DUVAR - Pandemi döneminde büyük sıkıntı yaşayan bar ve meyhaneler kısıtlamalar kalkınca yeniden hizmet vermeye başladı. Ancak müşteriler artan fiyatlardan memnun değil. Pandemiden önce Kadıköy veya Karaköy’deki bir mekanda oturan müşterinin 160-180 liralık hesabı artık 300 liralara kadar çıkabiliyor. İşletme sahipleri artan fiyatlar için ne düşünüyor, işletmeler durumu fırsata mı çeviriyor? Alkollü işletmelerin sahipleriyle konuştuk…

‘PANDEMİNİN ACISINI ÇIKARMAK İÇİN…’

Pandemi boyunca zor günler geçiren alkollü işletmeler için yeni süreç başladı. Çalışanlarını kaybeden çoğu işletme şimdi de müşterilerini kaybetme korkusu yaşıyor. İstanbul’da kapalı olan işletmelerde çalışan birçok garson ve aşçı işsiz kalınca yaz sezonuyla birlikte turizm bölgelerinde iş aramaya başladı ve İstanbul’a dönmedi. İşletme sahiplerinin anlatıma göre yaşanan bu durum çalıştırmak için personel bulmakta sorunlar yaratırken, işe alımlardaki maaş talepleri de yükseldi. 

Pandemi boyunca kapalı kaldıkları için yüksek fiyatlarla zam yapan işletmeler de var. Pandemiden önce Taksim’deki bir işletmede 20 liraya bira içen bir müşteri şu an 28 liralara çıkan ücretlerle karşılaşabiliyor. Taksim’de Meclis meyhanesini işleten Cihan İlter, fiyatlardaki artışın birçok nedeni olduğunu ve bazı işletmelerin de bu durumu fırsata çevirdiğini söylüyor. Kendi mekanları için, “Fiyatlarımız pandemi öncesinden farklı değil” diyen İlter artan fiyatlar için de şöyle konuştu:

“Markette temel gıda alırken tepkiye neden olan fiyatlar hayatın her alanında kendisini göstermeye başladı. Alkollü işletmelerde de bunu görebiliyoruz. Pandemide kapalı kalan işletmelerin tadilata girmesi, ham madde fiyatlarının artması nedeniyle zamlar yapıldı. Bizim meslekte bir kural vardır: Her zammı sattığın alkol fiyatına yansıtamazsın. Bir meyhaneye, bir bara müşteri olarak gittiğimde fırsatçılık yapıldığını görebiliyorum. Çok abartılı fiyatlarla karşılaşıyoruz. Bazı işletmeciler pandeminin acısını çıkarmak için bu durumu fırsata çevirmeye çalıştı.”

NEREDE, NE KADAR ÖDERSİN?

İlter, İstanbul’un farklı bölgelerindeki mekanlarda oturan bir kişinin pandemi öncesi ve sonrası ödediği fiyatlar için de şunları söyledi:

“Bazı bölgelerdeki mekanlarda artan fiyatları bölgesele ayırmak gerekiyor. Örneğin pandemiden önce Kadıköy’de bir mekanda oturduğunuz zaman 170 lirayı gözden çıkarırdınız. Karaköy'de biraz daha yüksek olurdu. Şu an Kadıköy ve Karaköy’de bir mekanda oturan kişi 300 lirayı gözden çıkartıyor. Taksim’de ise 170, taş çatlasa 180 lirayı gözden çıkarıyor. Bir birayı 14-15 liraya alıyorsan mekanların da buna çok fazla fark yazmaması gerekiyor. Taksim gibi bir yerde en fazla 25 lira yazılmalı. Siz bunu 35 liraya satamazsınız. Evet enflasyonun da etkisi var ya da personel tedariği noktasında ciddi sorunlar yaşıyoruz. Özellikle mutfak aşçıları uzun süre çalışamadı. Çoğu meslek değiştirdi çoğu turizm bölgelerinde çalışmaya başladı. Bunlar ister istemez fiyatları da etkiledi.”

‘ÇOK UFAK BİR KÂR PAYIMIZ VAR’

Şişli’deki Pikap Pub Restoran işletmecisi Abdurrahman Özege ise artan fiyatlara rağmen zam koymadan alkol satışı yaptıklarını söylüyor. İnsanların alım gücünün düştüğünü belirten Özege 16 liraya aldıkları birayı pandemi öncesi 20 liraya verdiklerini söylüyor: “Aslında şu an 30 liraya vermemiz gerekiyor ama böyle olunca da insanların alım gücü daha da düşer. Müşteri kaybederiz. Bizim çok ufak bir kâr payımız var. Kısıtlamalar kalktığında daha fazla müşteriye hizmet vereceğimizi düşünmüştük ama öyle olmadı. İnsanlarda para yok. Bir de zam yaparsak müşterilerimizi tamamen kaybederiz. Bu durumu fırsata çeviren yerler var elbette. Bir biranın fiyatı 25-28 lira olsun. Bu bile çok yüksek bir ücret. Örneğin pandemi öncesi bir birayı 20 liraya satıyorduk şu an 2 lira fark koyarak 22 liraya satıyoruz. 25 liraya versek iş yapamayacağız. Hiç zam yapmayınca olmuyor, personelimizin yarısını işten çıkardık ve işe geri alamadık.”

‘HEPİMİZ İÇİN ZORLU BİR SÜREÇ'                                                                                     

İstanbul’da artan fahiş fiyatlardan dolayı insanların tepki gösterdiği ilçelerden biri de Beşiktaş. Beşiktaş’taki Abbas adlı mekanın işletmecisi Arzu Yıldız, yaşanan zam süreçlerinin hem müşteriler hem de işletmeciler için zorlu bir süreç olduğunu ifade ediyor. Yıldız’a göre müşteriler belirli bir zammı tolere edebiliyor: “Kapalı kaldığımız süreçte kimse bizim kapalı olduğumuzu gözeterek hareket etmedi. Her şey zamlandı. Süt ürünleri neredeyse her hafta zamlanıyor. Ülke ekonomisine baktığımız zaman tarım ve hayvancılık çökmüş durumda. Yine pandemiden önce elektrik, su, doğalgaz, kira maliyetlerimiz vardı. Pandemi sonrası mekanımızdaki kapasiteyi düşürdük. Bu nedenlerden dolayı mekanımızı ayakta tutmakta zorlandık. Sattığımız biraya sadece iki liraya zam yapabildik. Evet 22 liraya sattığımız birayı 27 liraya satamazsın. 5 lira zam çok fahiş bir zam olur. Ayrıca personelimizi kaybettik. Bu süreç müşteriler için işletme sahipleri için zorlu bir süreç. Bu durumu fırsata çevirmek etik değil. Zaten makul fiyatlarla zam yapıldığında müşterilerimiz bu durumu anlayabiliyor.”