Konteynerler krize yakalandı: Rekor sefer iptali

DUVAR - Küresel ekonomideki yavaşlamaya bağlı olarak navlunda sert düşüş sürerken, operatörler, mevcut navlun seviyesini korumak için rekor sayıda sefer iptaline gidiyor. Project44'e göre, aralık ayının ilk iki haftasında, Transatlantik ve Transpasifik’te ortalama sefer iptali seviyesinin yüzde 46'ya yükseleceği, Asya'dan Avrupa'ya ticarette ise bu oranın yüzde 33 olacağı öngörülüyor.

EN FAZLA İPTAL TRANSPASİFİK'TE 

Ekonomim'den Aysel Yücel'in haberine göre, Danimarkalı analist Sea-Intelligence'a göre, en fazla sefer iptali, Transpasifik’te yaşandı. Konteyner operatörleri, taşıma hacimleri açısından büyük hayal kırıklığı yaşadıkları Noel öncesinde, navlundaki düşüşü önlemek için rekor sayıda sefer iptaline hazırlanıyor. Dünyanın en büyük iki konteyner denizcilik devi MSC ve Maersk’ün yanı sıra bir diğer büyük oyuncu Zim de sefer iptallerini gündeme aldı. Söz konusu armatörlük şirketlerinin Noel öncesi dönemde Transatlantik seferlerinin üçte ikisini, Transpasifik seferlerinin ise yarısından fazlasını iptal edeceği açıklandı. Navlun izleme platformu Project44'ün verilerine göre, bu da Avrupa'dan Asya'ya olan ticaret hattının yüzde 38'ine karşılık geliyor.

Olağan dönemde, Noel öncesi kasım ve aralık, deniz taşımacılığında en yoğun aylar. Küresel ekonomide yaşanan yavaşlama nedeniyle bu yıl sezon çok zayıf geçiyor. Özellikle Asya’dan Avrupa’ya olan taşımacılıkta büyük kayıp yaşanıyor. Bu da pandemi döneminde elde ettikleri tarihi karlılıkları, dev filo yatırımlarına harcayan konteyner operatörlerinde büyük hayal kırıklığı yarattı.

NAVLUNDA DÜŞÜŞ HIZLANDI 

Konteyner krizinin gündeme geldiği pandemide tarihi rekorlar kırarak 15 bin dolar seviyelerine çıkan Uzakdoğu-Avrupa navlunu, Rusya-Ukrayna savaşının küresel ekonomide yarattığı etkilere bağlı olarak, düşüşe geçmişti. Özellikle küresel resesyon çanlarının çaldığı son haftalarda navlunda düşüş hızlandı. Drewry Dünya Konteyner Endeksi’ne göre, 18 Kasım 2021 tarihinde 40’lık konteyner navlunu 9 bin dolar seviyelerindeyken 19 Kasım’da 2 bin 500 dolara kadar geriledi. Drewry’nin endeksinde, özellikle 15 Eylül’den sonra navlundaki düşüşün hızlandığı görülüyor. 15 Eylül’de 4.900 olan 40’lık konteyner navlu, 17 Kasım’da 2.500’e kadar geriledi. Freightos Baltic Index'e göre, Asya'dan ABD'nin Batı Kıyısı'na olan hatta 40’lık konteyner navlunu geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 80 daha düşük gerçekleşerek TEU başına 2.676 dolar oldu. Asya'dan ABD Doğu Kıyısı'na (USEC) ise navlun 40’lık konteyner için 5.411 dolar, Asya'dan Kuzey Avrupa'ya da konteyner başına 4.204 dolar oldu.

Navlundaki bu sert düşüş, dünyanın önde gelen hat operatörlerinin önümüzdeki haftalarda kapasiteyi sınırlamak için daha fazla sefer iptali açıklamasıyla sonuçlandı. AP-Moller Maersk, Mediterranean Shipping Company (MSC) ve Zim, Vietnam ile USEC arasındaki bir servisini geçici olarak askıya alacağını duyurdu. Bu servisin tamamı Zim tarafından sağlanan 5.100 TEU’dan 6.650 TEU’ya kadar olan 10 gemiyle 10 haftada gerçekleşiyordu. Maersk ile birlikte bu servise ortak yükleme yapan MSC, ring seferin Asya-USEC hattındaki yavaşlayan talebe uygun olarak kapasiteyi ayarlamak için kapatıldığını söyledi. 2M (Maersk- MSC) ortakları ayrıca, Asya'dan Kuzey Avrupa'ya ticarette ek boş seferler açıkladı. İki taşıyıcı, 16.652 TEU’luk MSC Londra ve 17.800 TEU’luk Edith Maersk'in ay sonunda seferlerini iptal edecek. MSC yetkilileri, bu adımın kapasiteyi Asya'dan Avrupa'ya ticarette yavaşlayan talep doğrultusunda ayarlamak için gerekli olduğunu vurguladı. Maersk ise bu hamleyi küresel talepte öngörülen azalmaların bir sonucu olarak ağı dengeleme çabası olarak değerlendirdi.

En fazla iptal Transpasifik’te Danimarkalı analist Sea-Intelligence'a göre, en fazla sefer iptali, Transpasifik’te yaşandı. Asya'dan Avrupa'ya olan iptaller ise Transpasifik’e göre daha az gerçekleşti. Project44'e göre, aralık ayının ilk iki haftasında, Transatlantik ve Transpasifik’te ortalama sefer iptali seviyesinin yüzde 46'ya yükseleceği, Asya'dan Avrupa'ya ticarette ise bu oranın yüzde 33 olacağı öngörülüyor.

‘RESESYON' YURTİÇİ TAŞIMAYA DA SIÇRADI 

Küresel ekonomideki daralma yurt içi taşımacılık sektörünü de vurdu. Enflasyonist baskı nedeniyle iç piyasada daralan tüketime, ihracattaki düşüş de eklenince limanlardan ve antrepolardan sanayi bölgelerine yapılan yük hareketi zayıfladı. EKONOMİ gazetesine konuşan Asbir Antrepo Genel Müdürü Erkan Başboğa, talepteki yavaşlama nedeniyle antrepolarda stok yığılması olduğuna dikkat çekti. Başboğa, iç piyasada özellikle tekstil ve alüminyum gibi bazı sektörlerden kaybın daha fazla olduğunu söyledi. Diğer yandan, serbest depolara da mal girişi yavaşladı. Yurt içi taşıma da yapan Norther Global Logistics’in (NGL) Kurucu Ortağı Ferhat Emanetoğlu da iç piyasada nakliye trafiğindeki azalmaya yönelik, “İç pazarda uluslararası ticaretteki daralmaya paralel bir yavaşlama var. Yani ithalat ya da ihracat azalıyor. Dolayısıyla antrepolardan/depolardan fabrikalara taşıma azalıyor. Keza aynı şekilde limanlardan üretim yerlerine karşılıklı azalma söz konusu” dedi.

'DENİZDE KARTLAR YENİDEN KARILIYOR'

Project44 Başkan Yardımcısı Josh Brazil, "Küresel tedarik zincirinin normalleşmesine tanık oluyoruz. Piyasa tekrar nakliyecinin avantajına dönerken, konteyner operatörleri için kartlar yeniden karılıyor” dedi.

'TÜRK LİMANLARINDA KONTEYNERDE DARALMA KESİNLEŞTİ' 

Küresel konteyner taşımacılığındaki yavaşlamanın Türkiye limanlarına olan etkisi de derinleşiyor. Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, ithalattaki artıştan dolayı toplam yükte ağustos ve eylül ayına göre düşüş olmasa da konteyner tarafında düşüş hızlandı. Ekim ayında limanlarda elleçlenen konteyner miktarı yüzde 9.8 azalırken, transit yükte ise bu oran yüzde 39 olarak gerçekleşti. Böylece limanlarda elleçlenen konteyner miktarında yılın ilk 10 ayında yüzde 0.8 daralma oldu. Kocaeli Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Soner Esmer, “Bu veriler ışığında limanlarımızda 2022 yılının toplam yükte yüzde 4 civarında artışla 545 milyon ton seviyelerinde, konteynerin ise yüzde 1 civarında düşüş ile 12,5 milyon TEU seviyelerinde tamamlanacağı yönünde erken bir öngörüde bulunulabilir” dedi. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği (UTİKAD) Yönetim Kurulu Üyesi ve Deniz Çalışma Grubu Başkanı Cihan Özkal da “Amerika ve Avrupa resesyonun adımları hissedilmeye başlandı. Talepte ciddi oranlarda düşüşler var. Navlunlar düşmeye devam ediyor” dedi.

YILIN SON HAFTASI İÇİN 'BEKLE GÖR' POLİTİKASI HAKİM

Operatörler, Çin Yeni Yılı öncesi belirsizlik nedeniyle yılın son iki haftası için henüz sefer iptali açıklamadı. SeaIntel, "Mevsimsel bir talep artışı olup olmayacağı açısından daha çok bekle ve gör yaklaşımı gibi görünüyor" dedi. Diğer yandan, bazı uzmanlara göre, sefer iptallerine rağmen navlundaki düşüşün hızlanmasında Maersk, MSC ve Zim dışındaki diğer armatörlük şirketlerinin benzer bir tutum izlememesinden kaynaklanıyor. Cosco, Evergreen gibi diğer global konteyner şirketleri, navlunun düşmesini fırsata çevirmeye çalışıyor. Bu şirketler düşük navlunla çalışırkan, sefer iptali yapan diğer üç konteyner devinin pazar payını kapmaya çalışıyor.