Kayıhan Pala: Alarma geçmeliyiz, normalleşme konuşulamaz

ANKARA - Türkiye’de ilk korona virüsü vakasının görüldüğü 11 Mart’tan bu yana iki ay geçti.  Şu ana kadar 143 bin 114 vaka tespit edilirken, virüs nedeniyle 3 bin 952 kişi öldü. Küresel bir kriz haline gelen salgında, vaka sayılarındaki düşüşe paralel olarak başlatılan “normalleşme” süreci, alışveriş merkezleri başta olmak üzere berber, kuaför ve güzellik salonu gibi işletmelerin açılması ile tartışmalı bir hal aldı.

TÜRKİYE’DE VİRÜS BULAŞTIRMA KATSAYISI  R0 1.56

Süreci, “kontrollü sosyal hayata geçiş” olarak nitelendiren Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, yaptığı son açıklamada, “Salgının 5'inci haftasından itibaren istikrarlı bir iyileşme içindeyiz. Şu anki şartlarda, salgın kontrol altında” ifadelerine yer verdi.

‘R0’ değeri olarak bilinen ve bir kişinin kaç kişiye virüs bulaştırdığını gösteren sayıyı açıklayan Bakan Koca, Türkiye'de R0 değerinin şu anda 1,56 olduğunu söyledi. Koca, "R0 değerinin İstanbul'da bir bölgede 16'ya kadar çıktığını biliyoruz ama il bazında baktığımızda 4,5 ila 5'i gördüğümüz dönemler oldu. Şu anda Türkiye genelinde virüs bulaştırma katsayısı 1,56 olduğunu söyleyebilirim" dedi.

MERKEL '1'İN ÜSTÜNE ÇIKARSA ZORLANIRIZ' DEMİŞTİ

Bakan Koca, R0 değerini '1,56' olarak açıklarken, korona virüsü salgınını kontrol altına aldığını açıklayarak kısıtlamaları hafifleten Almanya’da, virüsün yayılma hızı yeniden yükselişe geçti. Almanya Başbakanı Angela Merkel, geçtiğimiz haftalarda yaptığı açıklamada, tedbirlerin temkinli bir şekilde hafifletilmesinden yana olduğunu söylemiş ve R0 değerinin 1’in üzerine çıkması halinde sağlık sisteminin salgınla başa çıkmakta zorlanacağının altını çizmişti.

'EĞER RAKAMLAR 1.56 İSE İVEDİ OLARAK ALARMA GEÇMEMİZ GEREKİYOR'

Türk Tabipleri Birliği (TTB) Covid–19 İzleme Grubu Üyesi ve Halk Sağlığı Uzmanı Prof. Dr. Kayıhan Pala,  Almanya Başbakanı Merkel’in açıklamalarının altını çizerek, “Eğer rakamlar 1.56 ise ivedi olarak alarma geçmemiz gerekiyor” dedi.

Türkiye’de salgına ilişkin epidemiyolojik verilerin kamuoyu ile paylaşılmadığını belirten Pala, “Almanya Başbakanı Merkel, temel üreme katsayısının 1’in üzerine çıkması durumunda sağlık sisteminin buna yanıt veremeyeceğini, iflas edeceğini söylemişti. Bu kadar önemli bir kavramdan söz ederken, Türkiye’de normalleşmeyi konuşuyorsak burada çok büyük bir problem vardır. R0 değerinin illere hatta ilçelere göre hesaplanmasında büyük yarar var. R0 değerinin yanı sıra “ikincil atak hız” da hesaplanmalı. Bu da hastalığın ikinci en uzun kuluçka döneminde nüfus içerisinde yakalanan kişi sayısını gösteriyor. Bu değer giderek azalmalı ki, biz salgının kontrol altında olduğunu anlayabilelim. Ama şu ana kadar ikincil atak hızına ilişkin açıklanmış bir veri yok” ifadelerine yer verdi.

'KARARLAR EKONOMİK GEREKÇELER İLE ALINDI'

R0 değerinin 1.56 olduğu bir dönemde salgının kontrol edilebilir aşamaya geldiğini söylemenin mümkün olmadığını vurgulayan Kayıhan Pala, yürütülen sürecin de 'normalleşme' değil, 'yeniden açılma' süreci olduğunun altını çizdi.

Kayıhan Pala, 'yeniden açılma' sürecinde alınan kararların epidemiyolojik veriler ışığından ziyade tamamen ekonomik gerekçeler ile alındığını belirterek, şöyle konuştu:

“Pandemi öncesi döneme aynen dönmek diye bir kavram asla olmamalı. Yaşam alanlarının, ticari alanların yeniden açılmasını bir takvime bağlayabiliriz, ancak R0 değerinin 1.56 olduğu bir dönemde bunlar tartışmaya açılamaz. Bunun mutlaka 1'in altına inmesi ve en azından hastalığın kuluçka süresi kadar -yani 14 gün- birin altında seyrediyor olması gerekir ki, biz bu takvimi konuşmaya başlayalım. Bu koşullarda henüz salgının kontrol edilebilir aşamaya geldiğini söylememiz mümkün değil. Yani AVM'lerin, turizm sezonunun açılması ve üniversite sınavının haziran ayında yapılması doğru değil. Bunları konuşamayız.”