'Memur ve emeklinin kayıplarını yüzde 40 telafi eder'

DUVAR- 2022'nin son ayı hem maaşlara hem fiyatlara zam beklentisi ile geçiyor. İşçiler asgari ücretteki artışa odaklanırken, memur ve emekliler "Market raflarındaki enflasyon mu resmi rakamlardaki enflasyon mu" sorusuna yanıt arıyorlar. 

Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş, zam tartışmasına başka bir boyut ekledi. Aktaş, memur ve emeklilere enflasyon oranında yapılacak olan zammın yeterli olmayacağını, çünkü ilk altı aydaki enflasyon yükselmesinden doğan kayıpların da telafi edilmesi gerektiğini belirtti. Aktaş, maaş zammı hesaplamalarına ilişkin şunları yazdı: 

"2023 için memur ve memur emeklilerinin maaşında yapılacak iyileştirme için o bilindik formülle hareket edip çıkacak sonuçla yetinmek çalışan aleyhine bir durum oluşması demek.

Aylık fiyat artışları ihmal edilebilir bir düzeyde olsa bu yöntem uygulanabilir. Ama bizde aylık artışlar öyle oranlara ulaştı ki, örneğin ocak ayındaki enflasyon, memura altı ay için verilen zammı bir anda yok etti.

Geçen yılın aralık ayını 100 alıp bunu ideal maaş düzeyi kabul etsek... Maaşlar ocakta 107.50’ye çıktı ama daha o ay fiyatlar yüzde 11.10 arttı. Yani yapılan altı aylık zam üç haftalık enflasyona ancak yetti.

Ne kadar eksik ödeme yapıldı?

Memur ve memur emeklileri bu yılın ilk altı ayı toplamında TÜFE artışına kıyasla tam 11.506 lira eksik maaş aldı. Hesaplama gıda enflasyonuna göre yapıldığında eksik maaş tutarı 14 bin lirayı da aşıyor.

Kaldı ki bu hesaplamada bir üst vergi dilimine girmekten ötürü net maaşta ortaya çıkan gerileme dikkate alınmadı. Yoksa ocakta 10.750 lira olan maaş birkaç ay içinde üst vergi dilimine girildiği için nominal olarak da azaldı.

Yılın ikinci yarısı için ilk yarıdaki enflasyon farkının yansıtılması ve yüzde 7 zam yapılmasıyla enflasyon yakalandı. Ama ilk altı ayda oluşan kayıp giderilmedi ki...

Memur TÜFE’ye göre yalnızca temmuz ve ağustosta artıya geçti, enflasyondan daha yüksek gelir elde etti.

Gıda enflasyonuna göre ise temmuz ve ağustosta da artıya geçmek mümkün olmadı.

Bu yıl aralıktaki TÜFE artışının yüzde 3, gıda maddelerindeki fiyat artışının yüzde 5 olacağı varsayımına göre ikinci yarıda uğranılacak kayıp TÜFE’ye göre yaklaşık 2 bin lira, gıda enflasyonuna göre 7 bin lira.

Yani şu durumda geçen yılın aralık ayında 10 bin lira maaşı olan bir memur 2022’nin tümünde TÜFE’ye göre 13 bin, gıda enflasyonuna karşı 22 bin lira kayba uğrayacak.

İşte öncelikle giderilmesi gereken kayıp bu.

Ama bu farkın bir defada verilmesi de yeterli değil.

Bu enflasyonist ortamda aylarca reel olarak eksik maaş ödenmesi gibi bir durum var. Oluşan farkı bir seferde gidermek işte bu yüzden yeterli sayılmamalı.

Yüzde 40!

Girişte yazdığım gibi bu yılbaşında yapılacak iyileştirmenin oranı kabaca yüzde 20 gibi görünüyor. Ancak hiç unutmayalım altı ay sonra sandığa gidilecek ve bu seçim muhalefet için olduğu kadar, hatta ondan daha fazla iktidar için kader seçimi olacak. O yüzden de AKP seçimi kazanmak adına yapabileceği her şeyi yapacak.

Dolayısıyla muhtemelen asgari ücret de yüksek tutulacak, belki bu yıl olduğu gibi yılın ikinci yarısında uygulanmak üzere seçimden önce yeni bir artış söz konusu olacak; hatta bakmışsınız ilk çeyrek sonunda yeni bir düzenleme yapılacak.

Elde avuçta ne varsa verilecek. Memur ve memur emeklileri de bundan nasibini alacak ve yılbaşı zammı kesinlikle yüzde 20’lerde kalmayacak.

Ben tahminimi çok önce 'Yüzde 40 dolayında bir artış bekliyorum' diye yazmıştım. Zaman zaman soran okurlar oluyor. Aynı görüşümü koruyor ve yılbaşındaki enflasyon farkı ve zam toplamının yüzde 40’tan pek aşağıda olacağını sanmıyorum.

Zaten bu dolayda bir artış yapıldığında 2022’de oluşan kayıplar ancak telafi edilmiş olacak. Yani fazladan çok büyük bir artış söz konusu değil." (HABER MERKEZİ)