Mardin ve Cizre'de iş dünyası endişeli: Fabrikalarımız Habur sayesinde ayakta

DUVAR - Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) yapılan bağımsızlık referandumunun ardından hükümet ekonomik yaptırımları gündeme getirdi. Bu konuda tartışılan konulardan birisi de Habur sınır Kapısı'nı kapatmak. Peki Habur Sınır Kapısı kapatılırsa ne olur? Bu soruyu Cizre Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Süleyman Çağlı ile Mardin Ticaret ve Sanayi Odası İhracat Bölümü Genel Sekreteri Çetin Salsa'ya sorduk.

'MERKEZİ IRAK TÜRKİYE İÇİN GÜVEN OLMADI'

Cizre Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Süleyman Çağlı, şu an Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne yapılan ihracattan aylık yaklaşık 2 buçuk milyar dolar sağlandığını söylüyor. “Kuzey Irak Türkiye açısından vazgeçilmez bir alan”diyen  Çağlı, şöyle devam ediyor:

“Irak, Türkiye için çok önemli bir bölgede. Bu tedirginlikler bizleri etkiliyor. Şu an çok ciddi sıkıntılarımız var. Ülkemizin, merkezi Irak'a yaptığı ihracat, Kuzey Irak üzerinden yapılmakta. Merkezi Irak, Türkiye için hiçbir zaman güven olmadı. Kuzey Irak ise Türkiye için çok önemli bir bölge. Bizim Irak'la ciddi ticari ilişkilerimiz var. Burası yaklaşık 10 milyar dolar ticaret yapılan bir bölgemiz. Bu yılın sonunda hedefimiz 8 milyardolardı. Daha sonra bu hedefi 10 milyar doların üstüne çıkarmayı hedefliyoruz.”

'YENİ TOPARLANMIŞTIK'

Irak’a açılan Habur Sınır Kapısı yol güzergahının güvenli olmadığı düşüncesiyle ihracat şirketlerinin birçoğu 2015 - 2016 yılında araçlarını Irak'a göndermek istemiyordu. Bunun yanı sıra sokağa çıkma yasakları, Türkiye ve Irak merkezi hükümeti arasında yaşanan gerilim, ihracatı olumsuz etkiledi. Bu durumdan en çok etkilenen sektörler ise inşaat ve turizm oldu.

Yaşanılan bu olumsuzluklardan sonra ihracat şirketleri tekrar toparlanmaya başladı. Bağımsızlık referandumundan sonra ticarette tekrar endişe yaşanmaya başladı. Nitekim Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci geçtiğimiz Çarşamba günü yaptığı açıklamada, “Habur sınır kapısı şu an itibariyle açık durumda. Habur sınır kapısının kapatılması gündemde. Cumhurbaşkanımızın da ifade ettiği gibi her an kapatılabilir. Oradaki bir takım gelişmeleri bekliyoruz” dedi.

Çağlı ise referandumdan sonra tekrar sıkıntılar yaşandığını söylüyor: “Sokağa çıkma yasaklarından sonra ticari olarak yeni bir toparlamaya girildi. Bu referandumdan sonra sıkıntılarımız tekrar başladı. Ticaret şirketleri, ne olacağından endişe duydukları için mallarını göndermek istemiyorlar. Tek temennimiz Habur Sınır Kapısı için bir açıklama yapılsın ki herkes kendi işine rahatlıkla geri dönebilsin. Ayrıca bu tedirginliklerin bir an önce ortadan kalkması bu tartışmaların yumuşatılması gerektiğine inanıyoruz.”

'SADECE MARDİN 2 MİLYAR DOLAR İHRACAT YAPACAKTI'

Mardin Ticaret ve Sanayi Odası İhracat Bölümü Genel Sekreteri Çetin Salsa ise şu an Mardin'deki sanayicilerin diken üstünde olduğunu söyledi. Salsa, şunları aktarıyor: "Habur Sınır Kapısı özellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri için  can damarı konumunda. Bugün fabrikalarımız Habur Sınır Kapısı üzerinden Irak'a yapılan ihracat sayesinde ayakta duruyor. Bugün bu sorunlar olmasaydı sadece Mardin'in ihracatı 2 milyar dolar olacaktı. Geçen sene Mardin'in ihracatı 1 milyar 969 milyon dolardı. Bunun yüzde 80'ninden fazlası Kuzey Irak üzerinden yapıldı.”

EN FAZLA İHRACAT 2013'TE

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Ocak Temmuz 2017 verilerine göre Irak, Türkiye'nin  ihracatında Almanya ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin ardından üçüncü sırada geliyor. 2011 yılından 2016 yılına kadar Türkiye Irak'a en büyük ihracatı 2013 yılında yaptı. Bu dönemde yapılan ihracat ise TÜİK'in verilerine göre 11,95 milyar dolar. 2015 ve 2016 yılında ise çatışmalı bölgelerde süren sokağa çıkma yasakları ve Türkiye'nin Irak Merkezi hükümeti arasında yaşanan gerginlikler nedeniyle en az ihracatını 2015 ve 2016 yılında gerçekleştirdi. 2015 yılında gerçekleştirilen ihracat 8,55 milyar Dolar iken 2016 yılında bu sayı 7,64 milyar dolara düştü.