Kürt tiyatrocular Kürt tiyatrosunu değerlendirdi
Rojava, Rojhilat, Başûr ve Bakur'dan Kürt tiyatrocular bir araya gelerek Kürt tiyatrosunu değerlendirdi. Kürt tiyatrosunun şu anki durumuna göre ekonomik olarak Rojava, izleyici olarak Rojhilat, tarihsel olarak Başûr ön plana çıkarken, Diyarbakır merkezli olan Kürt tiyatrosunun ise krizde olduğu belirtildi.
DUVAR - Kürt tiyatrocular, 'Dört parça Kürdistan'da Kürt tiyatrosunun durumu' başlıklı programda bir araya geldi. Moderatörlüğünü Tuncay Özel'in yaptığı programa Ahmed Mishextiy, Bara'e Hesen, Shabnam Yousefi ve Yavuz Akkuzu katıldı. Program cumartesi akşam saat 21.00'de Duruş Medya'nın sosyal medya hesapları üzerinden online olarak yapıldı.
Tiyatrocular, Kürt tiyatrosunun parçalara göre tarihsel gelişimini, yaşadığı zorlukları ve şu anki durumunu değerlendirdi. Diyarbakır, Qamişlo, Mahabad ve Süleymaniye karşılaştırıldı; Süleymaniye'de 1927, Mahabad'ta 1940, Türkiye’de Diyarbakır yerine İstanbul'da 1991, Rojava'da ise 2011 sonrası ele alınarak değerlendirildi.
ROJHILAT
İzleyici kitlesine göre Rojhilat (Doğu Kürdistan), Urmiye'de Türk, Azeri ve Farslara göre en çok izleyiciye sahip tiyatro oldu. Programa Urmiye'den katılan Shabnam Yousefî, İran'ın bizzat kadınlara yönelik sansür uyguladığını aktardı. Yousefî, kadın tiyatrocuların sahnede erkek tiyatrocularla yakınlaşması, el ele tutuşması ve öpüşmesi gibi fiillerin kesinlikle yasak olduğunun belirtti. Öte yandan Yousefî, İran'daki Kürt tiyatrocuların herhangi bir devlet desteği almadıklarının, bağımsız olarak hareket ettiklerinin altını çizdi.
BAKUR
Diyarbakır’dan katılan Yavuz Akkuzu, Türkiye’deki Kürt tiyatrosunun ilk olarak İstanbul'da 1991'de başladığını söyledi. Türkiye hükümetinin Kürt tiyatrosuna herhangi bir yardımda bulunmadığını belirten Akkuzu, hükümetin tiyatronun Türkiye’de son bulması beklentisi içerisinde olduğunu, tiyatronun sadece kendi izleyici kitlesi sayesinde ayakta durduğunu ifade etti. Pandemi nedeniyle zor şartlar altında sahnelere çıktığını belirten Akkuzu, Kürt tiyatrosunun şu anda bir kriz yaşadığını da ekledi.
BAŞÛR
Duhok'tan katılan Ahmed Mishextiy, 1927'de Süleymaniye'de başlayan Kürt tiyatrosunun 1970'de Pêşmergeler tarafından dağlarda etkili bir şekilde devam ettiğini, akademiye ise 70'lerden sonra katıldığını söyledi. Tiyatronun devlet desteği almadan bağımsız olarak kendini var etmesi gerektiğine vurgu yapan Mishextiy, devletin desteğini çektiği zaman tiyatronun çöktüğüne dikkat çekti. Kürdistan'da tiyatronun ücretsiz olduğunu, buna rağmen izlenmediğini belirten Mishextiy, Kürdistan hükümeti ile Irak hükümeti arasında yaşanan gerilimin Kürt tiyatrosuna da yansıdığını, daha önce onlarca festivaller düzenlediğini ancak bu gerilimden dolayı festivallerin düzenlenemediğini belirtti.
ROJAVA
Bera'a Hesen ise Rojava'dan katıldı. Kurdukları tiyatro grubunun sadece kadınlardan oluştuğunu söyleyen Hesen, Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde pandemi döneminde herkese yardım yapıldığını, kimsenin mağdur olmadığını, maaşların düzenli olarak verildiğini söyledi. Hesen, ekonomik olarak herhangi bir sıkıntının olmadığını ama çatışmalardan dolayı diğer bölgelere gidemedikleri için oyunların sürekli tekrar ettiğini söyledi. Ayrıca Rojava'da bir tiyatro komünü olduğunu açıklayan Hesen, tiyatronun tüm işlerinin ve ihtiyaçlarının inşa edilen Komün tarafından yürütüldüğünü söyledi.