Kenan Kocatürk: Kitap alımlarında kamu bütçeleri artırılmalı

DUVAR - Tüyap Fuarcılık Grubu tarafından Türkiye Yayıncılar Birliği iş birliği ve Adana Valiliği, Adana Büyükşehir Belediyesi, Çukurova Fuarcılık A.Ş. desteği ile düzenlenen Çukurova 16'ncı Kitap Fuarı, 14 – 22 Ocak 2024 tarihleri arasında Tüyap Adana Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi’nde gerçekleşecek.

Fuar, bu yıl 300’e yakın yayınevi, marka ve sivil toplum kuruluşunun katılımıyla düzenlenecek. 2024 yılının ilk kitap fuarı panel, söyleşi, şiir dinletisi ile çocuk etkinliklerinden oluşan 93 kültür etkinliğine ev sahipliği yapacak.

Fuarın açılışında Türkiye Yayıncılar Birliği Başkanı Kenan Kocatürk konuşma yaptı. 

Kocatürk'ün konuşması şöyle:

"Anadolu’da bir kitap fuarının 16 yıl boyunca sürmesi hem kent için hem yayıncılığımız için büyük bir kazançtır. Dilerim uzun yıllar çok daha fazla sayıda okura ve yayıncıya dokunarak, çoğalarak devam eder.

2023 yılı bitmişken ve 2024 yılının ilk ayını yarıladığımız bu dönemde, yayıncılığımız ne yazık ki en zor zamanlarından birini yaşamaya devam ediyor.

ISBN Ajansı’ndan alınan bilgilere göre, ülkemizde 2022 yılında toplam 83.653 eser ISBN aldı. Bunların 69 bin 211’i basılı kitap, 559’u sesli kitap ve 13 bin 623’ü e-kitap oldu. Bu rakamlarla, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü WIPO’nun kısa süre önce yayınladığı, 2022 verilerinden oluşan raporda ülkemiz, 2022 yılında yayınlanan toplam başlık sayısı bakımından dünyada 5'inci sırada.

Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2022 Kitap Pazarı Raporu’na göre, 2022 yılında yayıncılık perakende pazarımızın büyüklüğü 17 milyar 742 milyon Türk lirası oldu. Döviz bazında ise bu büyüklük 958 milyon 540 bin dolar oldu.

WIPO’nun raporuna katılan ülkelerin yayıncılık sektörü büyüklükleri, milyon dolar bazında net ciro verileriyle (toptan pazar verileri) derleniyor. WIPO raporunda, 2022 Türkiye yayıncılık sektörü büyüklük bakımından dünyada 13. sırada yer aldı. Bir önceki WIPO raporunda ise 10. sıradaydık.

2023 yılını değerlendirdiğimizde ise,

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın açıklamasına göre 2023'te toplam 105 bin 978 kitap derlendi. Bu kitapların 82 bin 384’ü basılı kitap, 23 bin 594’ü e-kitap oldu. Bu yılki ISBN verileriyle dünyadaki yerimizi koruyor olacağız. Bu da yayıncılığımızın ve ülkemizin kültürel çeşitliliğinin ne kadar zengin olduğunun bir göstergesi olmaya devam ediyor.

2023 yılı sektör büyüklüğü verilerini de kısa süre içinde duyuracağız.

Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu’nun (YAYFED’in) bandrol verilerine göre, yayıncılık sektörü 2022 yılını 380 milyon kitap üretimi ile tamamlamıştı. 2023 yılını ise 400 milyon ile tamamladı. 2023 yılında bir önceki yıla göre oransal olarak yüzde 5,3 büyüme gerçekleşti. Böylece 2022 yılında yaşanan küçülme sürecinden sonra tekrar kitap üretiminde büyüme gerçekleşmiş oldu.

Ancak;

Üretim adetlerinin şu anda hala 2016 yılı seviyesinde olduğunu belirtmek gerekir. 2022 yılında 2015 seviyelerinde olan sektörümüz, 2023 yılında ancak 2016 seviyesini görebilmiştir. Yani, geçtiğimiz yıl ifade ettiğimiz 'sektör 7 yıl geriye gitti' tespiti, ne yazık ki 2023 yılı için de geçerlidir. Diğer bir deyişle, aslında 2022’den 2023’e gerçek anlamda bir büyümeden söz etmek mümkün değil.

Ayrıca, genel ekonomik koşulların belirsizliği, maliyet artışları, sektörümüzün pek çok bakımdan ithalata bağımlı olması, okurların alım gücünün düşmesi gibi nedenlerden dolayı, birçok sektörde olduğu gibi yayıncılıkta da üretim, stok, dağıtım – lojistik, fiyatlama ve satış planlarının yapılması çok zor hale geldi.

PISA'NIN ANLATTIKLARI

Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı olan PISA, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı OECD tarafından üçer yıllık dönemlerde 15 yaş grubundaki öğrencilerin bilgi ve becerilerini değerlendiren bir araştırma.

En son PISA sınavı 2022’de yapıldı. 37’si OECD üyesi olmak üzere toplam 81 ülkenin katılımıyla gerçekleştirildi. Türkiye 196 okul ve 7250 öğrenci ile katılım sağladı, en fazla katılım yüzde 56 ile Anadolu liseleri ve yüzde 23 ile mesleki ve teknik Anadolu liselerinden oluştu.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın hazırladığı PISA 2022 Türkiye Raporu’nda özellikle dikkat çeken bir ifade var:

'PISA’nın 2000 yılındaki ilk döngüsünden itibaren ülkelerin uzun dönem performansları incelendiğinde son 20 yılda Türkiye, matematik ve fen alanlarında istikrarlı şekilde ilerleme sağlayan dört ülkeden biridir. Bu süreçte Türkiye’nin okuma becerileri alanındaki performansında ise anlamlı bir değişiklik görülmemiştir.'

PISA 2022’de Türkiye’deki öğrenciler matematik, okuma becerileri ve fen alanlarında OECD ortalamasının altında puan aldı.

En az bir alanda üst düzeyde performans gösteren öğrenci oranları OECD ülkeleri ortalamasına kıyasla Türkiye’de daha az.

Aynı zamanda üç alanda da asgari performans düzeyine ulaşan öğrenci oranı da OECD ülkeleri ortalamasına kıyasla Türkiye’de daha az.

Türkiye, PISA 2022’de matematik alanında, katılan tüm 81 ülke arasında 39. sırada, 37 OECD ülkesi arasında ise 32. sırada yer aldı. Fen alanında, katılan tüm 81 ülke arasında 34. sırada, 37 OECD ülkesi arasında ise 29. sırada yer aldı.

Okuma becerileri alanında ise Türkiye, PISA 2022’e katılan tüm 81 ülke arasında okuma becerilerinde 36. sırada, 37 OECD ülkesi arasında ise 30. sırada yer aldı.

Okuma becerileri alanında tüm ülkeler ortalama puanlarına göre sıralandığında birinci sırada 543 puanla Singapur yer aldı. İlk 10 ülke olarak baktığımızda onu 516 ile İrlanda ve Japonya, 515 ile Güney Kore ve Tayvan, 511 ile Estonya, 510 ile Makao, 507 ile Kanada, 504 ile ABD, 501 ile Yeni Zelanda takip etti. 36. sırada olan Türkiye’nin ortalama puanı 456 oldu.

Özetle,

Kitap dünyası, hem bireysel hem toplumsal gelişime katkılarıyla, hem de tüm alanlara kaynak ve içerik sağlamasıyla, ülkesel kalkınmanın en önemli temellerinden biridir. Bir ülkede kitapların ve okuma kültürünün zorda kalması, hatta kayba uğraması, kabul edilebilir değildir.

Öncelikli olarak,

Kitap alımlarında kamu bütçelerinin artırılması, özellikle de okuma kültürünün yaygınlaşabilmesi için okulların, üniversitelerin ve halk kütüphanelerinin alım bütçesinin ve buralardaki kitap çeşitliliğinin artırılması ve MEB’in okul kütüphanelerine ve sınıf kitaplıklarına özel önem göstermes

• Yazar, çizer, çevirmen gibi eser sahiplerinden kesilen yüzde 17 gelir vergisi ve yüzde 20 KDV’nin ortadan kaldırılarak yaratıcılığın teşvik edilmesi
• Hammadde ve kağıtta sektörü dışa bağımlıklıktan kurtaracak somut ve acil adımlar atılması
• Devletin diğer sektörlere uyguladığı teşvik ve desteklerin yayıncılık sektörüne de sağlanması
• Bakanlıkların veya diğer kamu kurumlarının yayıncılık faaliyeti yürütmemesi, yalnızca mevzuatı ve uygulamaları düzenleyici konuma geçmesi
  gibi adımların atılması, yayıncılık sektörünün toparlanması ve gelişmesi için büyük katkı sağlayacaktır.

Tüm sektörümüze, paydaşlarımıza, okurlarımıza “kitap şenliğimize hoş geldiniz” diyorum ve herkesi Çukurova 16. Kitap Fuarı’nda kitaplarla buluşmaya davet ediyorum.

Fuarımız ve şenliğimiz tüm meslektaşlarımıza, yazarlarımıza, çizerlerimize, çevirmenlerimize, yayın dünyasının çalışanlarına ve emekçilerine hayırlı olsun."