Malatya’da kayısı bahçelerini don vurdu: Zarar büyük

Fırat Bulut

DUVAR - Hava sıcaklığının gece sıfırın altına düştüğü Malatya’da, kayısı bahçelerinde hasar oluştu. Akçadağ, Yazıhan, Darende, Kale, Battalgazi gibi rakımın düşük olduğu ilçelerde kaybın yüzde 70’lerde olduğu tahmin ediliyor.

Akçadağ’a bağlı Ören Mahallesi’nde yaşayan ve beş yıldır kayısı üreticiliği yapan Tülay Şeker, ‘‘Şu an insanlar yası var gibi evlerine çekilip oturmuş. Bu insanların birçoğunun umudu kayısıydı ve bir gecede yok oldu” dedi.

‘DON RİSKİ DEVAM EDİYOR’

İl Tarım Müdürü Tahir Macit hasar tespit çalışmalarının devam ettiğini belirterek, “Arkadaşlarımız çalışıyor şu anda, 9 milyon kayısı ağacından bahsediyoruz, ilçelere de talimat gönderdik çalışıyorlar, henüz rapor gelmedi. Bugün ve yarın da don riski var, yarın da çalıştıktan sonra raporlaştıracağız” diye bilgi verdi.

Ziraat Mühendisleri Odası Malatya Şube Başkanı Fevzi Çiçek, “Dün gece eksi 1 ile eksi 5 derecelerde seyreden hava sıcaklığı nedeniyle kayısı ürünleri için bazı bölgelerimizde yüksek oranlarda bazı bölgelerde ise kısmi hasarlara yol açtı. Malatya geneline baktığımızda 600-700 rakımdan yaklaşık 1600-1700 rakıma kadar kayısı yetiştiriciliği yapılıyor. Dolayısıyla fenolojik olarak farklı evreler var. 1300 rakımının altındaki bölgelerde küçük meyveler çiçek evresini geçirdiği için hassas evreye girdiler, bu bölgelerde düşük sıcaklardan etkilenme oranı daha yüksektir. Sahadan aldığımız bilgilere göre ova bölgelerde etkilenme daha yüksek. Kesin hasar tespiti için birkaç gün beklemek gerekir, aksi halde yanıltıcı olur” diye konuştu.

Don riskinin devam ettiğini belirten Çiçek, çiftçilerin alacağı tedbirlerin hasar oranını düşüreceğine dikkat çekerek, “Çiftçilerimizin hassas davranmaları gerekir. Bu akşam için de düşük sıcaklık uyarıları var. Bazı çiftçilerimiz ‘ nasıl olsa tamamı yandı, bundan sonra tedbir almama gerek yok’ gibi ifadeler duyduk. Bu yanıltabilir, tedbiri elden bırakmamalarını tavsiye ediyoruz” dedi.

‘KAYISI BAHÇELERİNDE ZARAR BÜYÜK’

Kayısı üreticiliği yapan Şakar, “Tarım Bakanı her yerde konuşuyor, gelip burayı görsünler, bizim için nasıl bir çare bulacaklar? Herkesin kayısısı yandı. İnsanlar ne yapacağını bilmiyor. Durum içler acısı” diye konuştu. 200 kayısı ağacı olan Şakar, kesin hasar tespiti için birkaç gün beklemek gerektiğini belirtti.  

Kayısılarının yüzde 80’ni yanan Tülay Şakar herkes gibi üzgün. “Ürün gitti herkes çok kötü durumda” dedi. Kendisinin en azından emekli maaşının olduğunu belirtip kuzenini işaret etti. 400’ün üzerinde kayısı ağacı olan Bozo Şakar ise “Yiyecek kayısı bile kalmadı” sözleriyle kaybını ifade etti.

‘KAYIP YÜZDE ALTMIŞIN ÜZERİNDE’

Kayısı üreticisi ve Tüm Üretici Köylüler Sendikası Malatya Şube yöneticisi Mazlum Köse, Malatya ekonomisinin yaklaşık yüzde 80’nin kayısı üretimine dayandığını belirterek girdi fiyatlarındaki artışı da hatırlattı. Zor günler geçiren üreticilerin, zirai don ile yaşanan ürün kaybından dolayı daha da çaresiz kaldığını söyledi.

Meteoroloji'nin her yıl don uyarısı yaptığını belirten Köse, “'Don olacak, fırtına olacak, üreticiler önlemini alsın' diyorlar. Peki üretici nasıl tedbir alacak? Doğal afetlere karşı üreticinin alabileceği hiçbir tedbir yok, ilkel yöntemlerle önlem alma imkanı da yok. Şu ana kadar aldığımız bilgilere göre özellikle çukur ve dere yatakları başta olmak üzere kayısı üretiminin yapıldığı bölgelerde yüzde 60’ın üzerinde bir ürün kaybı var” dedi.

Aynı zamanda kayısı üreticiliği yapan ve 170 kayısı ağacı bulunan Mazlum Köse, Akçadağ’da hasar oranının yüksek olduğunu söyleyerek, “Benim de kayısılarım Akçadağ bölgesinde, Akçadağ, Battalgazi, Kale, Yazıhan, Dilek, kısacası kayısı rekoltesini belirleyen havzalarda hasar yüzde yüze yakın” diye konuştu. Malatya’daki 9 milyon kayısı ağacından tam verim alındığında 150 bin ton kuru kayısı elde edildiğine dikkat çeken Köse şöyle devam etti: “Bunun en az yüzde 60’ı yok oldu diyebiliriz, sahadan gelen gözlem ve tespitler bu yönde. Malatya’nın coğrafyası ova ve dağlık bölgelerden oluşuyor. Genelde gerek coğrafi gerekse de iklimsel şartlardan kaynaklı yıllık ortalama üretim 100 bin, bunun 90 bini yandı diyebiliriz.”

Darende Ziraat Odası Başkanı Orhan Karaca da ilçede 72 mahallede alan taraması yaptıklarını belirterek, “Alan taramasında ürün kalmamış diyecek kadar büyük bir hasar var. Vatandaşların tarımsal üretimini sürdürme imkanı bu son don ile ortadan kalkmıştır. Devletin burayı afat kapsamına alması gerekir, aksi halde tarımın sürdürülmesi mümkün olmadığı gibi ciddi bir gıda sorununa neden olur” değerlendirmesinde bulundu.