Latin Amerika’nın Nabzı: Peru'da 4 eyalette Boluarte'yi protesto için iki günlük genel grev

[13-19 Şubat Haftası]

PAZARTESİ

* Kolombiya hükümeti ile Ejército de Liberación Nacional (ELN) - [Ulusal Kurtuluş Ordusu] arasında Venezuela’nın başkenti Caracas’ta 22 Ocak’ta olağanüstü bir toplantı gerçekleşmişti. Toplantının ardından hükümet ve ELN ortak bir bildiriyle, 13 Şubat’ta Meksika’da tekrar bir araya gelerek, ateşkesin şartları üzerine masaya oturacaklarını açıklamıştı. Bugün, Kolombiya hükümet yetkilileriyle ELN, Meksika’nın başkenti Ciudad de México’da barış görüşmelerine başladı.

* Peru hükümeti, başkent Lima’da bulunan tarihi miras varlıklarını koruma gerekçesi adına, buralarda hiçbir protesto gösterisine izin verilmeyeceğini açıkladı.

* Arjantin Devlet Başkanı Alberto Fernández, Genelkurmay Başkanlığı’na Agustín Rossi’yi atadı.

* Venezuela hükümeti; insan kaçırma ve öldürme, silah ve uyuşturucu kaçakçılığı ile gasp suçlarından aranan Carlos Enrique Gómez “El Conejo” Rodríque’'in yakalanmasına yardımcı olanlara bir milyon dolara kadar ödül verileceğini açıkladı.

* Jamaika’da yaşanan kuraklık nedeniyle hükümet, vatandaşlarına karşılaştıkları tüm su sızıntılarını Ulusal Su Komisyonu’na bildirmelerini istedi.

* Ekvador Cumhuriyeti Kongresi, Sağlık Bakanı Ximena Garzón Villalba’nın, devlet hastaneleri adına, sağlık kaydı olmadan ilaç satın alması nedeniyle görevden alınmasına karar verdi.

* Küba Devlet Başkanlığı resmi Twitter sayfasında, 220 Kilovolt voltaj hatlarında yaşanan arıza nedeniyle, ülkenin merkez ve doğu bölgesinin elektriksiz kaldığını, sorunun kısa sürede çözüleceğini duyuruldu.

***

SALI

* Ekvador Cumhuriyeti Devlet Başkanı Guillermo Lasso, kayınbiraderi Danilo Carrera’nın da dahil olduğu kamu şirketlerinde ortaya çıkan yolsuzluk skandalında, 2 Şubat’ta gazetecileri “itibar cinayeti” işlemekle suçlamıştı. Bugün, Ulusal Polis, Carrera’nın Arnavut mafyasıyla ilişkisi olduğuna dair kimi belgeler ele geçirdiğini açıkladı.

* Peru Ulusal Polisi Terörle Mücadele Dairesi Başkanı General José Antonio Zavala Chumbiauca, Vraem kentinde öldürülen yedi Ulusal Polis’in katili olarak “José Carlos” takma adlı bir Narkotrafik üyesinin sorumlu olduğunu söyledi.

* Dominik Cumhuriyeti’nin Santiago kentinde 12 yaşındaki Donaly Martínez babasıyla yolda tartıştığı anda, orada bulunan bir polis, silahını çekip küçük çocuğu vurdu. Olay anında ölen çocuğun yası nedeniyle, kentte bu hafta gerçekleşecek olan yerel karnaval iptal edildi.

* Meksika Merkez Bankası tarafından yayınlanan bir veriye göre, Ocak-Kasım 2022 döneminde ülke, 699 milyon 730 bin dolar değerinde kakao ve türevi ihraç etti.

* Kosta Rika, Avrupa Birliği tarafından vergi cennetleri listesine eklendi.

***

ÇARŞAMBA

* Haiti Devlet eski Başkanı Jovenel Moise’nin 7 Temmuz 2021’de bir suikast sonucu öldürülmesiyle ilgili olarak dört kişi ABD-Miami’de yakalandı.

* El Salvador’da 27 Mart 2022’de uygulanmaya başlayan ve halen devam eden OHAL’in, Yasama Meclisi kararıyla 30 gün daha uzatılmasına karar verildi. Ülkede OHAL’den bu yana 64.111 kişi tutuklandı.

* Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador; glifosat ve genetiği değiştirilmiş mısırın alımını, tanıtımını, kullanımını ve ithalatını yasaklayan bir kararname imzaladı. Bunun üzerine ABD, Obrador’a, kararnameyi iptal etmesi için baskı yapmaya başladı. Çevreci örgütler ise, ABD’nin tavrını kınayan bir açıklama yayınladı.

* Kolombiya’nın sayılı havayolu şirketlerinden Viva Air, geçen hafta Cumartesi günü iflasını açıklamıştı. Bugün de Meksika’nın Aeromar adlı havayolu şirketi iflasını açıkladı.

* Paraguay’da, Alexander Álvarez Rodríquez adlı bir gazeteci, Pedro Juan Caballero kentinde, motosikletli biri tarafından vurularak öldürüldü.

* Kolombiya’daki Magdalena İdari Mahkemesi, Savunma Bakanlığı ve Ulusal Polis aleyhine açılan bir davada, deneme amaçlı olarak ilk kez Metaverso Platformu’nu kullanarak bir sanal duruşma gerçekleştirdi.

* Arjantin, ülkenin kuzeyinde kuş gribi vakaları tespit ettikten sonra, ülkede Acil Sağlık Durumu ilan etti.

* Rusya’dan, Küba’ya gönderilen 25 bin ton buğday yüklü gemi, ülke kıyılarına ulaştı.

***

PERŞEMBE

* Kolombiya’da, Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia (FARC) -  [Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri]’nin sönümlenmiş kanadının(*) kurduğu Comunes adlı parti, Devlet Başkanı Gustavo Petro’nun liderliğinde oluşturulan Comité Nacional del Pacto Histórico (Tarihsel Pakt Ulusal Komitesi)’nin bir parçası olma kararı aldı.

(*): Kolombiya’da 27 Mayıs 1964’te kurulan FARC, 24 Kasım 2016’ya dek, 52 yıl mücadele yürütmüş ve ardından hükümetle bir barış anlaşması imzalamıştı. Bu anlaşmaya karşı çıkan ve mücadeleye devam eden taraf “muhalif kanat”, diğerleri ise “sönümlenmiş kanat” olarak adlandırılıyor.

* Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro ve Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, iki ülke sınırı arasında buluşup, yeni bir ticaret anlaşması imzaladı.

* Ekvador Cumhuriyeti İçişleri Bakanı Juan Zapata; Catamayo, Loja, Macará ve Machala kentlerinde güvenlik güçlerinin yürüttüğü operasyonlar sonucu iki farklı organize suç örgütü üyesi 36 kişinin yakalandığını açıkladı.

* Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte, Meksika’yı, Alianza del Pacífico (Pasifik İttifakı) başkanlığını Peru’ya devretmemekle suçladı. Alianza del Pacífico; Kolombiya, Meksika, Peru ve Şili tarafından 28 Nisan 2011’de kurulan bölgesel bir entegrasyon girişimidir.

* Peru’da yaşanan protestolara müdahale eden güvenlik güçlerinin orantısız ve öldürücü (şu ana dek 66 kişi) saldırganlığı, Uluslararası Af Örgütü tarafından kınandı.

* Bolivya Sağlık Bakanlığı, 2023 yılı başından bugüne, ülkede dang hummasından 26 kişinin öldüğünü, 7.375 enfeksiyonla karşılaştıklarını açıkladı.

***

CUMA

* Meksika ordusu, Sinaloa eyaletine bağlı Culiacán kentinde düzenlediği bir operasyonda, gizli bir üretim laboratuvarı içinde 130 kilo granül fentalin, 630.000 fentalin hapı, 100 kilo metamfetamin ve 750 kilo tartarik asit ele geçirdi.

* Meksika’nın Jalisco eyaletinde yetkililer iki gizli mezarda 31 kişinin cesedini buldu.

* Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte, dün Meksika’yı, Alianza del Pacífico (Pasifik İttifakı) başkanlığını Peru’ya devretmemekle suçlamıştı. Bugün Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, söz konusu başkanlığı Peru’ya devrettiğini, çünkü ülkede, 7 Aralık 2022’de Pedro Castillo’ya karşı yapılan darbe girişimini meşrulaştırmak istemediğini söyledi.

* Şili’nin başkenti Ciudad de Santiago’nun Las Condes semtinde, güvenlik güçleri, bir binanın en alt katında bir patlayıcı düzeneği bulup, onu etkisiz hale getirdi.

* Venezuela’da, bina açılışı 1 Şubat’ta yapılan, ülkenin ilk Bilimsel + Bilim-Teknoloji Parkı, bugün itibarı ile faaliyete geçti.

* Brezilya’da, Pandemi sürecinde ara verilen Samba Karnavalı, bugün São Paulo’da yapılan geçit töreniyle beraber başladı. Karnaval, her yıl olduğu gibi Rio de Janeiro’da gerçekleşecek.

***

CUMARTESİ

* Peru Kongresi, Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro’yu ülke yönetimine dair yaptığı eleştiriler nedeniyle “istenmeyen kişi” ilan etti.

* Peru’nun kuzeyinde yer alan Lambayeque, Piura, San Martín ve Trojillo eyaletlerinde, Dina Boluarte hükümetini protesto amacıyla iki günlük genel grev ilan edildi.

* Haiti’de yaşanması muhtemel güvenlik krizine müdahale edilmesi amacıyla Kanada, ülkeye savaş gemileri gönderme kararı aldı. Öte yandan; Haiti Ulusal Polisi “Tornado” adlı organize suç örgütüne karşı başlattığı operasyonda Tornado üyesi 16 kişiyi öldürdü, 369 kişiyi de tutukladı.

* Arjantin gümrük görevlileri, Arjantin-Şili gümrük geçiş kapısı Agua Negra’da, bir adamın bavulundan çıkan göktaşı parçasına el koydu.

* Meksika Devlet Başkanı Andrés Manuel López Obrador, Sonora eyaletinde elektrikli otomobiller için pil üretiminde kullanılan lityumun devletleştirilmesine ilişkin kararnameyi imzaladı.

* Meksikalı heykeltıraş Ángela Guría Davó, 93 yaşında hayatını kaybetti. Davó, Meksika Sanat Akademisi’ne üye olan (1973) ilk kadın sanatçıydı.

* Netflix; Bolivya, Ekvador Cumhuriyeti, El Salvador, Dominik Cumhuriyeti, Guatemala, Honduras, Küba, Nikaragua, Panama, Paraguay ve Venezuela’da mevcut aylık abonelik fiyatlarını dört dolar düşürme kararı aldı.

***

PAZAR

* Birleşmiş Milletler’e bağlı WFP örgütü, Kolombiya’da 15 milyona yakın insanın gıda güvensizliği yaşamakla karşı karşıya olduğunu açıkladı.

* Surinam’ın başkenti Paramaribo, yüzlerce kişinin katıldığı protesto gösterileriyle hareketlendi. Protestocular; hükümetin, IMF’in tavsiyesi üzerine aldığı kemer sıkma önlemlerine karşı sokaklara döküldü. Protestocularla güvenlik güçleri arasında sert çatışmalar çıktı.

* Paraguay Devlet Başkanı Mario Abdo Benítez, çıktığı Tayvan gezisinde “amacım, Çin ve Tayvan arasındaki gerginliği yatıştırmak” diye konuştu.

* Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü, Yucatán eyaletinde bulunan Ek Balam arkeoloji kazısında Maya Kralı Ukit Kan Lek Tok hükümdarı dönemine ait İ.S 8. yüzyıla tarihlenen heykeller, hiyeroglif metinler, duvar resimleri ve vazolar keşfetti.

* ABD’li aktör Richard Gere, eşi Alejandra Silva ile Meksika’da tatildeyken, zatürreye yakalanıp hastaneye kaldırıldı.

* Şili Sağlık Bakanlığı ülkede ilk kuş gribi vakasının tespit edildiğini açıkladı.

* Bolivya’nın en büyük karnavalı olan Ouroro, 30 bin katılımcı ve 300 bini aşkın ziyaretçisiyle bugün başladı.

* Our World in Data’nın belirlediği ve 2000-2020 yıllarını kapsayan “Dünyanın En Çok ve En Az Sigara İçilen Ülkeleri” sıralamasında Gana ve Nijerya’nın ardından Panama, dünyanın en az sigara içilen üçüncü ülkesi oldu.

Charles Édouard 'Le Corbusier' Gris’in hikayesi:

Buenos Aires, sonsuzcasına uzanan kıyılarıyla Pampalar bölgesi arasında sıkışmış bir ince çizgi gibidir. 20. yüzyıl modern mimarisinin kurucularından sayılan “Le Corbusier” 1929’da, gemiden bu kente bakarken sadece o ince çizgiyi değil, yeni bir kent yaratacak olmanın heyecanlı kalp ritim çizgisini de görüyordu. 42 yaşındaki mimar ve şehir plancısı, İsviçre asıllı bir Fransız olan “Le Corbusier”, kıyıya ayak basar basmaz, sonraki sekiz yılını geçireceği Buenos Aires’in havasını derin derin soludu. Çünkü Buenos Aires “Güzel Havalar” anlamına geliyordu.(*) Davetli olduğu üniversite amfisinde verdiği 10 dersin ardından, kimse ondan böyle bir şey istememişken, kenti yeniden biçimlendirme kararı aldı. Bunun için hazırladığı ilk planın adı “Voisin” (“Yapabilirim”) idi. Önce yeşil alanlarla çevrili binalar inşa etmek, sonra… Ama bu sekiz yıl içinde; başkentin seçkinleriyle yaşadığı ilişkilerin aşktan nefrete dönüşümü, ardından General José Félix Uriburu’nun darbe hükümetiyle yaşadığı sorunlar ve en sonunda, hazırladığı 5 Yıllık Kentsel Plan’ın, Arjantin’in efsanevi Devlet Başkanı Juan Domingo Perón tarafından elinin tersiyle itilmesi… Küskün bir şekilde Paris’e döner “Le Corbusier”… Ve bir gün, beklenmedik bir şekilde kapısını çalan iki kişi, Arjantinli genç mimarlar Jorge Ferrari Hardoy ve Juan Kurchan’dır. “Le Corbusier” onlara, kökleri Arjantin’de olan ve Avrupa modernizminin fikirlerini Latin Amerika’ya getirmeyi öneren Katalan asıllı bir İspanyol olan Antonio Bonet’le, halkın önceliklerini gözeten yeni bir şehir planı üzerinde çalışma işini verir. Bu çekirdek kadro, zamanla büyüdü ve kendilerine “Austral Group” adını verdi. İçinde; sanatçılardan mimarlara, orta çaplı siyasetçilerden sanayicilere dek her kesimden insanın yer aldığı “Austral Group” zamanla; çıkış amacını unutmaya, özüne yüz çevirmeye başladı. Hardoy-Kurchan-Bonet üçlüsü, kendilerinin varoluşunun temelini atan adamı artık fazla idealist ve engel teşkil edici görmeye başlamışlardı. Tüm bunlardan habersiz şekilde, proje üzerinde gece gündüz çalışmaya devam eden “Le Corbusier”in orijinal taslak çizimlerinin üzerine kendi çizimlerini yerleştiren üçlü, o orijinali tersyüz edip yerine, kendi röprodüksiyonlarını sundular kamuya. Sonrası kolaydı: Genişlemiş, güçlenmiş çevrelerinin yardımıyla Perón, ikna edildi yeni Buenos Aires planına 1950’de. Artık yeni bir şehir doğuyor ama o doğumun yaratıcı babası “Le Corbusier”in adı hiçbir şekilde geçmiyordu. Charles Édouard Jeanneret “Le Corbusier” Gris, hayatının en büyük hayali ve hayal kırıklığı olan yeni Buenos Aires’in 15. yılında, 1965’te hayata gözlerini yumdu. “Le Corbusier” ölürken, var mıydı gözünde yaş, bilinmez ama Eva Perón’la özdeşleşmiş olan 1976 tarihli “Don’t cry for me Argentina” (“No llores por mí Argentina”)’yı dinleyen, söyleyen hemen hiçbir Arjantinli, başkentlerinin asıl yaratıcısı “Le Corbusier”i anımsamıyordu artık.

(*): İspanyol Conquistador (Sömürgen fatih) Pedro de Mendoza, 3 Şubat 1536’da, 290 Kilometre uzunluğundaki ve kimi noktalarında 220 Kilometre’ye varan genişlikteki devasa Río de la Plata’nın (Gümüş Nehir) Atlantik Okyanusu’na dökülen kıyı bölgesinin güney kesiminde bir liman kenti kurdu. Kente verdiği isim “Santa María del Buen Ayre” idi. Hıristiyan inancına göre 3 Şubat “Güzel Havalar Azizesi María”nın günüdür. 487 yıl önce kurulan bu kentin adı, süreç içinde “Buenos Aires” olur.