Murat Mengirkaon

Dijitalleşme dünyayı birbirine daha yakın, ulaşılabilir kılsa da büyük verinin içinde kaybolup gidiyoruz çoğunlukla: videolar, şarkılar, yazılar... Yeni dinleme alışkanlıkları, yeni form, içerik arayışları, yaklaşımları da cabası...

Geçmişte müzisyenler Unkapanı Çarşısı'nın merdivenlerini arşınlar, yapım şirketlerinin ofislerinde, bir umut, albüm hayalleri kurardı. Birçoğunun hayalleri başlamadan solar, bir kısmının da hayalleri, albümleri basılsa da gerçekleşemezdi.

Bugün içinde bulunduğumuz dijital çağ bütün bu ilişkileri kısmi anlamda yatay hale getirdi. Bir kişinin milyonlara ulaşması 'bir tık' uzakta artık.

Bu yataylık, ulaşılabilir olmak güzel şey fakat müzik endüstrisinin kural koyucularının yarattığı kültürel iklim benzerlikleri, tek tipleri çoğaltmak üzerinden ilerlediği için ortaya birbirinin benzeri, kopyası işler, şarkılar çıkıyor çoğunlukla. Bu kısır döngü hem dinleyicinin dimağını kütleştiriyor, hem de kültürel iklimi kıraçlaştırıyor.

KÜRT MÜZİĞİNİN İÇİNDEN DÜNYAYA AÇILAN BİR PENCERE

İşte bu hengamenin içinde 2021'in Aralık ayında dijital platformlarda sessiz sedasız bir albüm yayımlandı: 'Xewnger'.

Daha önce de tekli şarkılar yayınlamış Şiyar Ayaz. Aralık 2020'de Kızılırmak grubunun solisti İlkay Akkaya'ya ait 'Gitti' adlı şarkıyı Kürtçeye çevirerek 'Çû' olarak dinleyiciye sunmuştu.

Yeni albümün ilk dikkat çeken yanı, şarkıların cazdan rock’a, poptan elektronik müziğe geniş bir skalada düzenlenmiş olması. Bu durum albümün müzikal bir dili olmadığı anlamına gelmiyor, aksine sadeliğini koruyan bir çeşitlilik hissi yaratıyor.

Albümün düzenlemelerini Kürtçe rock müzikte çok müstesna bir yeri olan Koma Rewşen'in solisti Harun Elki yapmış. Son dönemde hem bireysel çalışmaları, hem de farklı müzisyenlere yaptığı düzenlemelerle Kürtçe müzikte kayda değer işler üreten Elki'nin albümdeki etkisi düzenlemelerden gitar ve vokale dek hissediliyor. Elki'nin mutlaka dinlenmesini önerebileceğim son albümü 'Rev'i atlamadan buraya iliştireyim.

Albümün açılış şarkısı 'Xewnger' aynı zamanda videosuyla da öne çıkıyor. Pop-caz yürüyüşlü bir düzenlemenin üstünde trompetin etkisi, tıpkı klipte olduğu gibi, duyanları dansa çağırıyor.

Albümün ikinci şarkısı 'Rojbûna Te Pîroz Be'yi ('Doğum Günün Kutlu Olsun') sanatçının eşi Melek Meng. Ayaz seslendiriyor. Solo gitar dışında bütün altyapı elektronik bir sound’a sahip. Şarkının melankolik bir havası olsa da sözlerdeki umut ışıldıyor.

Modern Kürt şiirinin önemli kalemlerinden Arjen Ari'nin 'Bê Dînim, Îman Berdayî' şiiri 'Berdayi' ('Bıraktı') isimli şarkıyla albümde yerini almış. Şiyar Ayaz müzikal arayışlarını, beslendiği kaynaklardan da anlaşılacağı gibi müzikal derinlik ve zenginliğin yanında sözlerin de incelikle üzerine düşünmüş, işlemeye çalışmış. 'Berdayi' pop-caz bir düzenleme ve vokallerle örülerek albümün en öne çıkan şarkılarından biri olmuş. Albümde şarkının enstrümantal versiyonu da var.

Albümün dördüncü şarkısı 'Nikarım' (‘Yapamam’) şarkısındaki modülasyonlar değişiklik arayışından öte bir ihtiyaca denk geliyor.

Beşinci sırada yeralan ‘Ax Yarê’ ('Ah Yar') bir aşk hikayesi. Alternatif rock sound’la albümdeki yerini almış. 'Xemgin'de ('Hüzün') ise lirik bir müzikal anlatım tercih edilmiş. Bu şarkıda da armonik modülasyonlardan faydalanılmış.

Albümün enstrümantal parça dışındaki son şarkısı, Harun Elki'ye ait 'Karxezalê' ('Ceren'). Daha önce Elki'nin slow-rock olarak yorumladığı şarkı, bu kez swing ritimde, elektronik bir sound’la karşımıza çıkıyor. Şarkının Harun Elki (Koma Rewşen) yorumunu müzik meraklıları için buraya iliştiriyorum.

Şiyar Ayaz, yaptığı müziği geleneksel Kürt müziğinin içinde görmese de bu müziğin içine doğmuş. Hem uzun yıllar bu müziği de içeren icracılık deneyimi, hem de konservatuar eğitimi müzikal kimliğinin oluşumunda etkili olmuş. Dengbêjlerden, Kürt halk şarkılarını yorumlayan grup ve sanatçılara, oradan Batı sazları ve formlarıyla müzik yapan Ciwan Haco'ya ve Koma Wetan'a geniş bir müzikal ailenin izleğini sürmüş.

Her şeyin hızla tükenmeye yazgılı olduğu bir zamanda şarkıların, şiirlerin kalıcı olanını arıyoruz. Yerle gök arasında, hayatın içinde şarkılarımız da bizimle birlikte yaşıyor. 'Xewnger', kalıcı olmaya aday şarkılarla örülü bir albüm olmuş.

*Xewnger - Düş Gezgini