Memur emekliliğinde 2008'e takılanlar: Maaşları düşecek

DUVAR- Birgün yazarı Prof. Dr. Aziz Çelik, Ekim 2008 sonrası ilk kez memuriyete girenlerin eski-yeni memur ayrımcılığı nedeniyle büyük bir haksızlığa uğrayacağını belirtti. Tek çatı, norm ve standart birliği iddiasıyla başlayan reformların sonucunda 25 yıl sonra sistemin bir yamalı bohçaya döndüğünü kaydeden Çelik, yurttaşların bu karmaşa içinde haklarını anlamasının ve geleceği görmesinin imkansız olduğunu ifade etti. 

Çelik 5510 sayılı Kanunun eski ve yeni memurlar arasında  yaptığı ayrımcılığa dikkat çekti, "5510 sayılı kanuna göre Ekim 2008 sonrasında ilk defa memur olarak (4/1-c) sigortalı olanlar 'yeni memur', Ekim 2008 öncesi memur olarak sigortalı olanlar 'eski memur' olarak kabul ediliyor. Kanun elbette bu ifadeleri kullanmıyor ama 'Ekim 2008' ayrımı buna yol açıyor." diye yazdı. 

Çelik, "Eski-yeni memur ayrımcılığı aylıkları düşürüyor: Emeklilikte memuriyete takılanlar!" başlıklı yazısında memur emekliliklerindeki ayrımcılığa ilişkin şöyle yazdı: 

"5434 ile 5510 sayılı kanunlara tabi olanların prime esas kazançları farklı hesaplanıyor. 5434’te ek gösterge sistemi var. 5510’da emeklilikte ek göstergenin pek önemi yok. Ayrıca makam, görev ve temsil tazminatları 5434 sayılı kanun kapsamındakilerde emeklilikte hesaba katılırken 5510’da hesaba katılmıyor. Aylık bağlama oranları (ABO) 5534’te daha yüksekken 5510’da düşürüldü. 5510 sayılı kanunda yer alan prime esas kazanç (PEK) uygulaması 5434’teki emekli keseneğine esas aylık uygulamasına göre daha fazla hak kaybına yol açıyor.

Ekim 2008 sonrası işe giren ve 5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli aylıkları hesabında ortalama aylık prime esas kazançları (PEK) esas alınacak. Bu sistem 5434 sayılı kanundan temelli olarak farklı ve memurlar arasında emekli aylıklarında büyük fark yaratıyor. Daha yalın olarak ifade edecek olursam 5434 sayılı kanunda derece-kademe ve gösterge sistemine bağlı olarak memuriyetteki unvanınız, derece ve kademeniz ve kıdeminiz belirleyicidir. Örneğin 25 yıl kıdemli memur olmak veya en az dört yıllık kıdemli profesör olmak emekli aylığınızın bağlanmasında kritik öneme sahiptir. Ancak 5510’da işler tamamen değişiyor. Ekim 2008 sonrası prime esas kazançlarınız güncelleme katsayısı ile güncellenerek ve prim gün sayısına bölünüp 30 ile çarpılarak ortalama aylık kazancınız bulunuyor ve sonra da aylık bağlama oranınız ile çarpılarak emekli aylığınız hesaplanıyor. Bu sistemde unvanınız, kademeniz ve dereceniz emekli aylığında esaslı bir rol oynamaz.

Bu nedenle 2008 sonrası memuriyete girenleri büyük bir şok bekliyor. Sistem değişikliği nedeniyle yeni memurların çalışma süresi boyunca ödenen ortalama prime esas kazancı büyük önem taşıyor. Son birkaç yıl yüksek bir memuriyette olmanızın ve yüksek maaş almanızın etkisi son derece sınırlı."

(ALINTI)