Mars'ta gizemli keşif: Peribacalarına benzeyen 'kaya kuleleri' görüntülendi

Carly Cassella

NASA’ya ait Curiosity gezgini, Mars’ın uzaylı manzarasını delen olağanüstü bir kaya oluşumu keşfetti. Gale Krateri’ndeki sığ kumullar ve kayalar arasında birkaç kıvrımlı kaya kule göğe yükseliyor; tortuların sivri uçları neredeyse gökyüzündeki görünmez bir sürahiden dökülürken donan su akıntılarını andırıyor.

ANA KAYANIN AŞINMASIYLA OLUŞMUŞ OLABİLİR

Uzmanlar, gerçekte, bu sütunların büyük ihtimalle geçmişte eski ana kaya çatlaklarını dolduran çimento benzeri maddelerden meydana geldiğini ifade ediyorlar. Kayaların daha yumuşak olan bölümleri ağır ağır aşınırken, sert olan malzeme birikintileri sağlam kaldı. Bu kaya oluşumları, 17 Mayıs’ta Curiosity gezgininde bulunan bir kamera tarafından fotoğraflandı; bununla birlikte, görüntü ancak geçen hafta NASA ve SETI Enstitüsü’ndeki (Dünya Dışı Zeki Yaşam Araştırması dahilindeki) uzmanlar tarafından paylaşıldı.

Her ne kadar bu yapılar uzaylı işi gibi görünse de benzersiz değiller. Dünya jeolojisinde, bir ‘kukuleta’ erozyon sonucu meydana gelen uzun ve ince bir kaya kulesidir. Yanı sıra bir ‘çadır kayası’, ‘peri bacası’ ya da ‘toprak piramidi’ diye de adlandırılır. Bu toprak sütunlar genellikle ABD’nin Utah eyaletindeki ya da güney Sırbistan’daki kanyonlar gibi kurak bölgelerde bulunur ve kimi zaman on katlı binalar kadar yüksek olabilir.

DOĞAL SÜREÇLERİN BİR ÜRÜNÜ

Bu doğal yapılar, daha yumuşak tortul kayaçlar içinde biriken sert kaya katmanlarından meydana gelir. Kayanın geri kalan kısmı yağmur, rüzgâr ya da don nedeniyle parçalandıkça, ana kaya içerisindeki eski bir kırığın geride bıraktığı göz alıcı bir şekille karşı karşıya kalırsınız. Mars’ta bulunan iki kaya kule, Dünya’da gördüklerimize kıyasla devrilmek üzereymiş gibi görünüyorlar; ancak bariz biçimde, kızıl gezegenin yüzeyindeki daha hafif yerçekimine dayanacak kadar sağlamlar.

Bu yılın başlarında Curiosity tarafından bulunan bir diğer tuhaf kaya oluşumu, çok farklı sonuçlarla olsa da benzer yollarla oluşmuş olabilir. Bu diğer, daha küçük kaya oluşumu, bir mercan parçasını ya da Güneş’e doğru uzanan çok sayıda küçük yaprakları olan bir çiçeği andırıyor.

MİNERALLERDEN OLUŞAN BİR TÜR BETON

NASA’nın yaptığı basın açıklamasında, ortaya atılan bir teoriye göre, bu kayanın, mevcut kayadaki çatlakların ya da ayrılmaların içinde su tarafından biriktirilen minerallerin yarattığı bir tür beton olduğu ifade edildi: “Bu beton parçalar birlikte sıkıştırılabilir, onu saran kayadan daha sert ve yoğun hale gelebilir ve etrafındaki kaya aşındıktan sonra bile varlığını koruyabilir.”

Gale Krateri tamamen düz bir yapıda değil; buna karşın, Curiosity aracılığıyla keşfedilen uzaylı kuleler, görüntüye hiçbir yükseklik ölçümü eşlik etmese dahi, manzaranın içinde öne çıkıyorlar. Göğe yükselen bu mezar taşları şu anda cansız görünebilirler; fakat oluşumları, Mars’taki eski koşullar ve milyarlarca yıl önce orada yaşamın gelişip gelişemeyeceğine ilişkin pek çok şey anlatıyor.

Gale Krateri’nin kurumuş bir göl yatağı olduğu düşünülse de, büyük ihtimalle bir zamanlar bu göl uzmanların varsaydığından daha sığ ve geçici bir oluşumdu. Antik gölün içerisinde ve etrafında bulunan kaya oluşumları, bölgenin gerçek tarihinin ortaya çıkarılmasına yardım ediyor.

Yazının orijinali Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)