Kore Savaşı'nın sembolünde yaşam coşkusu

* Jennifer Billock

Kırmızı taçlı ve beyaz enseli turnaları muhtemelen, tarih boyunca Asya sanatının gözbebeği olan zarif, uzun bacaklı kuşlar olarak biliyorsunuz. Şimdi bu kuşların sayısı azalırken, sanat artık onları görebilmemizin tek yolu haline gelmiş durumda; kırmızı taçlı turna artık nesli tükenmekte olan hayvanlar sınıfında, beyaz enseli turna ise savunmasız hayvanlar listesinde yer alıyor. Neyse ki, bu iki turnanın bir arada yaşadığı son bir sığınma alanı mevcut: Kuzey Kore ile Güney Kore arasında Kore Savaşı’ndaki ateşkes görüşmeleri esnasında oluşturulan ve insanların girmesinin yasak olduğu 'Silahtan Arındırılmış Bölgesi (DMZ)'.

Turistlerin DMZ’de ziyaret etmelerine izin verilen sınırlı sayıdaki alandan biri olan Ortak Güvenlik Alanı’nın ötesinde, sınırın her iki tarafından yaklaşık birer buçuk kilometre derine giren ve iki ülke arasındaki yaklaşık 250 kilometrelik sınır boyunca uzanan güvenli bölgeye ise son 65 yıldır insan eli değmemiş; burası dikenli tellerle çevrili ve her iki tarafında binlerce askerin nöbet tuttuğu bir bölge. Kore Savaşı’ndan önce DMZ’nin büyük kısmı, özellikle de alçak sulak alanları tarım arazileriyle kaplıydı. Fakat tabiat insanların terk ettiği yerlerde devreye girmeyi sever ve DMZ'de dağlardan bataklıklara dramatik bir değişkenlik gösteren DMZ, nadir görülen bir yaban hayatı için beklenmedik bir sığınak haline gelmiş. Kore Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı’nın verilerine göre, bu bölgede 5 bin 097 hayvan ve bitki türü tespit edilmiş. Bunların 106’sı tehlike altında veya korunmakta olan türler.

İNSANSIZ ALANDA BİNLERCE TÜR

Güney Koreli bir ordu muhafızı 2014'te USA Today gazetesine demecinde, "Evet, DMZ gergin ve çatışma çıkabilir ama bu savaş hepimize bir güzellik kaynağı da sundu" diyordu.

Fakat DMZ’deki yaban hayatı popülasyonunu izlenmek en hafif tabirle zor bir iş. Zira bölgenin büyük kısmında giriş yasağı var ve kara mayınlarıyla kaplanmış halde; yaban hayatına dair kesin ve güncel bir sayım yapmak çoğunlukla imkânsız. Bölgede nesli dünyada en büyük tehlike altında olan kedi türlerinden ikisinin, Amur Leoparı ile Sibirya Kaplanı'nın varlığına ilişkin gözlemci raporları mevcut. Fakat bunların DMZ'de yaşadığı bilgisi kesin olarak kayıtlara geçebilmiş değil.

Uluslararası Turna Vakfı'nın yöneticisi onursal başkanı Hall Healy, Uluslararası Dünya Barışı Dergisi'ne yazdığı makalede şöyle diyordu: "Bölgedeki biyolojik kaynakları değerlendirmek için yapılan saha ve literatür araştırmaları, tür sayısında geniş bir kapsama işaret ediyor: 256 ilâ 1597 arasında bitki türü; 4 ilâ 66 arasında memeli; 143 ilâ 939 arasında memeli olmayan hayvan türü; 49 ilâ 233 arasında kuş türü; 6 ilâ 46 arası [suda ve karada yaşayan] amfibi ve sürüngen türü; 13 ilâ 98 arası tatlı su balığı ve 50 ilâ 535 arasında böcek türü. Bu tahminler, bölgenin benzersiz zenginliğini kesin bir biçimde gözler önüne seriyor. Bunlar aynı zamanda, DMZ’ye doğrudan erişim olmamasının da sonucu."

MİSK GEYİĞİ, ASYA SİYAH AYISI, AMUR CEYLANI

Yaban hayatını bizzat deneyimlemek için en iyi seçenekleriniz, Hwajinpo Tarih ve Güvenlik Müzesi veya Barış ve Yaşam Alanı Turu yapmak olacaktır. Tarih ve Güvenlik Müzesi, bir çam ormanı ile Kore tabiatında nadir görülen bir lagünün, Hwajinpo Gölü'nün arasında bulunuyor. Ender rastlanan kırmızı taçlı ve beyaz enseli turnalar da dahil, binlerce göçmen kuş her sene bu bölgeye geliyor. Hemen yanı başındaki orman, misk geyiği, Asya Siyah Ayısı ve Amur Ceylanı adıyla bilinen antilop benzeri keçi gibi nesli tükenen türler için güvenli bir yuva haline gelmiş. Eski Devlet Başkanı Rhee Syngman’ın yazlık konutunda yer alan müzeye giriş ücreti, aynı zamanda Lee Ki-poong Villa’sını, (Kim Jong-İl'in çocukluğunun geçtiği evin bulunduğu) Hwajinpo Kalesi’ni ve Ekoloji Müzesi’ni de içeriyor.

BİNLERCE ERKEĞİN HAYATINI KAYBETTİĞİ BÖLGE...

Barış ve Yaşam Bölgesi, DMZ bünyesindeki tampon bölgenin bir bölümünü oluşturuyor ve şans eseri bir hayvan sığınağına dönüşmesine dikkat çekmek amacıyla öne çıkarılan bir alan. Burayı ziyaret edenlerin turna ve diğer göçmen kuşları görmesi muhtemel.

Kore Ulusal Eğitim Üniversitesi’nden bir çevre ve biyoloji öğretmeni olan Dr. Kim Sooil, 2014 yılında (bir kuş gözlem dergisi olan) Audubon için Peter Matthiessen’le yaptığı söyleşide, "Turnaların uzun bir ömür ve iyi bir talih getirdiğine inanılıyor ve yeni yıl ile ilgili dileklerde bulunduğumuz günlerde, her yerde onların resimlerini görürsünüz" diyor ve şöyle devam ediyordu: "Ve şimdi, ateşkesten önce binlerce erkeğin hayatını kaybettiği bu sınır bölgesindeki sayıları çok olduğu için turnalar barışın simgesi haline geldi. Çünkü yeniden birleşme bizim hayâlimiz."

Şu an için DMZ’nin askeri tahkimatlarında yapılan diğer geziler, yarımadanın hâlâ büyük ölçüde bölünmüş olduğunu hatırlatıyor. Ancak Ortak Güvenlik Alanı’ndaki ziyaretçi alanına giderken ya da ‘Oduscan Birleşme Kulesi’nden DMZ’ye bakarken, bölgenin beklenmedik sakinlerini görebilmek için bir gözünüz çalılıklarda olsun.

*Makalenin aslı Smithsonian dergisinin internet sitesinde yayımlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)