. Avukat tutsak, mahkemeye versek, neye güveneceğiz ki savcısı hakimi bunlardan yana. Bir de bunlara oy verip başa getirdik. Kadınlar Pazarı'nı da elimizden aldılar. Ben Akçaabat'tan her gün buraya yük taşıyorum" sözlerini kullandı.

Bıyıklı, mağduriyetlerini anlatmak için Büyükşehir Belediyesi'ne gittiklerinde Başkan Zorluoğlu ile görüştürülmediklerini de belirterek "Orada olduğu halde olmadığını söylediler. Sorunumuz çözülmezse ürünleri götürüp belediyenin önünde satacağım" dedi.

'BİZİ RESMEN KOVDULAR'

Pazarda yıllardır, lahana, marul, pazı gibi bahçesinde yetiştirdiği ürünleri satan Nadiye Kahveci, belediye tarafından kandırıldıklarını söyledi. Kahveci, "Kadınlar için 'yeni pazar yeri açacağız' diye mitinglerde söylediler ama yapılan yer hep ticarethane. Biz o kadarcık yere hangi ürünümüzü koyup satacağız. Oraya koyabileceğimiz en fazla 4-5 bağ lahana, pazı olur. Biz sandık ki eski pazardaki gibi yarısı kadınların olacak. Köylüler oraya mümkün değil sığmaz. Bizi oradan resmen kovdular. Bunun için sonuna kadar hakkımızı savunacağız, sesimizi duyuracağız" diye konuştu.

'PARASI OLAN HAKLARIMIZ SATILDI'

Pazarda mısır unu, tereyağı, lahana satarak geçimini sağlamaya çalışan Havva Aydın da belediyenin kendilerini mağdur ettiğini dile getirdi. Trabzon'da kadınların üretime katılacağı tekstil atölyeleri, fabrikaların olmadığını kaydeden Aydın, buna karşın da kendilerinin ekip biçerek, hayvan bakarak ürettiklerini burada satarak geçimlerini sağlamaya çalıştıklarını anlattı.

Aydın, "İsmini göstermelik olarak 'Kadınlar Hali' diye koydular ama içini ticarethane yaptılar. Mağduriyetimizi görüşmek için Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Zorluoğlu ile görüşmeye gittik. 'Başkan yok' deyip bizi gönderdiler. Halbuki biz oradayken başka bir ilçe belediyesinden başkanla görüşmeye gelmişlerdi. Bizi aşağılıkça kapıdan geri çevirdiler. Parası olana bizim haklarımız satıldı" diye konuştu.

'HEPSİ BİZİ ÇIKARMAK İÇİN SÖYLENMİŞ YALANLARMIŞ'

Kadınlar Pazarı'nın eskilerinden Nadire İleri de ilerleyen yaşına ve sağlık sorunlarına rağmen geçimini sağlamak adına her gün Akçaabat'tan mandalina, fasulye, barbunya, patates gibi ürünlerini satmak için pazara gelenlerden.

Yıllardır iş yaptıkları Kadınlar Pazarı'nı belediyenin yıkıp ellerinden aldığını şimdi de ufacık yerlere büyük paralar istediğini belirten İleri, "Buradaki köylü kadınları tarlasından ne çıkıyorsa buraya getiriyor. Çalışma masasından bile küçük tezgaha bunlar sığmaz. Kadınlar Pazarı diye kadınların ismini kullanıp göstermelik bir yer ayrıldı bizlere. 'Biz kadınlara daha iyi, rahat edebilecekleri, ısınması olan bir yer yapacağız' diye eski pazarımızı yıktılar. Hepsi bizi pazardan çıkarmak için söylenmiş yalanlarmış. Evdeki tüpüm bitti, 1 haftadır dolduramıyorum. Burada istedikleri bedelleri biz nasıl karşılayalım?" sözlerine yer verdi.

CHP'Lİ VEKİL SUİÇMEZ: BU YANLIŞTAN DÖNÜLMELİDİR

Trabzon'un TBMM'deki tek kadın temsilcisi olan CHP Milletvekili Sibel Suiçmez, Kadınlar Pazarı'nın Trabzon'un kültürünün bir parçası olduğunu ve kadın emeğinin değerlendirilmesi hususunda önemli katkıları olduğunu söyledi.

Tarihi pazarın yerine yapılan Kadınlar Pazarı'nda kadınlara yeterince yer verilmemesinin kadın emeğinin görülmemesine neden olacağını kaydeden Suiçmez, "Kadınların bizzat kendi emeğiyle yetiştirdikleri ürünleri sergileyebileceği, geçmiş kültürüne uygun haliyle muhafaza edilmelidir. Bu yapılmadan sadece ticari gözle bakılması ve kadın üreticilere yeterince yer ayrılmaması kabul edilemez. Trabzon kadın dostu bir kent fakat yapılan uygulamalarla bu özelliklerini terk ediyor. Kadınların isminin kullanılıp emeğinin görülmeyeceği şekilde dizayn edilmesi yanlışından bir an önce dönülmesi gerekir" değerlendirmesinde bulundu.