Kosova ve Sırbistan krizinde AB'den 'şiddet' uyarısı

DUVAR - Kosova ile Sırbistan arasında bir süredir kimlik kartları ve araç plakaları dolayısıyla artan gerginlik üzerine Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksander Vucic ile Kosova Başbakanı Albin Kurti, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile ayrı ayrı ve üçlü görüşmelerde bir araya geldi. Kosova ile Sırbistan'ın liderleri, Brüksel'de yapılan acil nitelikli toplantıda anlaşmaya varamadı.

'VUCIC KABUL ETTİ, KURTI ETMEDİ'

AA'nın aktardığına göre Borrell, toplantı bitiminde yaptığı açıklamada, Vucic ile Kurti'nin görüşmesinden gerginliğin düşürülmesi adına bir çözüm çıkmadığını açıkladı. Borrell, "Bugünkü toplantının başarısızlığı, ilerleyen sahada gerginliğin artması ve olabilecek şiddet olayları her ikisinin sorumluluğudur. Biz bir teklif sunduk. Cumhurbaşkanı Vucic kabul etti, Başbakan Kurti etmedi" ifadesini kullandı.

AB ülkelerini "tarafların yapıcı olmayan tutumları" hakkında bilgilendireceğini kaydeden Borrell, özellikle Kosova'nın uluslararası yasal yükümlülüklerine uymadığını söyledi. Borrell, "Sorunun temeli araç plakalarından çok öte. İki tarafa da açıkça ifade ettim. Böyle devam edemeyiz. Bu krizler kısır döngüsü bitmeli" dedi.

NATO: GERGİNLİĞİN YÜKSELTİLMESİNDEN KAÇINILMALI

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de, Kosova ve Sırbistan'a sorumlu davranarak gerginlikten kaçınma çağrısında bulundu. Araç plakaları konusundaki anlaşmazlığın çözülememesinden hayal kırıklığı duyduklarını aktaran Stoltenberg, "Şu anda sorumluluk ve pragmatik çözüm zamanı. Gerginliğin yükselmesinden kaçınılmalı" ifadesini kullandı.

Stoltenberg, NATO'nun Kosova Barış Gücünün her türlü duruma karşı tetikte olduğunu ifade etti.

KOSOVA: AB, İLİŞKİLERİN NORMALLEŞTİRİLMESİ ÖNERİSİNDEN VAZGEÇTİ

Kurti, Borrell ve Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile Brüksel’de gerçekleştirdiği görüşmelerin ardından yaptığı açıklamada, AB’nin Kosova’dan yasa dışı plakalar için para cezası vermemesi ve uyarı cezası ile devam etmesini, Sırbistan’dan ise bu plakalardan vermemesini talep ettiğini açıkladı. 

Borrell'in, AB'nin Kosova-Sırbistan ilişkilerinin tamamen normalleşmesi için önerdiği tarih olan Mart 2023'ten vazgeçtiğini de aktaran Kurti, şu ifadeleri kullandı: "Bizim buraya davet edilme nedenimiz olan, ilişkilerin tamamen normalleşmesi için nihai anlaşma üzerine acilen taahhüt gösterilmesi görüşmelere eşlik etmedikçe, bu bizim için kabul edilemezdir. (AB Belgrad-Priştine Diyaloğu Özel Temsilcisi Miroslav) Lajcak tarafından getirilen öneride ise son tarih Mart 2023’tü. Mart 2023’ten önce varılacak yeni bir yolculuk üzerinde anlaşmak üzere buraya, Brüksel’e geliyoruz. Maalesef arabulucu, bu durumda Borrell, Mart 2023 son tarihinden ve AB’nin Kosova-Sırbistan ilişkilerinin normalleşmesi önerisinden vazgeçti".

SIRBİSTAN'TAN 'BARIŞ' ÇAĞRISI

Vucic ise, ülkesinde döndükten sonra yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında, Brüksel'deki müzakerelerin başarısızlıkla sonuçlandığını duyurdu ve Kosovalı Sırplardan "barışı korumalarını ve protestolar düzenlemeleri durumunda bunu demokratik bir yolla yapmalarını" talep etti. Sırbistan'ın görüşmelerde yapıcı bir tutum sergilediğini söyleyen Vucic, "Belgrad heyeti, Brüksel'e açık ve net şekilde görüşme, insanların yaşamlarını ve bölgenin istikrarını koruma niyetiyle gittiği için gurur duyuyorum" diye konuştu.

NE OLMUŞTU?

Kosova hükümeti, temmuz sonunda Sırbistan'a mütekabiliyet ilkesi doğrultusunda "Sırbistan kimlik kartlarıyla Kosova'ya giriş/çıkış yapanlara geçici beyan formları verilmesi" ve "Sırp makamlarınca Kosova'daki Sırplara verilen araç plakalarının 'RKS' (Kosova Cumhuriyeti) plakalarına dönüştürülmesi" ile ilgili kararların yürürlüğe gireceğini duyurmuştu. Kosova'daki Sırplar, buna tepki göstererek ülkenin kuzeyindeki sınır geçişlerini kapatmış ve ülkede gerilim artmıştı.

Kosova hükümeti, daha sonra Sırbistan ile sınır kapılarına giden yollara konulan tüm barikatların kaldırılması şartıyla krize neden olan uygulamayı 1 Eylül'e erteleme kararı almıştı. Kosova tarafı, son olarak "yasa dışı" olarak nitelendirdikleri araç plakalarının yeniden tescil sürecinin Nisan 2023'e ertelendiğini, bu araçların sahiplerine önce uyarıda bulunulacağını, ardından ceza verileceğini ve son olarak test plakalarının yerleştirileceğini bildirmişti.

Araç sahiplerine yapılan uyarı tedbiri 1 Kasım'dan itibaren uygulanmaya başlanırken, Kosova tarafı yarın itibariyle araç sahiplerine para cezası uygulanacağını duyurmuştu. Öte yandan Sırbistan, 2008'de tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova'yı kendi toprağı olarak görüyor.

AB'nin arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci, ilişkilerin normalleşmesini ve nihayetinde iki ülkenin birbirini tanımasını amaçlıyor. (DIŞ HABERLER)