Koza Han’daki düzenlemeye mimarların eli değecek

Pelin Akdemir

BURSA - UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Bursa Hanlar Bölgesi’ndeki Koza Han’ın iç avlusunda Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan düzenleme, kamuoyunda oluşan tepkiler nedeniyle durdurulmuştu. Belediyeyle görüşmelerinin ardından rapor hazırladıklarını belirten Mimarlar Odası Bursa Şubesi Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek, Koza Han’ın avlu düzenlemesinde bazalt yerine küp granit taş kullanılacağını söyledi.

15'inci yüzyılın ticaret ağında önemli bir yere sahip olan, 1492 yılında 2. Bayezid’in emri ile inşa edilen Koza Han, günümüzde ipek eşarp ve şal gibi ürünler satılan dükkanların, avlusunda kafeteryaların bulunduğu turistik bir yer. Vakıflar Bölge Müdürlüğü mülkiyetindeki 5823 ada 63 parsel için yapılan Koza Han Avlu Düzenleme Projesi, Ekim 2016’da Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı ile onaylanmış. Ekim 2020’de Vakıflar Bölge Müdürlüğü’nün talepleri de değerlendirilerek onaylanan ikinci projede, oturma alanlarında doğal bazalt taşı kullanılması önerilmiş. Projeyi geçen hafta uygulamaya alan belediye, döşenen taşların tarihi dokuya uyumsuzluğu nedeniyle tepkiyle karşılaştı. Tepkiler üzerine bazalt taş döşemesi durdurularak, bir kısmı söküldü.

Belediye ile görüşmeye başlayan Mimarlar Odası Bursa Şubesi, Koza Han avlu düzenlemesine yönelik rapor hazırlayarak, belediyeye sundu. Raporda, yeme-içme alanlarının sınırlandırılması, mevcut yeşil alanların korunması, beton parke ve beton dolguların kaldırılması, oturma alanlarında bazalt kaplama yerine küp granit taşların kullanılması önerildi. Raporu dikkate alan belediyenin, bu doğrultuda düzenleme yapması bekleniyor.

'KOZA HAN’IN AVLUSU TAMAMEN KÜP GRANİT TAŞ OLACAK'

Bursa Büyükşehir Belediyesiyle Hanlar Bölgesi üzerine iş birliği protokolü imzaladıklarını söyleyen TMMOB Mimarlar Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek, Koza Han’da dönüşümün nasıl olacağını anlattı. Şimşek, Hanlar Bölgesinde yapılacak herhangi bir çalışmanın Mimarlar Odası'nın oluşturduğu komisyonun değerlendirmesinden geçeceğini kaydetti.

Koza Han’ın avlusuna döşenmek istenen bazalt plak taş materyalinin aslında beton değil doğal malzeme olduğunu söyleyen Şimşek, “Bazalt doğal bir taş ama plak halinde konulması ve muntazam kesimi itibariyle Koza Han’ın cephelerinde eski dokuya uyumsuz bir yapı gösterdi. Halk dilinde Arnavut kaldırımları diye bildiğimiz granit küp taşların devamı olması gerekiyordu. Bu anlamda da tepkilerin ardından Büyükşehirle görüşmeler yaptık. Kamuoyunu rahatlatacak, dokuya uyumlu bir yapı önerelim dedik. Var olan toprak kısımların hala toprak kalması, ağaç çeperlerinin belli bir çapta toprak olarak korunması, oturma gruplarının olacağı yerlerde küp granit taşın devam etmesini önerdik. Koza Han’ın bahçe kaplaması tamamen küp granit taş olacak. Belediyeden raporumuzun dikkate alınacağını öğrendik" ifadelerini kullandı. 

'MEVCUT KÜP TAŞLAR 600 YILLIK DEĞİL'

Arnavut kaldırımlarının da sonraki dönemlerde yapılan restorasyon çalışmaları olduğunu dile getiren Şimşek, “Koza Han ilk yapıldığında ağırlıkta toprak bir iç bahçeye sahip. Esnaf at arabalarıyla giderken gelirken çok çamurlaşıyor diye yer yer dere taşı ya da kayrak taşı dediğimiz yatık taşlar konulmuş. Sonraki yıllarda farklı belediyeler Arnavut kaldırımı dediğimiz küp taş yapmışlar. Mevcut küp taşlar, söylendiği gibi 600 yıllık değil. Biz şu an küp taşı öneriyoruz. Koza Han cephesiyle en uyumlu görüntü küp granit taştır” dedi.

'ÖNEMLİ OLAN BELEDİYENİN KAYITSIZ KALMAMASI'

Oturma alanlarına yönelik düzenlemelere de değinen Şimşek, “Esnafın talepleri bazalt taş kaplamada etkili olmuş. Esnafın taleplerinden ziyade buranın turistik değerini korumak daha önemli. Ancak belediyenin burada ‘Ben bunu bir numune gibi deniyordum, uyumsuzsa zaten kaldıracaktım’ gibi bir tavrı var. Önemli olan belediyenin tepkilere kayıtsız kalmaması, 'Doğru olan nedir' diye işin uzmanlarına sorması” şeklinde konuştu.

'BALİ BEY HAN'I DA DEĞİŞEBİLİR'

Kentteki diğer projelerle ilgili de konuşan Şimşek, Hanlar Bölgesi Çarşıbaşı Kentsel Tasarım Proje Yarışması’nı hatırlattı ve bölgede önemli değişikliklerin yapılacağını şu sözlerle aktardı: “Belediyelerde restorasyonla ilgili çalışan alt ekiplerden bazen hatalı, eksik işler çıkabiliyor. Hatalı işler düzelmeyecek diye bir şey yok. Özellikle Bali Bey Hanı’nı düşünürsek yarışmadan bu bölgeyle ilgili nasıl bir kurgu çıkacağını merakla bekliyoruz. Bu bölgenin turistik vurgusu bu kadar öne çıkarılmışken Bali Bey Han’ın da değişebileceğini, tarihi özelliklerinin ortaya çıkarılabileceğini düşünüyorum. Rekonstrüksiyon kararı olan Merkez Bankası'nın yıkımı da çok tartışıldı. Zafer Plaza YKM binası da net yıkılacak. Yıkılırken piramit tarafının yer altından bağlanması esas olacak. İlan edilen şartnameden o ucu kadar bütün binaların yıkılacağı yarışmacılara verilen bilgi”

'TALEBİMİZ ATATÜRK SPOR SALONU’NUN İSMİYLE YAŞATILMASI'

Yıkılan Atatürk Stadyumu’nun yerine yapılan Millet Bahçesi’nin büyütülme projesini ve Atatürk Spor Salonu’nun yeniden projelendirilmesine ilişkin bilgi veren Şimşek, “Bölgede yeşil alanları arttırmak amacıyla Millet Bahçesi yapıldı ama işlevsiz kaldı. İnsanlar yeşillik istiyorsa Kültürpark’a gider. Dibinde bu kadar yeşillik alan varken Millet Bahçesi’nin beton haline kimse gelmez. Millet Bahçesi’nin büyütüleceği gündeme gelince, büyütmekten önce belediyeye kent belleğinde önemli bir yere sahip Atatürk Spor Salonu’nun yeniden yapılmasını önerdik” dedi.

Atatürk Spor Salonu’nun bin kişilik kapasiteyle yeniden yapılmasına gelen eleştirilere yönelik Şimşek, “Belediyeyle görüşmelerimizde aynı kapasiteyle yapılması yönünde talep belirttik. Belediye, ‘Büyük bir nüfus yoğunluğunu buraya getirmeyelim. Biz daha çok salon yapacağız' teyidini verdi. Belediye bölgesel salon istediği için şartnameyi o yönde geliştirdik. Bizim en önemli talebimiz Bursalıların anılarında yeri olan Atatürk Spor Salonu’nun ismiyle yaşatılması” diye konuştu. Şimşek, Çekirge Mahallesi’nde yıllardır atıl vaziyette bulunan Havuzlu Park’a yönelik bir çalışmanın da gündemlerinde olduğunu duyurdu.