Kar yağıyor Selim İleri’nin hayatına

Burcu Aktaş bu.aktas@gmail.com

“Ama o hep, ta Cumartesi Yalnızlığı’ndan bu yana izini sürdüğümüz verimli kanalı edebiyatımızın. O hep Selim İleri.” Füsun Akatlı’nın bu cümlelerini okuyunca ancak bu kadar güzel ve haklı anlatılabilir diyor insan. Bugüne dek edebiyatın her alanında verilmiş 72 kitapta hep Selim İleri kalabilmek...

Ayşe Sarısayın’ın ve Selim İleri’nin büyük emeklerle hazırladığı ‘O Aşk Dinmedi’nin hemen başında karşılaşıyoruz bu alıntıyla. ‘O Aşk Dinmedi’, Selim İleri’nin 1967’de Yeni Ufuklar dergisinde yayınlanan ilk yazısından bugüne dek nasıl “hep Selim İleri” olduğunu ve kaldığını anlatan önemli bir eser.

Öneminin başlıca iki sebebi var. Birincisi Selim İleri’nin edebiyattaki elli yılını değerlendirişindeki açıksözlülüğü ve tüm hesaplaşmalara içtenlikle kalkışması. İkincisi Ayşe Sarısayın’ın muhteşem bir Selim İleri okuması yaparak takdir edilesi bir özenle yazarın edebiyatına dair bir kılavuz yaratması. Kitabın aynı zamanda iyi bir okur (hem Sarısayın hem de İleri açısından) olmanın inceliklerini gösteren bir rehber olduğunu da söylemeliyim.

Selim İleri’nin farklı farklı kitaplarında yazarı esinleyen olayları ya da yazarları okumuşluğumuz vardı. Ama ilk kez bütünlüklü olarak karşımızdalar. Bunu Sarısayın’ın yaptığı kurgu ve arkeolojiye borçluyuz. Söyleşi, Selim Bey’in kitaplarının yayınlandığı tarihe göre ilerliyor. Bahsi geçen her kitaptan öyle bölümler seçmiş ki Ayşe Sarısayın, o bölümde anlatılanlar somut örneklere dönüşüyor.

OKURU HÜZÜNLÜ BİR DENEYİM BEKLİYOR

‘O Aşk Dinmedi’yi okurken Selim İleri’nin eserlerine etki eden büyük küçük tüm olayları, kitapları, filmleri görmenin yanı sıra bir yazarın toplumsal olaylara yaklaşım biçimini görüyoruz. Yakın edebi hatta politik tarihimizin Selim İleri özelinden bir röntgeni de diyebiliriz okuduklarımıza.

Yaklaşık bir yılda hazırlanan kitabın sürecini Ayşe Sarısayın özetlerken, “Mevsimlerle birlikte gündemler de değişti, hem ‘içerde’ hem de ‘dışarda’, akıl almaz bir hızda,” diyor. Dışarıdaki gündemin çalışmayı kuşatmasından, ölenlerden ve hayatta kalışın utancından bahsederken, “Bu kitabı hazırlamanın anlamsızlaştığı, her şeyin boş ve gereksiz hissedildiği anlar oldu,” diyor Sarısayın. Ama iyi ki Selim İleri’yi çalışmayı sürdürmek için ikna etmiş, iyi ki gündeme teslim olmamışlar diyor insan ‘O Aşk Dinmedi’yi bitirdikten sonra.

Selim İleri’nin  50 yıla sığdırdığı roman, anlatı, öykü, deneme, şiir, oyun, senaryo, inceleme, derleme gibi edebiyatın her alanına yayılmış 72 kitabının yazılış serüveni eşliğinde okuru bir hüzünlü okuma beklediğini de belirtmeliyim.