Macaristan paralel devletini buldu!

DUVAR - Dünyanın önde gelen finans spekülatörlerinden George Soros, milliyetçi Viktor Orban hükümetiyle zorlu bir dönemece giriyor. Son iki haftadır Macar kamuoyunu yoğun biçimde işgal eden haberlere göre Başbakan Viktor Orban, dünyaca ünlü Soros’u ülkede gizli bir örgütlenme yürütmekle itham ediyor. Parlamentodan geçen son yasa ile, Soros tarafından desteklendiği iddia edilen ve aralarında dünya çapında prestij sahibi olan CEU (Central European University/Orta Avrupa Üniversitesi) ve birçok lisenin bulunduğu eğitim kurumları kapatılma tehlikesiyle karşı karşıya. Konu hakkında Macar haber kaynaklarında hararetli tartışmalar ve yayınlar sürüyor. George Soros eski Yugoslav devletleri, Ukrayna, Macaristan ve benzeri eski Varşova paktı ülkelerine yaptığı oldukça yüksek meblağlı yardımlarla ve ‘liberal’ politikalara yönelik destekleriyle tanınıyor. Kimi sol çevrelerde kendisi Amerikan ajanlığıyla da  itham ediliyor. Peki, Macaristan devleti Soros'un eğitim kurumlarından ne istiyor?

ORBAN: “SOROS ÜNİVERSİTESİ HİLEKÂRDIR”

Bir radyoya verdiği röportajda Başbakan Viktor Orbán, 31 Mart günü yaptığı açıklamada, “Soros Üniversitesi’nin” geleceğinin ABD-Macaristan arasında gerçekleşecek olan hükümetler arası görüşmelere bağlı olduğunu açıkladı. Orban, Eğitim Ofisi tarafından yürütülen operasyonun (Orta Avrupa Üniversitesi'ne -CEU- atıfta bulunarak) Macar doğumlu ABD'li finansör “George Soros'un üniversitesi” de dahil olmak üzere, birçok yabancı üniversitenin yasal düzenlemelere aykırı olduğunu ortaya koyduğunu belirtti. Orban, “Bir kişi milyarder olsa bile Macaristan'da yasanın üstünde olamaz ... Hile hiledir, kim olduğu fark etmez” dedi.

Orban, CEU'nun Macaristan'da gelecekte faaliyet gösterip gösteremeyeceği sorusuna yanıt olarak bunun ABD-Macar görüşmelerine ve bir anlaşmaya bağlı olacağını söyledi. Ayrıca, konuyla ilgili ABD hükümetiyle henüz bir görüşme yapılmadığını, tasarı ile uyumlu olarak herhangi bir yabancı üniversitenin Macaristan'da faaliyet göstermesi için hükümetler arası bir anlaşma yapılması gerektiğini sözlerine ekledi.

Macaristan’daki muhalefet partileri, yurtdışından finanse edilen kolejler ve üniversiteler hakkındaki uygulamaları değiştirmek amacıyla hazırlanan ve muhalifler tarafından Orta Avrupa Üniversitesi’ne (CEU) yönelik bir mevzuat olarak görülen tasarıyı sert bir dille eleştiriyorlar.

Sosyalist Parti, Fidesz-KDNP'nin tasarısının politik amaçlar taşıdığını ve akademik kurumların sahip olması gereken özgürlüklere zarar verdiğini açıkladı. Partinin genel başkan yardımcısı Istvan Hiller, yeni mevzuat için hiçbir profesyonel temel olmadığını ve önerilen yasanın amacı tamamen CEU olan ve tek bir üniversiteye yönelik bir adım olduğunu belirtti.

Öğretim üyeleriyse, yüksek öğretim mevzuatının belirli bir kuruma yönelik olması nedeniyle ayrımcı olduğunu ifade ediyorlar. Yeşiller’den Tamas Meszerics yasanın yurtdışından fon alan kurumları damgalamakta olan Rus mevzuatına benzerlik taşıdığını vurguluyor.

Diyalog Partisi, ayrımcı olarak gördüğü hükümet tasarısını boşa çıkarmak için yeni bir tasarı sunacağını belirtti. Diyalog Partisi adına konuşan Milletvekili Tmee Szabo, parlamento bu tartışmalı yasayı kabul ederse, partisi adına Anayasa Mahkemesi’ne şikayette bulunacak ve gerekirse davayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne taşıyacaklarını açıkladı. Szabo, Başbakan’a üniversitelerdeki sistemi bozmak ve eğitim özgürlüğünü kısıtlamak yerine, komşu ülkelerdeki etnik Macarların eğitim olanaklarını korumak için çalışmaya çağırdı.

CEU YASANIN  GÖZDEN GEÇİRİLMESİNİ TALEP ETTİ

CEU Başkanı Michael Ignatieff, Budapeşte'nin Orta Avrupa Üniversitesi (CEU) geçtiğimiz salı günü kabul edilen yüksek öğrenim yasasında anayasal bir gözden geçirme yapılması için Cumhurbaşkanı Janos Ader'e itiraz edeceğini söyledi. Washington’da üniversitenin düzenlediği bir basın toplantısında konuşan Ignatieff, “parlamentoda aceleyle ve tartışmalar yapılmaksızın” kabul edilen yeni yasa hakkında hayâl kırıklığı yaşadıklarını dile getirdi. Ignatieff, CEU'nun her koşulda eğitimi sürdüreceğine ilişkin tutumunu doğruladı ve Budapeşte'nin bu üniversiteye ev sahipliği yapmasının elzem olduğunu belirtti.

ABD Büyükelçiliği Sorumlu Yardımcısı David Kostelancik ise Macaristan'da, Orta Avrupa Üniversitesi'nin (CEU) bağımsızlığını ve eğitim özgürlüğünü savunmaya devam edeceklerini açıkladı. Basın açıklamasında ABD, CEU'yu hedef alan mevzuatın parlamentodan son sürat geçmesi nedeniyle hayâl kırıklığına uğradığını belirtiyor. Bildiride, yüzlerce yerel ve uluslararası organizasyonun, kuruluşun ve CEU'nun akademik özgürlüğünün Macaristan'a yaptığı önemli katkıyı bilen binlerce Macar tarafından ortaya atılan ciddi endişelere rağmen bu mevzuatın onaylandığı aktarılıyor.

ÜNİVERSİTE BİNASI ETRAFINDA İNSAN ÇEMBERİ 

5 Nisan günü Macar haber ajansları, protestocuların üniversiteyi koruma amaçlı hamlesine yer verdi. Muhalefet partileri, salı günü parlamentoda kabul edilen yüksek öğrenim yasasında yapılacak değişikliklere ilişkin kanuna karşı açıklamalar yaptı ve Budapeşte halkının, değişikliklerin hedefi konumundaki Orta Avrupa Üniversitesi'ne verdiği desteği dile getirdiler. Sosyalist Parti, CEU'ya tam destek verdiğini ve Başkan Janos Ader’in değişiklikleri imzalamaması gerektiğini belirtti. Partinin parlamento grubu lideri Bertalan Toth, yeni yasanın üniversiteyi tasfiye etmek suretiyle eğitim özgürlüğünü kısıtlamayı amaçlayan gerici bir fikir olduğunu söyledi. Yetkili, Sosyalist Parti’nin önümüzdeki yıl yapılacak seçimleri kazanması halinde değişikliklerin yürürlükten kaldırılacağı sözünü verdi.

Yeşiller, CEU karşıtı yasaya karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvuracaklarını tekrarladı. Eşbaşkanlar Bernadett Szel ve Akos Hadhazy, yaptıkları açıklamada, yasanın anayasaya aykırı olmasının yanı sıra kabul edilemez ve zarar verici olduğunu açıkladı. Együtt Partisi de benzer biçimde, Cumhurbaşkanı’na itirazda bulunacağını belirtiyor. Demokrat Koalisyon (DK), CEU'nun kapatılmasını önlemek için bir referandum girişiminde bulunacağını açıkladı. DK Genel Başkan yardımcısı Agnes Vadai, parlamentonun bu değişiklikleri onaylamasının eğitim, akademik hayat ve Macar gençliğinin geleceğine karşı açık ve anlaşılmaz bir saldırı olduğunu söyledi. Başkan ayrıca diğer partileri ve hak örgütlerini DK'nın referandum talebini desteklemeye çağırdı.

Dün öğleden sonra gruplar, Budapeşte'deki Orta Avrupa Üniversitesi'nde toplanarak CEU'ya yürüdü ve üniversitenin kapanmasına yönelik değişikliklere karşı protesto amacıyla sembolik bir insan zinciri oluşturdu. Konuşmacılar, Cumhurbaşkanı Janos Ader'in tartışmalı mevzuatın yüyürlüğe girmesini reddetmesini talep ederken, birçok protestocu da “CEU’yu Destekliyorum” yazılı önlükler giydi. Protestocular elele tutuşarak CEU kampüsü çevresinde zincir kurdu. Ardından, Kossuth'ta bulunan Parlamento binasına yüründü ve Macar Ulusal Meclis binasına Avrupa Birliği bayrağı asılmaya çalışıldı; ancak emniyet güçleri, parlamento çevresinde kurduğu polis zinciriyle protestocuların geçişine izin vermedi.

Budapeşte sokakları protestolar sebebiyle ısınırken, Orban ve hükümet yetkilileri, Alman Hükümeti’ni Soros’u desteklemekle itham ediyor. Alman Hükümeti’nden geçtiğimiz günlerde yapılan açıklamalarda, Macaristan’da yasalaşan yeni eğitim mevzuatının eğitim alanındaki özgürlüklere karşı bir girişim olacağı, yasanın fayda yerine zarar getireceği uyarılarında bulunulmuştu.

Orban kabinesinin sözcüsü Zoltán Kovacs, George Soros’u kastederek, “Alman Hükümeti’ni bile aldattılar” dedi ve Alman politikacılar tarafından yapılan açıklamalar nedeniyle üzgün olduğunu belirtti. Kovács, Alman hükümetinin endişelerini dile getirmeden önce Macar meslektaşları veya Macaristan büyükelçiliğine danışmadığını söylerken, “Macaristan’ın sorulara cevap vermeye hazır” olduğunu sözlerine ekledi. Kovac, salı günü kabul edilen ve muhaliflerin Budapeşte'deki Orta Avrupa Üniversitesi’ni hedef aldığını dile getirdikleri değişikliğin, gerçekte usulsüzlükleri gidermek ve “Macaristan'daki bir yüksek öğretim kurumunun sahip olduğu ve diğerlerinin zararına olan haksız avantajları ortadan kaldırmak” için tasarlandığını sözlerine ekledi.

(Derleyen: Tarkan Tufan)